Izolowanie dziecka przez jednego z rodziców od kontaktu z drugim rodzicem – kilka uwag na gruncie prawa karnego
Katarzyna Pruszkiewicz-Słowińska
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie UWMhttps://orcid.org/0000-0001-8441-0143
Abstract
Parental Isolation of a Child from Contact with the Other Parent –
Selected Remarks in the Context of Criminal Law
The issue of criminalizing parental alienation has for many years been the subject of scholarly debate and academic writings. A recurring conclusion is that the penalization of conduct consisting in isolating a child from contact with the other parent is necessary, and that amendments to the Penal Code in this regard are required, since the consequences of such behavior are far-reaching and primarily threaten the welfare of the child. At the same time, there are voices cautioning against introducing changes to the Penal Code in this area, as well as against the unreflective use of the very concept itself.
The subject and aim of this study is to analyze the phenomenon of parental alienation, with particular reference to selected cases adjudicated by domestic courts. The article adopts a theoretical and legal perspective, enriched with elements of dogmatic analysis. The issues discussed here bear a distinctly practical dimension, as they present reflections on the phenomenon in the context of substantive criminal law provisions. The author describes situations in which one parent isolates the child, not guided by the child’s welfare, but rather by motives often lacking any rational justification.
Keywords:
zawiadomienie o przestępstwie, dobro dziecka, alienacja rodzicielska, fałszywe oskarżenie, znęcanie psychiczne, uprowadzenie dzieckaReferences
Literatura Google Scholar
Błażek M., Lewandowska-Walter A., Alienacja rodzicielska a przemoc emocjonalna – podejście systemowe w diagnozie problemu, „Dziecko Krzywdzone. Teoria, badania, praktyka” 2022, vol. 21, nr 1. Google Scholar
Gluza P., Zespół oddzielenia od jednego z rodziców (alienacji rodzicielskiej), [w:] P. Gluza, Z. Kołakowska-Halbersztadt, M. Tański, Dziecko w rozstaniu rodziców, 2013, Lex. Google Scholar
Hetman-Krajewska J., Alienacja rodzicielska, [w:] eadem, Kontakty z dzieckiem. Jak regulować, jak egzekwować? Poradnik praktyczny, 2022, Lex. Google Scholar
Hetman-Krajewska J., Jakie są konsekwencje alienacji rodzicielskiej?, [w:] eadem, Kontakty z dzieckiem. Jak regulować, jak egzekwować? Poradnik praktyczny, 2022, Lex. Google Scholar
Johnston J.R., Sullivan M.J., Parental alienation: in search of common ground for a more differentiated theory, „Family Court Review” 2020, nr 58(2). Google Scholar
Namysłowska I., Heitzman J., Siewierska A., Zespół Gardnera – zespół oddzielenia od drugoplanowego opiekuna (PAS). Rozpoznanie czy rzeczywistość rodzinna?, „Psychiatria Polska” 2009, t. XLIII, nr 1. Google Scholar
Szenkowski D., Wpływ alienacji rodzicielskiej na kondycję psychiczną dzieci i młodzieży w Polsce w sytuacji rozpadu rodziny, „Forum Polityki Kryminalnej” 2021, vol. 2, s. 6–7. Google Scholar
Wolak G., Przestępstwo znęcania jako podstawa niegodności dziedziczenia. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 23 marca 2016 r., III CSK 80/15, OSNC 2017, nr 2, poz. 25, „Przegląd Prawno-Ekonomiczny” 2017, nr 38(1). Google Scholar
Zajączkowska-Burtowy J., Burtowy M., O kryminalizacji tzw. alienacji rodzicielskiej, „Prokuratura i Prawo” 2020, nr 4–5. Google Scholar
Akty prawne Google Scholar
Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t.j. Dz.U. z 2023 r., poz. 2809 z późn. zm.). Google Scholar
Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. z 2024 r., poz. 1568). Google Scholar
Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (t.j. Dz.U. z 2025 r., poz. 383). Google Scholar
Orzecznictwo Google Scholar
Postanowienie SN z 11 lutego 1997 r., sygn. akt II CKN 90/96, niepubl. Google Scholar
Postanowienie SO w Jeleniej Górze z 3 listopada 2022 r., sygn. akt II Ca 425/22, Lex nr 3616333. Google Scholar
Postanowienie SR w Kępnie z 31 października 2017 r., sygn. akt III Nsm 180/15, Lex nr 2516290. Google Scholar
Uchwała SN z 3 października 2025 r., sygn. akt III CZP 20/25, www.sn.pl. Google Scholar
Wyrok SN z 23 marca 2016 r., sygn. akt III CSK 80/15, OSNC 2017, Nr 2, poz. 25. Google Scholar
Wyrok SR w Grodzisku Wielkopolskim z 6 lipca 2022 r., sygn. akt II K 286/18, niepubl. Google Scholar
Wyrok SR w Łomży z 23 lipca 2015 r., sygn. akt. II K 925/14, https://orzeczenia.lomza.sr.gov.pl/content/$N/150510050001006_II_K_000925_2014_Uz_2015-07-23_001. Google Scholar
Źródła internetowe Google Scholar
Stanowisko Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego dotyczące korzystania z pojęcia zespołu alienacji rodzicielskiej, https://psychiatria.org.pl/news,tekst,499,stanowisko_polskiego_towarzystwa_psychiatrycznego_dotyczace_korzystania_z_pojecia_zespolu_alienacji_rodzicielskiej. Google Scholar
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie UWM
https://orcid.org/0000-0001-8441-0143
