Glosa do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 6 czerwca 2018 r., II FSK 1525/16, dotycząca polecenia darczyńcy a podatku od spadków i darowizn

Gloss to the decision of the Supreme Administrative Court of June 6th 2018 (II FSK 1525/16)

Łukasz Karczyński

Uniwersytet Gdański, Wydział Prawa i Administracji


Abstrakt

Glosa dotyczy kontrowersyjnego orzeczenia NSA, zgodnie z którym polecenie darczyńcy, wykonane na korzyść samego darczyńcy, stanowi ciężar obniżający podstawę opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn. Celem opracowania jest krytyczna analiza argumentacji zaprezentowanej przez sąd i zaproponowanie odmiennego sposobu rozwiązania problemów interpretacyjnych w zakresie skutków podatkowych wykonanego polecenia darczyńcy. Glosowane orzeczenie zdaniem autora należy ocenić jako nieprawidłowe przede wszystkim ze względu na pominięcie istoty polecenia, które nie polegało – jak zdaje się przyjmować NSA – na wykonaniu abstrakcyjnego świadczenia na rzecz osoby trzeciej, lecz na zawarciu umowy sprzedaży, na mocy której obdarowana otrzymała własność nieruchomości, bez uszczuplenia majątku. Skoro zatem w wyniku polecenia nie nastąpiło uszczuplenie majątku obdarowanej, to zmniejszeniu nie powinna też ulec podstawa opodatkowania. Wniosek ten wspiera także wykładnia językowa, ustawa odwołuje się bowiem do „wartości obciążenia” z tytułu polecenia, a nie do obciążenia samego w sobie – czego sąd również zdaje się nie zauważać. Wartość obciążenia polegającego na zobowiązaniu do zakupu nieruchomości jest zaś zerowa, jako że w jego efekcie obdarowana wprawdzie pozbywa się środków pieniężnych, ale jednocześnie nabywa własność nieruchomości (zakładając, że nieruchomość jest nabywana za cenę rynkową). Taka interpretacja jest także spójna z celem ustawy (obciążenie wartości nabyć nieodpłatnych) i z cywilnoprawną konstrukcją polecenia (polecenie wykonania czynności na korzyść samego obdarowanego nie obniża wartości jego majątku w świetle prawa prywatnego).




Dudek P., Koniec podatku od spadków i darowizn, „Dziennik Gazeta Prawna” z 7 czerwca 2018 r.   Google Scholar

Jezioro J. [w:] Gniewek E., Machnikowski P. (red.), Kodeks cywilny. Komentarz, Warszawa 2017.   Google Scholar

Hanusz A., Lipińska A., Polecenie jako ciężar darowizny w podatku od spadków i darowizn. Glosa do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 6 czerwca 2018 r., II FSK 1526/16, „Orzecznictwo Sądów Polskich” nr 1/2019.   Google Scholar

Mularski K. [w:] Gutowski M. (red.), Kodeks cywilny. Tom II. Komentarz. Art. 450-1088, Warszawa 2016.   Google Scholar

Planiol M., Podręcznik prawa cywilnego. O darowiznach i testamentach, Warszawa 1922.   Google Scholar

Safjan M. [w:] Pietrzykowski K., Kodeks cywilny. Tom II. Komentarz. Art. 450-1088. Przepisy wprowadzające, Warszawa 2015   Google Scholar

Smoter K., Glosa aprobująca do wyroków Naczelnego Sądu Administracyjnego z 6 czerwca 2018 r. w sprawach II FSK 1525/16 i II FSK 1526/16, „Studia Prawnoustrojowe” nr 51 (2021).   Google Scholar

Sokołowski K.P., Darowizna z poleceniem a negotium mixtum cum donatione w praktyce notarialnej, Rejent nr 4/2011.   Google Scholar

Tarka A., Darowizna z poleceniem bez podatku - przełomowy wyrok NSA, „Rzeczpospolita” z 7 czerwca 2018 r.   Google Scholar

Trzaskowski R. [w:] Gudowski J. (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. Tom V. Zobowiązania. Część szczegółowa, Warszawa 2017.   Google Scholar

Wilejczyk M., Darowizna obciążona poleceniem, „Państwo i Prawo” nr 5/2013.   Google Scholar

Pobierz


Opublikowane
2021-09-29 — zaktualizowane 2021-09-30

Cited By /
Share

Karczyński, Łukasz . (2021). Glosa do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 6 czerwca 2018 r., II FSK 1525/16, dotycząca polecenia darczyńcy a podatku od spadków i darowizn: Gloss to the decision of the Supreme Administrative Court of June 6th 2018 (II FSK 1525/16). Studia Prawnoustrojowe, (53). https://doi.org/10.31648/sp.6797 (Original work published 29 wrzesień 2021)

Łukasz Karczyński 
Uniwersytet Gdański, Wydział Prawa i Administracji