Wykonywanie przez gminy rejestracji stanu cywilnego – wybrane problemy
Maciej Jurzyński
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie UWMhttps://orcid.org/0000-0002-7342-7158
Abstract
W artykule przedstawiono wybrane problemy dotyczące wykonywania przez gminy rejestracji stanu cywilnego. W pierwszej kolejności wyjaśniono pojęcie rejestracji stanu cywilnego oraz wskazano formy prawne działania, w jakich jest ona wykonywana. Władczość tych form przesądza o zaliczeniu rejestracji stanu cywilnego do sfery administracji reglamentacyjno-porządkowej. Natomiast zakwalifikowanie jej przez ustawodawcę do zadań zleconych gminom z zakresu administracji rządowej determinuje sposób finansowania wykonywania zadania i skutkuje tym, że rola gmin w wykonywaniu zadania sprowadza się do funkcji wykonawczych. Ponadto zanalizowano wybrane aktualne problemy dotyczące organizacji i finansowania wykonywania zadania przez gminy, w tym dotyczące wymogów kwalifikacyjnych i zapewnienia właściwej obsady kadrowej w urzędach stanu cywilnego, jak również trudności związane z dochodzeniem przez gminy roszczeń pieniężnych w przypadku niedofinansowania realizacji zadania przez administrację rządową.
Keywords:
gminy, rejestracja stanu cywilnego, urzędy stanu cywilnego, zadania zlecone, finansowanie zadań, dotacja celowaReferences
Literatura Google Scholar
Basior I., Czajkowska A., Sorbian D., Prawo o aktach stanu cywilnego z komentarzem. Przepisy wykonawcze i związkowe oraz wzory dokumentów, 2015, Lex. Google Scholar
Budziarek M., Sądowa ochrona prawa jednostki samorządu terytorialnego do dotacji celowej na zadania zlecone z zakresu administracji rządowej (wybrane zagadnienia), „Finanse Komunalne” 2019, nr 10. Google Scholar
Dolnicki B. (red.), Ustawa o samorządzie gminnym. Komentarz, 2021, Lex. Google Scholar
Gurdek M., Obowiązek zatrudnienia kierownika urzędu stanu cywilnego i jego zastępcy w świetle przepisów nowej ustawy prawo o aktach stanu cywilnego z dnia 28 listopada 2014 roku, „Roczniki Administracji i Prawa” 2019, R. XIX, z. 2. Google Scholar
Gurdek M., Status prawny kierownika urzędu stanu cywilnego, „Samorząd Terytorialny” 2008, nr 7–8. Google Scholar
Gurdek M., Wójt jako kierownik urzędu stanu cywilnego, „Przegląd Prawa Publicznego” 2010, nr 3. Google Scholar
Izdebski H., Samorząd terytorialny. Pionowy podział władzy, Warszawa 2020. Google Scholar
Jagielski J., Wierzbowski M. (red.), Prawo administracyjne, Warszawa 2020. Google Scholar
Kaliński M., Kujawiński R., Finansowanie zadań z zakresu administracji rządowej w świetle ustaleń Najwyższej Izby Kontroli i orzecznictwa sądowego, „Finanse Komunalne” 2018, nr 1–2. Google Scholar
P. Kasprzyk (red.), Podręcznik urzędnika stanu cywilnego, t. 1: Podstawowe instytucje prawa o aktach stanu cywilnego, Lublin 2018. Google Scholar
Kasprzyk P., Relacja pomiędzy wójtem (burmistrzem, prezydentem miasta) a zawodowym kierownikiem USC w prawie polskim, „Metryka. Studia z Zakresu Prawa Osobowego i Rejestracji Stanu Cywilnego” 2015, nr 1. Google Scholar
Kurzyna-Chmiel D., Samorząd terytorialny – teraźniejszość i wnioski na przyszłość, „Samorząd Terytorialny” 2020, nr 9. Google Scholar
Litwin J., Prawo o aktach stanu cywilnego. Komentarz, Warszawa 1961. Google Scholar
Malinowska-Misiąg E., Misiąg W., Finanse publiczne w Polsce, Warszawa 2007. Google Scholar
Masternak M., Czynności materialno-techniczne jako prawna forma działania administracji publicznej, Toruń 2018. Google Scholar
Osajda K., Domański M., Słyk J. (red.), Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, 2022, Legalis. Google Scholar
Osajda K., Domański M., Słyk J. (red.), Prawo o aktach stanu cywilnego. Komentarz, Warszawa 2023. Google Scholar
Safjan M., Bosek L. (red.), Konstytucja RP, t. 2: Komentarz do art. 87–243, 2016, Legalis. Google Scholar
Sobotko P., Glosa do postanowień Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 31 stycznia 2018 r., sygn. akt IV SA/Wa 2749/17 oraz IV SA/Wa 208-213/18, „Metryka. Studia z Zakresu Prawa Osobowego i Rejestracji Stanu Cywilnego” 2018, nr 2. Google Scholar
Stahl M. (red.), Prawo administracyjne. Pojęcia, instytucje, zasady w teorii i orzecznictwie, Warszawa 2021. Google Scholar
Stasiak J., Problem niedofinansowania administracji lokalnej w zakresie zadań własnych oraz zleconych i możliwości jego rozwiązania, „Zeszyty Prawnicze” 2024, nr 1. Google Scholar
Sześciło D. (red.), Administracja i zarządzanie publiczne. Nauka o współczesnej administracji, Warszawa 2014. Google Scholar
Szymczak A., Przekazywanie zadań zleconych jednostkom samorządu terytorialnego – gwarancje konstytucyjne, „Finanse Komunalne” 2019, nr 10. Google Scholar
Wojciechowski S., Dotacje celowe na zadania zlecone z zakresu spraw obywatelskich, „Metryka. Studia z Zakresu Prawa Osobowego i Rejestracji Stanu Cywilnego” 2017, nr 1. Google Scholar
Wojciechowski S., Reakcja gmin względem systemu dotacji celowych na zadania zlecone z zakresu spraw obywatelskich, „Metryka. Studia z Zakresu Prawa Osobowego i Rejestracji Stanu Cywilnego” 2019, nr 2. Google Scholar
Wojewoda M., Przypisek przy akcie stanu cywilnego i jego rola w systemie rejestracji stanu cywilnego w Polsce, „Metryka. Studia z Zakresu Prawa Osobowego i Rejestracji Stanu Cywilnego” 2017, nr 1. Google Scholar
Żmuda-Matan K., Formalne gwarancje dotacji celowej z budżetu państwa na zadania zlecone, „Samorząd Terytorialny” 2017, nr 9. Google Scholar
Akty prawne Google Scholar
Dekret z dnia 25 września 1945 r. Prawo o aktach stanu cywilnego (Dz.U. z 1945 r., Nr 48, poz. 212). Google Scholar
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. Nr 78, poz. 483 ze sprost. i zm.). Google Scholar
Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 9 lutego 2015 r. w sprawie sposobu prowadzenia rejestru stanu cywilnego oraz akt zbiorowych rejestracji stanu cywilnego (Dz.U. z 2016 r. poz. 1904). Google Scholar
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 25 października 2021 r. w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych (Dz.U. poz. 1960 ze zm.). Google Scholar
Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. z 2023 r., poz. 1610). Google Scholar
Ustawa z dnia 29 września 1986 r. Prawo o aktach stanu cywilnego (Dz.U. z 2011 r., Nr 212, poz. 1264 ze zm.). Google Scholar
Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2024 r., poz. 609). Google Scholar
Ustawa z dnia 17 maja 1990 r. o podziale zadań i kompetencji określonych w ustawach szczególnych pomiędzy organy gminy a organy administracji rządowej oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. Nr 34, poz. 198). Google Scholar
Ustawa z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (Dz.U. z 2024 r., poz. 356.). Google Scholar
Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz.U. z 2023 r., poz. 1270 ze zm.). Google Scholar
Ustawa z dnia 28 listopada 2014 r. Prawo o aktach stanu cywilnego (Dz.U. z 2023 r., poz. 1378 ze zm.). Google Scholar
Ustawa z dnia 22 listopada 2018 r. o dokumentach publicznych (Dz.U. z 2023 r., poz. 1006 ze zm.). Google Scholar
Orzecznictwo Google Scholar
Uchwała TK z 27 września 1994 r., sygn. akt W 10/93, Lex nr 25335. Google Scholar
Wyrok NSA z 17 października 2007 r., sygn. akt II OSK 1324/07, Lex nr 465023. Google Scholar
Wyrok NSA z 18 stycznia 2023 r., sygn. akt I GSK 237/22, CBOSA. Google Scholar
Wyrok NSA z 6 grudnia 2023 r., sygn. akt I GSK 142/20, CBOSA. Google Scholar
Wyrok SA w Łodzi z 23 stycznia 2018 r., sygn. akt I ACa 664/17, Legalis nr 1760364. Google Scholar
Wyrok SA w Katowicach z 22 czerwca 2022 r., sygn. akt I ACa 602/22, Legalis nr 2841088. Google Scholar
Wyrok SA w Krakowie z 8 czerwca 2021 r., sygn. akt I ACa 1193/19, Legalis nr 2607511. Google Scholar
Wyrok SN z 18 stycznia 2018 r., sygn. akt V CSK 144/17, Legalis nr 1754807. Google Scholar
Wyrok TK z 25 lipca 2006 r., sygn. akt K 30/04, Lex nr 198685. Google Scholar
Wyrok WSA w Gorzowie Wielkopolskim z 20 lutego 2008 r., sygn. akt II SA/Go 836/07, CBOSA. Google Scholar
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie UWM
https://orcid.org/0000-0002-7342-7158
