Olsztyn Economic Journal

Zielony marketing i zjawisko greenwashingu w kształtowaniu rynku żywności ekologicznej w Polsce

2025-10-08T06:33:08+00:00

Celem badań była identyfikacja znaczenia zielonego marketingu oraz zjawiska greenwashingu w kształtowaniu rynku żywności ekologicznej w Polsce. W badaniach wykorzystano przegląd literatury oraz sondaż diagnostyczny przeprowadzony metodą CAWI na próbie 168 konsumentów. Analiza koncentrowała się na ocenie świadomości konsumentów, poziomu zaufania do działań marketingowych oraz percepcji greenwashingu. Wyniki badań wskazały na niski poziom świadomości tego zjawiska – jedynie 24,4% respondentów potrafiło poprawnie zdefiniować pojęcie greenwashingu. Badani deklarowali umiarkowane zaufanie do działań marketingowych firm oferujących żywność ekologiczną, przy czym za najważniejsze czynniki budujące wiarygodność uznali certyfikaty ekologiczne oraz oznaczenia na opakowaniach. Dodatkowo 35,4% respondentów zadeklarowało, że spotkało się z przypadkami greenwashingu, co podkreśla potrzebę większej transparentności i autentyczności w komunikacji marketingowej. Najczęściej wskazywaną barierą zakupu żywności ekologicznej była jej wysoka cena. Wyniki badań podkreślają znaczenie prowadzenia rzetelnego zielonego marketingu, wspartego wiarygodną certyfikacją, przejrzystą komunikacją oraz działaniami edukacyjnymi, które mogą zwiększyć zaufanie konsumentów i wspierać zrównoważony rozwój rynku żywności ekologicznej w Polsce.

Świadomość ekologiczna a decyzje zakupowe studentów

2025-10-08T06:33:07+00:00

Głównym celem badań było rozpoznanie wpływu świadomości ekologicznej studentów na ich proces decyzyjny podczas zakupów. Do skutecznej i kompleksowej realizacji zamierzonego celu badań wykorzystano metodę sondażu diagnostycznego. Narzędziem badawczym był kwestionariusz ankietowy opracowany za pomocą narzędzia Formularze Google. Badanie pozwoliło na określenie poziomu świadomości ekologicznej studentów oraz zaprezentowanie ich postaw i zachowań podczas podejmowania decyzji zakupowych. Wiedza o poziomie świadomości ekologicznej studentów pozwoli na ocenę, czy i w jakim stopniu świadomość ekologiczna przekłada się na rzeczywiste zachowania konsumenckie oraz decyzje zakupowe. Umożliwi to zrozumienie dynamiki zmian w przejściu do zrównoważonej konsumpcji oraz poznanie czynników mogących mieć istotny wpływ na zwiększenie konsumpcji dóbr ekologicznych.

Rola zarządzania talentami w organizacjach opartych na wiedzy

2025-10-08T06:33:09+00:00

Celem artykułu jest teoretyczna analiza specyfiki zarządzania talentami w organizacjach bazujących na wiedzy, ze szczególnym uwzględnieniem uwarunkowań, które determinują skuteczność tego procesu. Autor dążył do ukazania znaczenia strategicznego podejścia do identyfikacji, rozwoju oraz utrzymania pracowników o wysokim potencjale, a także do scharakteryzowania wybranych modeli zarządzania talentami w kontekście organizacji wiedzy. Zarządzanie talentami stanowi złożony i strategiczny proces, którego centralnym punktem są zasoby ludzkie o wysokim potencjale. Obejmuje zarówno identyfikację i rozwój jednostek wyróżniających się szczególnymi zdolnościami, jak i projektowanie oraz wdrażanie procesów organizacyjnych ukierunkowanych na ich efektywne pozyskiwanie, wdrażanie, utrzymanie i dalsze wspieranie w rozwoju. Podejście to uwzględnia również konieczność kształtowania długofalowych relacji z utalentowanymi osobami – zarówno na etapie poprzedzającym formalne nawiązanie współpracy, jak i po jej zakończeniu – a także dbałość o sprzyjające warunki ich funkcjonowania w ramach organizacji lub w relacji partnerskiej. Artykuł ma charakter teoretyczny i jego głównym celem jest ukazanie specyfiki zarządzania talentami w warunkach organizacji bazujących na wiedzy. Przedstawiono w nim istotę tego typu organizacji oraz omówiono wybrane modele zarządzania talentami. Zwrócono również uwagę na czynniki, które mogą w istotny sposób ograniczać efektywność omawianego procesu. Wśród barier identyfikowanych jako kluczowe wymienia się m.in.: niekorzystny wizerunek pracodawcy na rynku pracy, deficyt zaufania w relacjach wewnątrzorganizacyjnych, ograniczenie przestrzeni do współpracy i wymiany wiedzy między utalentowanymi pracownikami a otoczeniem organizacyjnym, brak systemowego uznania dla indywidualnych kompetencji, niski poziom zaangażowania najwyższego szczebla zarządzania w kwestie rozwoju talentów, tworzenie atmosfery niepewności zatrudnienia, tolerowanie obecności osób niemających najważniejszych kompetencji.

Od zrównoważonego rozwoju do regeneracyjnej gospodarki – planetocentryczna transformacja w obliczu współczesnych wyzwań

2025-10-08T06:38:12+00:00

Tekst poświęcono idei regeneratywnego rozwoju, stanowiącej odpowiedź na wyzwania kryzysu klimatycznego, wyczerpywania zasobów naturalnych i nierówności społecznych, wykraczającej poza tradycyjne podejście zrównoważonego rozwoju. Regeneratywność jest traktowana jako przesłanka aktywnego naprawiania i odbudowy systemów przyrodniczych i społecznych na rzecz ich dalszej ewolucji i wzmacniania. Przedstawiono przeobrażenia celów zielonej transformacji, od gospodarki ekologicznej przez zrównoważoną, aż po regeneracyjną, której celem jest poprawa dobrostanu środowiska i zaspokojenie potrzeb społecznych. Analiza uwzględnia aspekty aksjologiczne, ekonomiczne i społeczne, z podkreśleniem znaczenia podejścia planetocentrycznego oraz roli interdyscyplinarności w projektowaniu innowacyjnych rozwiązań, zwłaszcza w miastach.
W tekście podkreślono, że planetocentryczna aksjologia transformacji wymaga odejścia od tradycyjnego wzrostu gospodarczego na rzecz harmonii z ekosystemami, z podkreśleniem jakości życia, równości społecznej i zdrowia ekologicznego. Takie koncepcje, jak dewzrost, zero growth czy ekonomia obwarzanka, wskazują na potrzebę głębokiej zmiany wartości i celów rozwojowych, łączą wspomniane cele środowiskowe, społeczne i gospodarcze. Regeneratywne ekosystemy miejskie oraz transdyscyplinarne podejście są kluczowe w skutecznej transformacji.
Idea regeneratywnego rozwoju ma ponad stuletnią tradycję. Początkowo była ona związana z rozwojem przestrzeni zurbanizowanych i wiejskich, a dziś jest rozumiana jako aktywne wspieranie różnorodności biologicznej i złożoności systemów ożywionych. Regeneratywne projektowanie zastępuje antropocentryzm modelem biocentrycznym, dąży do synergii między różnymi obszarami działalności człowieka w celu zachowania zdolności ewolucyjnych planety. Autor artykułu, analizując aksjologiczne, praktyczne i teoretyczne podstawy tej zmiany, ma na celu stworzenie podstaw do dalszej refleksji i działań na rzecz bardziej zrównoważonej i regeneracyjnej przyszłości. Tekst stanowi głos w dyskusji nad koniecznością zmiany paradygmatów gospodarowania na planetocentryczne, zapobiegające kryzysom i służące bardziej sprawiedliwej przyszłości.

Uwarunkowania wydatków na ochronę zdrowia w Polsce w latach 2014-2023

2025-10-08T06:32:04+00:00

Badania teoretyczne i empiryczne prowadzone w ramach ekonomii zdrowia wskazują, że wysokość wydatków na ochronę zdrowia ma wpływ na stan zdrowia populacji i jakość oferowanej opieki zdrowotnej. W ocenianym okresie wydatki na ochronę zdrowia w Polsce były rosnące, zarówno jednak ich procentowy udział w PKB, jak i ich wysokość per capita, były w Polsce niższe niż średnio w innych krajach UE. Autorka zidentyfikowała uwarunkowania kształtowania się wydatków na ochronę zdrowia w Polsce, dzieląc je na: prawne, makroekonomiczne, polityczne, wynikające z niespodziewanych zdarzeń, demograficzne, społeczne, środowiskowe, technologiczne, systemowe oraz wynikające z procesów globalizacji. Podzieliła je też na zależne oraz niezależne od państwa, wskazując na możliwe sposoby radzenia sobie z nimi. Największa bariera wzrostu wydatków na ochronę zdrowia w Polsce ma charakter makroekonomiczny, gdyż wynika z wypracowanego PKB w kraju. Inne istotne problemy związane z kształtowaniem się wydatków na ochronę zdrowia wynikają ze starzenia się społeczeństwa oraz błędów systemowych. W analizowanym okresie pandemia COVID-19 była także istotnym uwarunkowaniem kształtowania się wydatków na ochronę zdrowia w Polsce.

Płacić czy nie płacić? Badanie gotowości studentów do płatnej subskrypcji ChatGPT

2025-10-08T06:32:05+00:00

Sztuczna inteligencja (SI) rozwija się w dynamicznym tempie, odgrywając coraz większą rolę w różnych obszarach, w tym w sektorze edukacji. Jednym z powszechnie stosowanych narzędzi opartych na SI jest ChatGPT, dostępny zarówno w wersji bezpłatnej, jak i subskrypcyjnej, oferującej rozszerzone funkcje. Szybkie upowszechnianie się takich narzędzi wśród studentów jest dobrze udokumentowane, w literaturze jednak wciąż istnieje znacząca luka dotycząca zachowań ekonomicznych występujących na tym nowym rynku, szczególnie w odniesieniu do wrażliwości cenowej użytkowników-studentów oraz czynników wpływających na ich decyzję o przejściu z wersji bezpłatnej na płatną. Występowanie płatnego wariantu tego narzędzia było przesłanką do przeprowadzenia badań dotyczących identyfikacji skłonności studentów do ponoszenia kosztów w zamian za dodatkowe funkcje tego narzędzia oraz ich reakcji na ewentualne zmiany ceny. Celem artykułu jest określenie gotowości studentów kierunków ekonomicznych do zakupu subskrypcyjnej wersji ChatGPT oraz analiza ich reakcji na potencjalne zmiany jego ceny. W artykule odniesiono się ponadto do kwestii relacji między oceną jakości treści generowanych przez to narzędzie a skłonnością studentów do wykupienia jego wersji premium. W badaniu zastosowano metodę ilościową, opierając się na ankiecie internetowej (CAWI), w której udział wzięło 342 studentów studiów licencjackich i magisterskich. Kwestionariusz obejmował pytania dotyczące częstotliwości korzystania z ChatGPT, oceny jakości generowanych treści oraz gotowości do zakupu płatnej wersji w różnych scenariuszach cenowych. W analizie danych wykorzystano metody statystyczne, w tym miary tendencji centralnej oraz testy korelacyjne. W toku przeprowadzonych badań ustalono, że ChatGPT jest powszechnie wykorzystywany przez studentów – 94,4% badanych deklaruje korzystanie z tego narzędzia, a większość z nich (88,9%) wybiera wersję darmową. Regularność użytkowania jest zróżnicowana. Po przeprowadzonej analizie wrażliwości cenowej stwierdzono, że podwyżka kosztu najtańszej subskrypcji o 25% nie wpłynęłaby znacząco na decyzje większości użytkowników płatnej wersji, wzrost ceny o 50% skutkowałby jednak rezygnacją 36,1% z nich, a podwyżka o 75% spowodowałaby spadek liczby subskrybentów o ponad połowę. Z kolei spadek ceny najtańszej płatnej wersji o 25% zachęciłby do subskrypcji 16,8% użytkowników wersji darmowej, obniżka o 50% natomiast zwiększyłaby ten odsetek do 42,3%, a redukcja ceny o 75% mogłaby przekonać do zakupu 70% badanych. Artykuł zawiera również wyniki przeprowadzonej analizy korelacji rang Spearmana, za pomocą której badano zależność między oceną jakości treści generowanych przez ChatGPT a skłonnością do zakupu płatnej subskrypcji w przypadku spadku jej ceny. Nie zidentyfikowano przesłanek do stwierdzenia, że osoby, które wyżej oceniają jakość odpowiedzi generowanych przez ChatGPT, są bardziej skłonne do zakupu płatnych wersji tego narzędzia w przypadku spadku jego ceny.

Zastosowanie metod dwuwymiarowej analizy danych opartych na miarach zanurzania obserwacji w próbie

2025-10-23T11:03:31+00:00

W Polsce zauważyć można coraz większą popularność jazdy na rowerze, który stał się szybką formą transportu oraz rekreacji. Celem pracy jest ocena gęstości dróg rowerowych oraz odsetka wypadków drogowych, gdzie rower jest rodzajem pojazdu sprawcy w województwach wykorzystując wybrane metody statystycznych oparte na zanurzania obserwacji w próbie. Wykorzystane metody pozwoliły na dokonanie rangowania województw ze względu na wartości badanych cech diagnostycznych oraz na określenie, w których województwach zanotowano najniższe lub najwyższe wartości gęstości dróg dla rowerów oraz odsetka wypadków drogowych, gdzie rower był pojazdem sprawcy. Na podstawie przeprowadzonej analizy można stwierdzić, że największą gęstością dróg dla rowerów w badanych latach charakteryzowało się województwa pomorskie, wielkopolskie oraz śląskie, natomiast największy odsetek wypadków drogowych, gdzie rower był pojazdem sprawcy zanotowano w województwach małopolskim oraz podkarpackim. Najmniejszą gęstością dróg dla rowerów charakteryzowało się województwo warmińsko-mazurskie.

Wpływ wojny rosyjsko-ukraińskiej na rezylientność łańcuchów dostaw pszenicy Polski – analiza zmian w konfiguracji polskiego rynku eksportowego

2025-11-03T11:58:25+00:00

Artykuł przedstawia wyniki badania makroekonomicznych aspektów rezylientności systemu logistycznego eksportu pszenicy z Polski. Celem badania jest identyfikacja zmian w konfiguracji rynków eksportowych polskiej pszenicy w latach 2022–2023 w odpowiedzi na zakłócenia w międzynarodowych łańcuchach dostaw spowodowane wojną rosyjsko-ukraińską. Analiza koncentruje się na interakcji i konkurencji między globalnymi sieciami dostaw pszenicy z Polski i Ukrainy w okresie zakłóceń na dużą skalę w latach 2022–2023. Analiza statystyczna obejmuje lata 2012–2025.
Zastosowanie jakościowych metod badawczych, w szczególności stratyfikacji i analizy porównawczej, umożliwiło sformułowanie wniosków potwierdzających postawione hipotezy. Badanie pokazuje, że polska sieć eksportu pszenicy nie wykorzystała osłabionej pozycji rynkowej Ukrainy podczas kryzysu, lecz rozszerzyła się na regiony, w których Ukraina wcześniej wykazywała słabe lub zerowe zainteresowanie eksportowe. Ogólnie rzecz biorąc, polska sieć eksportowa pszenicy utrzymała i wzmocniła swoją pozycję na rynkach europejskich i afrykańskich w trakcie kryzysu lat 2022–2023.