Kortowski Przegląd Prawniczy https://czasopisma.uwm.edu.pl/index.php/kpp <p>Kortowski Przegląd Prawniczy jest czasopismem naukowym powstałym w 2012 roku w strukturze Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, skierowanym przede wszystkim do studentów i doktorantów. Ideą przyświecającą Redakcji podczas jego tworzenia było umożliwienie młodym naukowcom prezentowania wyników własnych prac badawczych czy teoretycznych rozważań w zakresie nauk prawnych. Kwartalnik stanowi recenzowane, interdyscyplinarne czasopismo naukowe o profilu prawnym wydawane przez Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, a od 2020 r. włączony został w strukturę Wydawnictwa UWM.</p> Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko - Mazurskiego pl-PL Kortowski Przegląd Prawniczy 2719-7506 Współczesna przestępczość odpadowa w ujęciu kryminologicznym https://czasopisma.uwm.edu.pl/index.php/kpp/article/view/12039 <p>Przestępczość odpadowa stanowi jedno z najpoważniejszych współczesnych zagrożeń dla środowiska i bezpieczeństwa publicznego. Zjawisko to łączy elementy przestępczości gospodarczej, ekologicznej i zorganizowanej, generując ogromne straty finansowe, społeczne i ekologiczne. W ostatnich latach obserwuje się wzrost liczby pożarów składowisk odpadów oraz przypadków nielegalnego transportu i magazynowania substancji niebezpiecznych. Celem pracy jest przedstawienie zjawiska przestępczości odpadowej w ujęciu kryminologicznym poprzez analizę jej genezy, mechanizmów ekonomicznych, ram prawnych i instytucjonalnych oraz skutków ekologicznych, społecznych i gospodarczych. Autorzy zwracają uwagę na niedoskonałości systemu prawnego i słabość mechanizmów nadzoru, które sprzyjają rozwojowi nielegalnego obrotu odpadami. Walka z przestępczością odpadową wymaga interdyscyplinarnego podejścia, łączącego instrumenty prawa karnego, administracyjnego i środowiskowego. Konieczne jest wzmocnienie nadzoru instytucjonalnego, specjalizacja organów ścigania oraz rozwój systemów wczesnego reagowania. W ujęciu długofalowym kluczowe znaczenie ma budowanie świadomości ekologicznej i redefinicja odpowiedzialności za środowisko jako dobra wspólnego.</p> Nikola Boruszewska Łukasz Lenartowicz Prawa autorskie (c) 2025 Kortowski Przegląd Prawniczy 2025-12-13 2025-12-13 4 10.31648/kpp.12039 Dowód z opinii biegłego w sprawach medycznych w postępowaniu cywilnym https://czasopisma.uwm.edu.pl/index.php/kpp/article/view/12032 <p>Celem artykułu jest analiza znaczenia dowodu z opinii biegłego w sprawach medycznych w postępowaniu cywilnym oraz ocena granic swobodnej oceny dowodów przez sąd wobec konieczności posługiwania się wiedzą specjalistyczną. Postawiono tezę, że opinia biegłego stanowi istotny dowód w procesach o w sprawach medycznych w postępowaniu cywilnym. W pracy zastosowano metodę dogmatyczno-prawną, opartą na analizie przepisów Kodeksu postępowania cywilnego, Kodeksu cywilnego, a także metodę analizy orzecznictwa sądów powszechnych i Sądu Najwyższego. Wnioski prowadzą do stwierdzenia, że opinie biegłych mają istotne znaczenie dla spraw medycznych w postępowaniu cywilnym– nie tylko pomagają sądom przy prawidłowej rekonstrukcji stanu faktycznego, ale stanowią istotny czynnik wpływający na merytoryczną zgodność rozstrzygnięć z obiektywnymi realiami spraw medycznych.</p> Dorota Charkiewicz Prawa autorskie (c) 2025 Kortowski Przegląd Prawniczy 2025-12-13 2025-12-13 4 10.31648/kpp.12032 Graniczne przypadki samoobrony w prawie międzynarodowym w ujęciu historycznym https://czasopisma.uwm.edu.pl/index.php/kpp/article/view/12033 <p>Niniejszy artykuł poświęconyo koncepcji prawa do samoobrony państw członkowskich ONZ, z uwzględnieniem konkretnych granicznych przypadków. Problematyka ta jest niezwykle aktualna z uwagi na występujące konflikty zbrojne, zwłaszcza w kontekście toczącej się wojny na Ukrainie. Z tej perspektywy pojawia się zasadnicze pytanie, a mianowicie chodzi o kwestię uzasadnienia podejmowanych działań przez strony konfliktu w świetle obowiązującego prawa międzynarodowego. Historycznie po zakończeniu II wojny światowej państwa niejednokrotnie dokonywały prób uzasadniania swoich akcji zbrojnych, traktując takie działania jako samoobrona. Stąd zwracono uwagę na postępowanie Stanów Zjednoczonych wobec Kuby w trakcie kryzysu w 1962 r., działania Izraela wobec państw sąsiednich, szczególnie Egiptu, Syrii, Jordanii, w czasie wojny sześciodniowej w 1967 r., a także Iraku w 1981 r. Dodatkowo uwzględniono także nalot na reaktor w Al.-Kibar w Syrii w 2007 r.</p> Jan Chrapek Prawa autorskie (c) 2025 Kortowski Przegląd Prawniczy 2025-12-13 2025-12-13 4 10.31648/kpp.12033 Przesłanka nieskazitelności charakteru na przykładzie zawodów adwokata, radcy prawnego i sędziego – analiza konstytucyjnoprawna https://czasopisma.uwm.edu.pl/index.php/kpp/article/view/12030 <p>Nieskazitelność charakteru to kluczowy wymóg stawiany kandydatom i osobom wykonującym zawody zaufania publicznego, np. prokuratorom, sędziom, adwokatom, radcom prawnym. Celem pracy jest zbadanie konstytucyjnych podstaw obowiązywania tej przesłanki w szczególności na przykładzie zawodów sędziego, adwokata i radcy prawnego. Analiza regulacji ustawowych i kodeksów deontologicznych jest konfrontowana ze standardem konstytucyjnym. W artykule zweryfikowano hipotezę, że nieskazitelność charakteru, mimo braku bezpośredniego wymienienia w Konstytucji RP z 1997 r., stanowi naturalną konsekwencję konstytucyjnej regulacji dotyczącej statusu sędziego oraz prawa do sądu. Badanie opiera się na metodzie dogmatycznej, obejmującej analizę przepisów i orzecznictwa z pomocniczym wykorzystaniem metody komparatystycznej.</p> Piotr Czeczot Prawa autorskie (c) 2025 Kortowski Przegląd Prawniczy 2025-12-13 2025-12-13 4 10.31648/kpp.12030 Wolność i bezpieczeństwo osobiste jako fundament wartości Unii Europejskiej w kontekście implikacji orzeczeń Europejskiego Trybunału Praw Człowieka https://czasopisma.uwm.edu.pl/index.php/kpp/article/view/12045 <p>W artykule zanalizowano rolę prawa do wolności i bezpieczeństwa osobistego w systemie ochrony praw człowieka Unii Europejskiej, opartym na Karcie praw podstawowych UE oraz Europejskiej konwencji praw człowieka (EKPC). Przedstawiono dogmatycznoprawną interpretację art. 5 EKPC, wskazując na zakaz arbitralnego pozbawiania wolności, konieczność transparentnych procedur oraz gwarancje proceduralne. Przedstawiono kluczowe orzeczenia Europejskiego Trybunału Praw Człowieka (ETPC), w tym znaczące wyroki przeciwko Polsce (<em>Siedlecka v. Polska</em>, <em>Friedrich i in. v. Polska</em>), a także przeciwko Grecji czy Ukrainie. Tezą pracy jest stwierdzenie, że ustawodawstwo unijne zapewnia jednostce skuteczne instrumenty ochrony w razie zagrożenia lub naruszenia podstawowych praw obejmujących wolność i bezpieczeństwo. We wnioski podkreślono, że chociaż orzecznictwo ETPC tworzy silne ramy ochrony, ich praktyczna skuteczność zależy od dostosowania krajowych przepisów, zasobów administracyjnych oraz politycznej woli do implementacji alternatywnych środków zapobiegawczych.</p> Magda Dziembowska Prawa autorskie (c) 2025 Kortowski Przegląd Prawniczy 2025-12-13 2025-12-13 4 10.31648/kpp.12045 Zakłady karne dla kobiet w polskim systemie penitencjarnym https://czasopisma.uwm.edu.pl/index.php/kpp/article/view/12035 <p>Artykuł przedstawia kompleksową analizę funkcjonowania zakładów karnych dla kobiet w polskim systemie penitencjarnym. Mimo że kobiety stanowią jedynie ok. 5,3% populacji więziennej w Polsce (dane z stycznia 2025 r.), ich specyficzna sytuacja wymaga odrębnych regulacji prawnych oraz dostosowanych rozwiązań instytucjonalnych. Opracowanie obejmuje historyczną ewolucję więziennictwa kobiecego – od średniowiecznych form kar izolacyjnych, charakteryzujących się surowością, przez inicjatywy zachodnioeuropejskie XVI–XVIII w., aż po współczesne regulacje oparte na Kodeksie karnym wykonawczym z 1997 r. Autor analizuje teoretyczne podstawy przestępczości kobiet, prezentując koncepcje biologiczne, psychologiczne, socjologiczne oraz ekonomiczne. Szczególną uwagę poświęcił organizacji współczesnego systemu penitencjarnego, w tym czterem zakładom karnym przeznaczonym wyłącznie dla kobiet (Krzywaniec, Grudziądz, Chmielów, Lubliniec) oraz oddziałom kobiecym funkcjonującym przy zakładach męskich. W artykule zanalizowano proces resocjalizacji kobiet, podkreślając ich większą wrażliwość na izolację oraz odmienne potrzeby psychospołeczne. Zaakcentowano też problem macierzyństwa w warunkach penitencjarnych oraz funkcjonowanie domów matki i dziecka. Wskazano na wyzwania związane z readaptacją społeczną kobiet po opuszczeniu zakładu karnego, w tym stygmatyzację społeczną i trudności w znalezieniu zatrudnienia. Autor konkluduje, że skuteczna resocjalizacja kobiet wymaga ciągłego doskonalenia rozwiązań systemowych, rozwoju specjalistycznych programów terapeutycznych oraz wzmocnienia systemu pomocy postpenitencjarnej dostosowanej do specyficznych potrzeb tej grupy osadzonych.</p> Robert Dziembowski Prawa autorskie (c) 2025 Kortowski Przegląd Prawniczy 2025-12-13 2025-12-13 4 10.31648/kpp.12035 Kognicja sądu opiekuńczego w istotnych sprawach dziecka dotyczących wyznania https://czasopisma.uwm.edu.pl/index.php/kpp/article/view/12038 <p>Niniejszy artykuł poświęcony jest problematyce kompetencji sądu opiekuńczego do rozstrzygnięcia w istotnej sprawie dziecka (art. 97 § 2 k.r.o.), w sytuacji w której zachodzi brak porozumienia rodziców odnośnie do szeroko rozumianego wychowania małoletniego według zasad określonej religii (bądź według modelu ateistycznego). Szereg przesłanek, w tym w szczególności specyficzny charakter tych spraw, wyrażający się zwłaszcza w ich osobistej naturze, a także przewidziana w Konstytucji RP neutralność światopoglądowa organów państwa oraz prawo rodziców do wychowania wedle potomstwa wedle własnych przekonań, pozwalają, jak się wydaje, przyjąć, że kognicja sądów państwowych jest w tego typu sprawach wyłączona. W opracowaniu autorka podejmuje próbę wyjaśnienia istniejącej <em>prima facie</em> sprzeczności między koncepcją niedopuszczalnością drogi sądowej w tychże sprawach a ich teoretycznie cywilnym charakterem (nakazującym sądowi podjęcie postępowania), formułując w tym zakresie wnioski <em>de lege lata</em>, konfrontuje tezę o braku co do zasady kognicji sądu w analizowanych sprawach z regułą dobra dziecka oraz przedstawia przykłady sytuacji, w których brak porozumienia rodziców uzasadniałby interwencję sądu opiekuńczego. Ponadto w artykule analizie poddana została kwestia rodzajów orzeczeń, jakie mogą zapaść zarówno wtedy, gdy motywowane względami religijnymi zachowania rodzica (rodziców) zagrażają dobru dziecka, jak wówczas gdy postępowanie rodziców nie niesie takiego zagrożenia.</p> Anna Franusz Prawa autorskie (c) 2025 Kortowski Przegląd Prawniczy 2025-12-13 2025-12-13 4 10.31648/kpp.12038 Cyfrowy zwrot w postępowaniu cywilnym – nowe przepisy o wnoszeniu pism procesowych za pośrednictwem portalu informacyjnego https://czasopisma.uwm.edu.pl/index.php/kpp/article/view/12036 <p>Artykuł poświęcony jest analizie nowelizacji Kodeksu postępowania cywilnego dokonanej ustawą z dnia 5 sierpnia 2025 r. o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego, ustawy Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw, która wprowadza do procedury cywilnej nowe przepisy art. 125¹ i nast., wchodzące w życie odpowiednio z dniem 1 marca 2026 r. i 1 marca 2027 r. Celem opracowania jest ukazanie systemowego znaczenia tych regulacji jako kontynuacji procesu cyfryzacji postępowania cywilnego zapoczątkowanego przez art. 131¹<sup>a</sup> k.p.c., obowiązujący od 14 marca 2024 r. W artykule zanalizowano <em>ratio legis</em> nowelizacji, jej tło legislacyjne oraz podstawowe założenia normatywne związane z wprowadzeniem możliwości wnoszenia pism procesowych za pośrednictwem portalu informacyjnego sądów powszechnych. Analizie poddano m.in. zakres podmiotowy i przedmiotowy nowych obowiązków, zasady wnoszenia i doręczania pism, znaczenie przepisów przejściowych oraz planowany proces etapowego wdrażania rozwiązań teleinformatycznych w wymiarze sprawiedliwości. Autorka wskazuje na to, że nowe przepisy stanowią istotne rozwinięcie idei jednolitej komunikacji elektronicznej pomiędzy sądem a uczestnikami postępowania, a ich wprowadzenie wpisuje się w długofalową strategię budowy cyfrowego sądownictwa. Jednocześnie podkreślono problemy i wyzwania implementacyjne, w szczególności związane z bezpieczeństwem i stabilnością systemów teleinformatycznych, koniecznością dostosowania praktyki kancelaryjnej oraz ryzykiem wystąpienia niejednolitości orzeczniczej w zakresie stosowania nowych regulacji. W konkluzji zwrócono uwagę, że cyfrowy zwrot w postępowaniu cywilnym ma charakter procesowy, ustrojowy i kulturowy zarazem stanowi nie tylko techniczną modernizację procedury, ale także zmianę modelu funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości. Skuteczność tej reformy zależeć będzie od harmonijnego współdziałania rozwiązań prawnych, organizacyjnych i technologicznych oraz od stopnia akceptacji nowych narzędzi przez uczestników postępowania.</p> Hanna Frąckowiak Prawa autorskie (c) 2025 Kortowski Przegląd Prawniczy 2025-12-13 2025-12-13 4 10.31648/kpp.12036 Prawno-międzynarodowy wymiar aktywności satelitów szpiegowskich – realizacja założeń taktycznych czy wsparcie międzynarodowego pokoju? https://czasopisma.uwm.edu.pl/index.php/kpp/article/view/11590 <p>Problematyka artykułu skupia się na zrozumieniu istoty współczesnej aktywności satelitów szpiegowskich. Autor w swoich rozważaniach określa różnice na tle historycznym pojęcia szpiegostwa i przedstawia wpływ wprowadzenia, a także rozwoju technologii satelitarnej na interpretację przedmiotowego pojęcia. Poprzez dokonanie analizy działalności światowych mocarstw w ostatnich latach stwierdzono, że inwigilacja satelitarna doprowadziła do wzajemnej wszechwiedzy i powstania zjawiska powszechności informacji. W rezultacie pojawiło się wiele pytań dotyczących militarnej aktywności międzynarodowej. Obecnie niezwykle trudno jest określić, czy szpiegostwo satelitarne przejawia się głównie chęcią realizacji założeń taktycznych państw, czy pozwala doprowadzić do międzynarodowego pokoju. Przytoczone w artykule przykłady pozwalają w pewien sposób ukierunkować rozważania w jedną ze stron. Nie przedstawiają one jednak pełnego, obiektywnego rozstrzygnięcia problemu, a jedynie jego próbę. Wynika to z niespełnienia elementów umożliwiających w pełni pozytywne określenie działalności satelitarnej, czyli ogólnoświatowa równowaga sił, wyłącznie dobre relacje międzynarodowe, zgodna polityka bezpieczeństwa czy nawet nastawienie poszczególnych głów państw, które aktualnie jest niepewne. W związku z tym dopiero spełnienie powyższych przesłanek, w połączeniu ze zjawiskiem wszechwiedzy, daje relatywnie dużą szansę na zapewnienie międzynarodowego pokoju.</p> Hubert Hadała Prawa autorskie (c) 2025 Kortowski Przegląd Prawniczy 2025-12-13 2025-12-13 4 10.31648/kpp.11590 Prawno-historyczne aspekty połączenia Agencji Mienia Wojskowego i Wojskowej Agencji Mieszkaniowej https://czasopisma.uwm.edu.pl/index.php/kpp/article/view/12031 <p>Agencja Mienia Wojskowego, która obecnie funkcjonuje pod tą nazwą, nie jest tym samym podmiotem, którym była Agencja Mienia Wojskowego powołana w roku 1996. Dzisiejsza Agencja Mienia Wojskowego jest w istocie działającą pod zmienioną nazwą Wojskową Agencją Mieszkaniową, powołaną w 1995 r., którą w 2015 r. przejęła Agencję Mienia Wojskowego. Wojskowa Agencja Mieszkaniowa była podmiotem powołanym do realizowania zadań związanych z zakwaterowaniem Sił Zbrojnych RP. W okresie PRL i na początku lat 90. XX w. zadania związane z zakwaterowaniem żołnierzy były realizowane w ramach struktur wojskowych. Nowa rzeczywistość polityczna, społeczna i gospodarcza spowodowała, że to rozwiązanie przestało być najbardziej optymalnym, dlatego w 1995 r. postanowiono utworzyć do realizowania tego zadania podmiot cywilny w postaci Wojskowej Agencji Mieszkaniowej jako państwowej osoby prawnej podległej Ministrowi Obrony Narodowej. Agencja Mienia Wojskowego powołana w 1996 r. była odpowiedzią Rządu RP na problem znacznego mienia wojskowego, zarówno ruchomego, jak i nieruchomego, które pozostawało zbędne dla Sił Zbrojnych RP, często dodatkowo generując koszty utrzymania. Sam fakt zmiany sojuszu wojskowego z Układu Warszawskiego na NATO powodował konieczność modernizacji Sił Zbrojnych, a co za tym idzie - wycofywanie znacznej ilości zbędnego sprzętu i uzbrojenia. Nowo powołany podmiot miał za zadanie polepszenie gospodarowania tym zbędnym majątkiem prowadząc jego obrót a w znacznej mierze sprzedaż. <br />W roku 2015 głównie w celu optymalizacji kosztów postanowiono połączyć Agencję Mienia Wojskowego i Wojskową Agencję Mieszkaniową w jeden podmiot. Nastąpiło to poprzez przejęcie Agencji Mienia Wojskowego przez Wojskową Agencję Mieszkaniową z jednoczesną zmianę nazwy tej drugiej na Agencja Mienia Wojskowego. Wojskowa Agencja Mieszkaniowa przejęła cały majątek oraz pracowników Agencji Mienia Wojskowego. </p> Marcin Kotowski Prawa autorskie (c) 2025 Kortowski Przegląd Prawniczy 2025-12-13 2025-12-13 4 10.31648/kpp.12031 Redukcja inflacji prawa z wykorzystaniem AI w Stanach Zjednoczonych na tle raportu Draghiego dla Unii Europejskiej https://czasopisma.uwm.edu.pl/index.php/kpp/article/view/12040 <p>Dynamiczny rozwój sztucznej inteligencji (AI) przyspieszył globalną rywalizację gospodarczą, w której kluczową rolę odgrywają Stany Zjednoczone i Chińska Republika Ludowa, a ostatnio do tego grona zapragnęła dołączyć Unia Europejska. Jednym z istotnych elementów tej rywalizacji jest efektywne zarządzanie administracją publiczną, które może przesądzić o sukcesie w globalnym wyścigu innowacyjności. W artykule porównano podejście do zarządzania administracją z wykorzystaniem AI w obszarze redukcji inflacji prawa w Stanach Zjednoczonych na tle proponowanych zmian w raporcie Draghiego dla Unii Europejskiej, opublikowanym we wrześniu 2024 r. Z porównania modelu amerykańskiego i unijnego wynika, że z jednej strony Unia Europejska stara się wzorować na Stanach Zjednoczonych i dorównać im w zakresie uproszczenia przepisów oraz harmonizacji regulacji, a z drugiej strony niechętnie podchodzi do usunięcia istniejących barier prawnych, a nawet tworzy nowe ich formy. W artykule podjęto również próbę odpowiedzi na pytanie, w jaki sposób AI może wesprzeć redukcję inflacji prawa oraz obniżanie kosztów jego wdrażania, ze wskazaniem potencjalnych korzyści oraz wyzwań związanych z implementacją w dwóch różnych systemach prawnych.</p> Robert Lizak Prawa autorskie (c) 2025 Kortowski Przegląd Prawniczy 2025-12-13 2025-12-13 4 10.31648/kpp.12040 Rozwój więziennictwa w Polsce do 1795 r. https://czasopisma.uwm.edu.pl/index.php/kpp/article/view/12061 <p>Zadaniem więzienia jest z jednej strony izolacja społeczna osób skazanych prawomocnym wyrokiem na karę pozbawienia wolności, a z drugiej - ich resocjalizacja. Pojęcie system penitencjarny występuje zamiennie z określeniem więziennictwo, a jego definicje w istocie nie różnią się co do warstwy merytorycznej, akcentują jednak różne elementy tego systemu. Do XVII w. w prawie polskim istniało kilka form izolacji, w zależności od: osoby, wobec której miała być stosowana, sposobu wykonania, konsekwencji zastosowania (hańbiąca lub niehańbiąca), miejsca wykonywania. Kara więzienia znana jest w Polsce od XVII w., a od końca XVII w. stała się sankcją coraz częściej stosowaną, głównie w sądownictwie miejskim i dominalnym. Natomiast praca więźniów była sposobem odziaływania na więźniów, pełniąc różne funkcje, m.in. zapobiegania demoralizacji skazanych, ekonomiczne, edukacyjne, czy wychowawcze. Za pierwsze polskie więzienie uznaje się więzienie marszałkowskie, które powstało w 1776 r. w Warszawie, a Rada Nieustająca, powołana w 1775 r., była pierwszym organem centralnego wpływu na więziennictwo. III rozbiór i upadek Rzeczpospolitej przerwał rozpoczętą w dobie oświecenia kodyfikację przepisów karnych i tworzenie polskiego systemu penitencjarnego.</p> Anna Opar Prawa autorskie (c) 2025 Kortowski Przegląd Prawniczy 2025-12-13 2025-12-13 4 10.31648/kpp.12061 Izolowanie dziecka przez jednego z rodziców od kontaktu z drugim rodzicem – kilka uwag na gruncie prawa karnego https://czasopisma.uwm.edu.pl/index.php/kpp/article/view/11705 <p style="font-weight: 400;">Zagadnienie kryminalizacji alienacji rodzicielskiej od wielu lat jest przedmiotem wielu dyskusji i opracowań naukowych. Płynie z nich często wniosek, że penalizacja zachowania polegającego na izolacji dziecka od kontaktu z drugim rodzicem jest niezbędna, zmiany w tym zakresie w Kodeksie karnym są potrzebne bowiem jej skutki są daleko idące – zagrażają przede wszystkim dobru dziecka. Pojawiają się także postulaty, aby nie wprowadzać zmian w tym zakresie, a także z rozwagą posługiwać się samym pojęciem. Przedmiotem i celem niniejszego opracowania jest analiza zjawiska alienacji rodzicielskiej z uwzględnieniem wybranych spraw rozpoznawanych przez sądy krajowe. Artykuł ma charakter teoretycznoprawny z wykorzystaniem elementów analizy dogmatycznej. Podjęta tematyka ma swój szczególny wymiar praktyczny, przedstawia bowiem refleksje dotyczące zjawiska na gruncie przepisów prawa karnego materialnego. W artykule autorka opisuje sytuacje, gdy jedno z rodziców izoluje dziecko, nie kierując się jego dobrem, a pobudkami niemającymi często racjonalnego uzasadnienia.</p> Katarzyna Pruszkiewicz-Słowińska Prawa autorskie (c) 2025 Kortowski Przegląd Prawniczy 2025-12-13 2025-12-13 4 10.31648/kpp.11705 Problem wykluczenia finansowego na przykładzie umowy rachunku bankowego https://czasopisma.uwm.edu.pl/index.php/kpp/article/view/11375 <p>Wykluczenie finansowe to zjawisko społeczne, które zostało zdefiniowane w XX w. Określa się je jako brak możliwości dostępu do podstawowych usług finansowych, takich jak rachunki bankowe, rachunki płatnicze czy kredyt konsumencki, co stanowi barierę dla uczestnictwa w życiu społecznym i gospodarczym. Autorka skupia się na wykluczeniu bankowym, definiowanym jako sytuacja, w której jednostki nie mają dostępu do rachunków bankowych, co uniemożliwia im bycie częścią współczesnego społeczeństwa, które wciąż adaptuje się do zdgitalizowanej rzeczywistości. Celem niniejszego opracowania jest analiza konsekwencji wykluczenia finansowego,ze szczególnym uwzględnieniem grup klientów najbardziej narażonych na doświadczenie tego zjawiska, a także przedstawienie możliwych rozwiązań, które powinny stać się przedmiotem działań legislacyjnych podejmowanych przez państwo. W artykule zanalizowano również prawny charakter rachunków bankowych, podkreślając ich centralną rolę w systemie finansowym. Odniesiono się także do przepisów Kodeksu cywilnego oraz ustawy Prawo bankowe, wskazując na obowiązki banków oraz prawa posiadaczy rachunków.</p> Aleksandra Sidorowicz Prawa autorskie (c) 2025 Kortowski Przegląd Prawniczy 2025-12-13 2025-12-13 4 10.31648/kpp.11375 Prawo sukcesyjne w Wielkiej Brytanii, czyli zasady dziedziczenia funkcji głowy państwa dawniej i dziś https://czasopisma.uwm.edu.pl/index.php/kpp/article/view/11281 <p>Prawo sukcesyjne w Wielkiej Brytanii stanowi specyficzną formę prawa spadkowego, którego przedmiotem jest funkcja głowy państwa. W początkowym okresie istnienia państwa drogą do władzy często było zwycięstwo militarne oraz niepisana zasada primogenitury. W okresie panowania dynastii Tudorów korekt w linii sukcesyjnej dokonywał monarcha, który ponadto mógł zdecydować o losie korony w testamencie. Uprawnienie to początkowo było sankcjonowane przez ustawy Parlamentu, jednak rozwijający się system parlamentarny zmierzał do stałego unormowania prawa sukcesyjnego i ograniczenia kompetencji króla. W rezultacie uchwalono Bill of Rights, który na stałe określił porządek dziedziczenia oraz negatywne przesłanki religijne do objęcia tronu. Dopełnieniem Bill of Rights był Act of Settlement, który w wyczerpujący sposób usystematyzował linię sukcesyjną. Istotne zmiany wprowadzono dopiero w 2013 r. na mocy Succession to the Crown Act, który wprowadził porządek dziedziczenia zgodny z zasadą absolutnej primogenitury. Celem pracy jest analiza historycznego rozwoju prawa sukcesyjnego w Wielkiej Brytanii oraz triady obowiązujących ustaw sukcesyjnych.</p> Wiktor Szukis Prawa autorskie (c) 2025 Kortowski Przegląd Prawniczy 2025-12-13 2025-12-13 4 10.31648/kpp.11281 Automatyzacja oceny zdolności kredytowej z wykorzystaniem AI – wyzwania prawne i praktyczne https://czasopisma.uwm.edu.pl/index.php/kpp/article/view/11381 <p>Sztuczna inteligencja napisze pracę magisterską w parę minut, opracuje biznes plan, odpowie na prawie każde pytanie, może być również darmowym tłumaczem, działem obsługi klienta, ale czy może obliczyć zdolność kredytową? Technologia wkracza coraz agresywniej w kolejne dziedziny naszego życia. Dochodzi do tego choćby dlatego, że bywa mniej omylna, tańsza, prostsza w obsłudze, przy okazji zapewnia satysfakcjonujące rezultaty. Pozostaje jednak pytanie, gdzie jest granica? Ludzie pragną rozwijać nie tylko swoje perspektywy, ale również ułatwiać trudy życia codziennego. Szukać coraz to nowych rozwiązań, aby ułatwić sobie pracę, oszczędzić czas, czy pieniądze. AI świetnie sprawdza się w roli wybawcy i narzędzia do wszystkiego, natomiast powinniśmy zastanowić się, czy nie stanowi za dużego ryzyka w sferze bankowej. </p> <p>Nie mamy oporów przed korzystaniem z internetowych możliwości. Korzystamy z aplikacji bankowych, z blika, z konsultantów AI, dlatego właśnie warto zastanowić się, gdzie postawić granice dla sztucznej inteligencji? Czy może nam obliczyć zdolność kredytową? Jeśli tak to, czy człowiek jeszcze zweryfikuje takie obliczenia? Co z ewentualnym atakiem hakerskim? Przede wszystkim, czy zastosowanie AI przy zdolności kredytowej jest słuszne i w jakim zakresie oraz czy i w jakim zakresie chroni nas prawo? </p> <p> </p> Katarzyna Urbańska Prawa autorskie (c) 2025 Kortowski Przegląd Prawniczy 2025-12-13 2025-12-13 4 10.31648/kpp.11381 Problematyka cudzoziemców w polskich zakładach karnych https://czasopisma.uwm.edu.pl/index.php/kpp/article/view/11391 <p>W niniejszej pracy przedstawiono problematykę cudzoziemców odbywających karę pozbawienia wolności w polskich zakładach karnych. W szczególności uwzględniono zagrożenia bezpieczeństwa związane z umieszczeniem osadzonych tej kategorii w zakładzie karnym, w szczególności te dotyczące rozmieszczenia wewnątrz jednostki penitencjarnej, przejawy podkultury przestępczej oraz inne negatywne zdarzenia z udziałem tej grupy. W dalszej kolejności przedstawiono możliwości oraz ograniczenia resocjalizacyjne prowadzone w zakładach karnych – wskazano m.in. przepisy prawne oraz przykłady oddziaływań resocjalizacyjnych, a także przedstawiono ograniczenia związane z prowadzeniem skutecznej resocjalizacji cudzoziemców.</p> Bartosz Zając Prawa autorskie (c) 2025 Kortowski Przegląd Prawniczy 2025-12-13 2025-12-13 4 10.31648/kpp.11391