Zasada humanitaryzmu w świetle warunków socjalnych w zakładach penitencjarnych – zagadnienia wybrane

Bartłomiej Kugacz

Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu


Abstract


The article emphasizes the issue of social conditions, cell space per prisoner in particular, as well as the matter of modernization of sanitary units in prison units. The space in which the prisoner lives has to help them in the process of resocialising and improving their general behaviour. In the process of resocialisation it is not only important to provide the convicted person with therapeutical care, but also to provide them with social conditions that will not belittle their sense of dignity, as it may result in quicker improvement of the prisoner’s behaviour.
This work mentions various aspects connected with the issue of incarceration, especially the rule of humanitarian approach towards those who are detentioned.
This paper is based on source literature, reports and NGO organisation statistics as well as the data derived from the state institutions reports in order to exemplify the topic better. The aim of this work is to stress the need of continuous improvement of standards of executing the imprisonment in Poland in order to unify those standards with the ones included in the The European Convention on Human Rights as well as in other legal acts obligatory for Poland in the terms of executing the prison sentence.


Keywords:

human rights, detainee, justice system, penal law


Literatura   Google Scholar

Beccaria C., O przestępstwach i karach, Warszawa 1959, s. 88.   Google Scholar

Chmielewski K., Pająk M., Zasada humanitaryzmu w krajowych i międzynarodowych standardach prawa peni-tencjarnego, „Adam Mickiewicz Law Review” 2015.   Google Scholar

Dawidziuk E., Mazur M., Prawa więźniów w najnowszych wyrokach Europejskiego Trybunału Praw Człowieka przeciwko Polsce, „Polski Rocznik Praw Człowieka i Prawa Humanitarnego” 2018, nr 9.   Google Scholar

Dąbkiewicz K., [w:] idem, Kodeks karny wykonawczy. Komentarz, wyd. czwarte, Warszawa 2018.   Google Scholar

Goździewicz G., Zieliński T., Komentarz do art. 11(1), [w:] L. Florek (red.), Kodeks pracy. Komentarz, wyd. siódme, Warszawa 2017.   Google Scholar

Gronowska B., Europejski Trybunał Praw Człowieka. W poszukiwaniu efektywnej ochrony praw jednostki, Toruń 2011.   Google Scholar

Gronowska B., Wolność od tortur, [w:] B. Gronowska, T. Jasudowicz, M. Balcerzak, M. Lubiszewski, R. Mizerski, Prawa człowieka i ich ochrona, Toruń 2010.   Google Scholar

Grześkowiak A., Komentarz do art. 3 KK, [w:] A. Grześkowiak, K. Wilk (red.), Kodeks karny. Komentarz, wyd. szóste, Warszawa 2019, Legalis.   Google Scholar

Hołyst B., Przepełnienie więzień. Aspekty kryminologiczne i penitencjarne, [w:] B. Hołyst, W. Ambroziak, P. Stępniak, Więziennictwo. Nowe wyzwania, Warszawa–Poznań–Kalisz 2001.   Google Scholar

Hryniewicz-Lach E., Kara kryminalna w świetle Konstytucji RP, Warszawa 2015.   Google Scholar

Janicka D., Komentarze K.F. Hommla do traktatu Beccarii, Przyczynek do historii literatury prawa karnego wie-ku Oświecenia, [w:] S. Salmonowicz (red.), Cesare Baccaria reformator prawa karnego i jego epoka, Toruń 1995.   Google Scholar

Kotowska M., Sztuka jako jedna z form readaptacji społecznej skazanych na przykładzie programu ,,Ostatnia Mila”, „Studia Prawnoustrojowe” 2019, nr 43.   Google Scholar

Królikowski M., Zawłocki R. (red.), Kodeks karny. Część ogólna. Komentarz. Art. 1–116, wyd. czwarte, Warsza-wa 2017, Legalis.   Google Scholar

Lachowski J.(red.), Kodeks karny wykonawczy. Komentarz, Warszawa 2018, Legalis.   Google Scholar

Lasocik Z., Raport 2018 prawa osób pozbawionych wolności podstawowe problemy prawne i praktyczne. Per-spektywa, Warszawa 2018.   Google Scholar

Lelental S., Komentarz do art. 4, [w:] S. Lelental, Kodeks karny wykonawczy, Warszawa 2020, Legalis.   Google Scholar

Łukasiak M., Sipa J., Warunki bytowe więźniów, [w:] T. Szymanowski (red.), Księga jubileuszowa więziennictwa polskiego 1989–2009, Warszawa 2009.   Google Scholar

Maleszyk R., Więziennictwo polskie na tle dziejów państwa w latach 1918–1956, „Przegląd Więziennictwa Pol-skiego” 2009, nr 62–63.   Google Scholar

Migdał J., Wróbel W., Kara pozbawienia wolności w kodeksowym systemie kar i środków karnych, [w:] T. Szy-manowski (red.), Księga jubileuszowa więziennictwa polskiego 1989–2009, Warszawa 2009.   Google Scholar

Morawski L., Autopoiese i prawo refleksyjne w ujęciu G. Teubnera, [w:] J. Hrycyk, H. Stachowski (red.), Prawo w zmieniającym się społeczeństwie, Kraków 1992.   Google Scholar

Nowicki M., Wokół Konwencji Europejskiej. Komentarz do Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, Warszawa 2017.   Google Scholar

Skowron R., Wilińska A., Zelek M., ,Problem przeludnienia w jednostkach penitencjarnych w obliczu wyroku TK z dnia 26 maja 2008 roku, „Studia Prawnoustrojowe” 2009, nr 10.   Google Scholar

Sójka-Zielińska K., Historia prawa, Warszawa 2000.   Google Scholar

Śliwowski J., Kara pozbawienia wolności we współczesnym świecie, rozważania penitencjarne i penologiczne, Warszawa 1981.   Google Scholar

Travis J., But They All Come Back: Rethinking Prisoner Reentry, „ Sentencing&Corrections, Issues for the 21Century” may 2000, vol. 7.   Google Scholar

Wieczorkowski M., Nowożytne przeobrażenia systemu karnego według Michela Foucaulta, [w:] J. Piskorski (red.), Istota, faktyczność i legitymizacja prawa karnego, Warszawa 2019, s. 41.   Google Scholar

Wild M., Komentarz do art. 47 Konstytucji RP, [w:] M. Safjan, L. Bosek (red.), Konstytucja RP, t. 1: Komentarz do art. 1–86, Warszawa 2016, Lex.   Google Scholar

Wróbel W., Zoll A., Polskie prawo karne część ogólna, Kraków 2010.   Google Scholar

Akty prawne   Google Scholar

Deklaracja w sprawie ochrony wszystkich osób przed torturami oraz innym okrutnym, nieludzkim lub poniżają-cym traktowaniem albo karaniem. Rezolucja Zgromadzenia Ogólnego ONZ 3452(XXX) z 9 grudnia 1975 r.   Google Scholar

Konwencja w sprawie zakazu stosowania tortur oraz innego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych 10 grudnia 1984 r. (Dz.U. z 2 grudnia 1989 r.).   Google Scholar

Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, sporządzona w Rzymie 4 listopada 1950 r., zmieniona następnie Protokołami nr 3, 5 i 8 oraz uzupełniona Protokołem nr 2 (Dz.U. z 1993 r., Nr 61, poz. 284 z późn. zm.).   Google Scholar

Opinia dotycząca uchwalonej przez Sejm 13 czerwca 2019 r. ustawy o zmianie ustawy Kodeks karny i niektórych innych ustaw, przedstawionej Prezydentowi Rzeczpospolitej Polskiej w trybie art. 122 ust. 1 Konsty-tucji RP.   Google Scholar

Rada Europy Komitet Ministrów Rekomendacja Rec (2006)2 Komitetu Ministrów do państw członkowskich Rady Europy w sprawie Europejskich Reguł Więziennych (przyjęta przez Komitet Ministrów 11 stycznia 2006 r. na 952 posiedzenia delegatów).   Google Scholar

Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 21 grudnia 2016 r. w sprawie regulaminu organizacyjno-porządkowego wykonywania kary pozbawienia wolności (Dz.U. z 2016 r., poz. 2231).   Google Scholar

United Nations Office for Project Services (UNOPS), Technical Guidance for Prison Planning. Technical and operational considerations based on the Standard Minimum Rules for the Treatment of Prisoners (the Nelson Mandela Rules), Copenhagen 2016.   Google Scholar

Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (Dz.U. z 2020 r., poz. 1444, t.j. z 25 sierpnia 2020 r.).   Google Scholar

Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (t.j. Dz.U. z 2019 r., poz. 1950 z późn. zm.).   Google Scholar

Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny wykonawczy (t.j. Dz.U. z 2020 r., poz. 523 z późn. zm.).   Google Scholar

Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego (t.j. Dz.U. z 2020 r., poz. 30 z późn. zm.).   Google Scholar

Zbiór zasad mających na celu ochronę wszystkich osób poddanych jakiejkolwiek formie aresztowania bądź uwięzienia. Rezolucja Zgromadzenia Ogólnego ONZ 43/173 z 9 grudnia 1988 r.   Google Scholar

Orzecznictwo   Google Scholar

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego K 31/15 (OTK-A 2016/59), Lex.   Google Scholar

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego U6/14 (OTK-A 2015/3/34), Lex.   Google Scholar

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 26 maja 2008 r., sygn. akt SK 25/07 (62/4/A/2008), Lex.   Google Scholar

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego, sygn. akt SK 25/07 (OTK-A 2008/4/62), Lex.   Google Scholar

Wyrok z 15 grudnia 2015 r. w sprawie Szafrański przeciwko Polsce (skarga nr 17249/12) Europejskiego Trybu-nału Praw Człowieka.   Google Scholar

Źródła internetowe   Google Scholar

https://bip.kprm.gov.pl/kpr/form/r64446788039,Projekt-ustawy-o-ustanowieniu-Programu-modernizacji-Sluzby-Wieziennej-w-latach-2.html.   Google Scholar

https://hudoc.echr.coe.int/eng.   Google Scholar

https://www.rpo.gov.pl/pl/content/raport-agencji-praw-podstawowych-warunki-detencji-w-unii-europejskiej   Google Scholar

https://www.rpo.gov.pl/sites/default/files/Pismo%20do%20MS%20ws.%20promocji%20standardów%20UNOPS%209.07.2020.pdf.   Google Scholar

https://www.sw.gov.pl/strona/statystyka--biezaca.   Google Scholar

Raport 2018 – Prawa osób pozbawionych wolności podstawowe problemy prawne i praktyczne. Perspektywa HFPC, Warszawa 2018, http://www.hfhr.pl/wp-content/uploads/2018/07/Report-SPT-PL-FIN.pdf.   Google Scholar

Raport dla Polski o metodach zapobiegania torturom po polsku, oficjalne tłumaczenie raportu CPT: https://www.rpo.gov.pl/pl/content/raport-dla-polski-o-metodach-zapobiegania-torturom-po-polsku-resort-sprawiedliwo%C5%9Bci-opublikowa%C5%82.   Google Scholar

Sprawozdanie Podkomitetu ds. Zapobiegania Torturom oraz Innemu Okrutnemu Nieludzkiemu lub Poniżającemu Traktowaniu albo Karaniu, https://www.rpo.gov.pl/.   Google Scholar

Uwagi strony polskiej do sprawozdanie Podkomitetu ds. Zapobiegania Torturom oraz Innemu Okrutnemu Nie-ludzkiemu lub Poniżającemu Traktowaniu albo Karaniu, https://www.rpo.gov.pl.   Google Scholar


Published
2021-10-08

Cited by

Kugacz, B. (2021). Zasada humanitaryzmu w świetle warunków socjalnych w zakładach penitencjarnych – zagadnienia wybrane . Kortowski Przegląd Prawniczy, (3). https://doi.org/10.31648/kpp.7108

Bartłomiej Kugacz 
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu