Rola postępowania diagnostyczno-terapeutycznego wobec sprawców czynów zabronionych popełnionych w związku z zaburzeniami preferencji seksualnych. Studium prawnoporównawcze
Daniela Kalaczyńska
Akademia Ekonomiczno-Humanistyczna w Warszawiehttps://orcid.org/0000-0003-4747-1013
Abstract
Punktem wyjścia do niniejszych rozważań jest uwzględnienie kontekstu interdyscyplinarnego, w związku z czym dla precyzyjnego ujęcia tematu należy pochylić się nad kwestiami prawnymi, medycznymi i psychologicznymi. Z uwagi na szeroki zakres przedmiotowego materiału w artykule przybliżono najważniejsze zagadnienia dotyczące zjawiska parafilii. Nade wszystko starano się syntetycznie przedstawić procedurę postępowania z preferencyjnymi sprawcami przestępstw seksualnych, począwszy od zilustrowania definicji danego zjawiska, następnie odnosząc się do postępowania przed organem sądowym i ostatecznie kończąc na praktycznym aspekcie oddziaływania terapeutycznego oraz możliwościach zapobiegania recydywie seksualnej.
Keywords:
przestępstwa seksualne, parafilia, diagnoza kliniczna, przestępcy seksualni, zaburzenia preferencji seksualnychReferences
BIBLIOGRAFIA Google Scholar
Literatura Google Scholar
Baran D., Czernikiewicz W., Psychoterapia grupowa preferencyjnych sprawców czynów pedofilnych w nurcie poznawczo-behawioralnym, „Seksuologia Polska” 2017, t. XV, nr 1. Google Scholar
Borkowski T., Sosnowski R., Chłosta P., Dudek P., Rola i miejsce antagonistów LHRH w leczeniu zaawansowanego raka gruczołu krokowego, „Przegląd Urologiczny” 2019, nr 6. Google Scholar
Choromańska A., Mocarska D., Dewiacje i przestępstwa seksualne – klasyfikacja, aspekty prawne, Szczytno 2009. Google Scholar
Czernikiewicz W., Baran D., Terapia grupowa preferencyjnych sprawców przestępstw przeciwko wolności seksualnej w nurcie poznawczo-behawioralnym, [w:] M. Rawińska (red.), Zaburzenia seksualne a terapia poznawczo-behawioralna, Warszawa 2018. Google Scholar
Depko A., Eichstaedt K., Gałecki P., Krasowska A., Metodyka pracy biegłego psychiatry, psychologa oraz seksuologa, w sprawach karnych, nieletnich oraz wykroczeń, wyd. czwarte, Warszawa 2022. Google Scholar
Grzywińska-Aleksandrowicz K., Oddziaływania terapeutyczne wobec sprawców przestępstw seksualnych z diagnozą zaburzeń preferencji seksualnych oraz sprawców bez takiej diagnozy, [w:] S. Grzesiak (red.), Psychopedagogiczne konteksty wykonywania kary pozbawienia wolności, Warszawa 2020. Google Scholar
Hołyst B., Psychologia kryminalistyczna, Warszawa 2004. Google Scholar
Jurgielewicz-Delegacz E., Przestępczość seksualna, [w:] K. Zając (red.), Kryminologia. Stan i perspektywy rozwoju, Warszawa 2019. Google Scholar
Krawczyk P., Święcicki Ł., ICD-10 vs. ICD-11 – przegląd aktualizacji i nowości wprowadzonych w najnowszej wersji Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób WHO, „Psychiatria Polska” 2020, t. LIV, nr 1, DOI: 10.12740/PP/103876. Google Scholar
Kuć M., Indywidualizacja postępowania ze skazanymi jako zasada prawa karnego wykonawczego, „Roczniki Wydziału Nauk Prawnych i Ekonomicznych KUL” 2005, z. 1. Google Scholar
Lew-Starowicz Z., Seksuologia sądowa, Warszawa 2000. Google Scholar
Lipiński K., [w:] J. Giezka (red.), Kodeks karny część ogólna. Komentarz, Warszawa 2021. Google Scholar
Łapuć A., Leuprostin Sandoz – nowa forma leuproreliny w leczeniu hormonalnym raka gruczołu krokowego, „Przegląd Urologiczny” 2012, nr 2. Google Scholar
Marcinek P., Peda A., Terapia sprawców przestępstw seksualnych w warunkach izolacji więziennej, „Seksuologia Polska” 2009, t. VII, nr 2. Google Scholar
Marciniak B., Zastosowanie środków zabezpieczających wobec sprawców szczególnie niebezpiecznych czynów zabronionych o charakterze seksualnym, „Państwo i Społeczeństwo” 2014, t. XIV, nr 4. Google Scholar
Moller H.J., Możliwości i ograniczenia DSM-V w polepszeniu klasyfikacji i diagnozy zaburzeń psychicznych, „Psychiatria Polska” 2018, t. LII, nr 4, DOI: 10.12740/PP/91040. Google Scholar
Mozgawa M., [w:] M. Mozgawa (red.), Kodeks karny. Praktyczny komentarz, Warszawa 2010. Google Scholar
Pospiszyl K., Przestępstwa seksualne, Warszawa 2006. Google Scholar
Sobczak J., Prawo a medycyna – studia i szkice, Poznań 2018. Google Scholar
Stusiński J., Lew-Starowicz Z., Leczenie przestępców seksualnych. W poszukiwaniu optymalnego modelu, „Przegląd Więziennictwa Polskiego” 2014, nr 82. Google Scholar
Szwejkowska M., Chodorowska A., Regulacje prawnokarne dotyczące sprawców z zaburzeniami preferencji seksualnych – wybrane zagadnienia, „Studia Prawnoustrojowe” 2015, nr 27. Google Scholar
World Health Organization, Klasyfikacja zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania w ICD-10 – opisy kliniczne i wskazówki diagnostyczne, red. przekł. pol. S. Pużyński, J. Wciórka, wyd. drugie, Kraków 2000. Google Scholar
Akty prawne Google Scholar
Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (Dz.U. z 1997 r., Nr 88, poz. 553 z późn. zm.). Google Scholar
Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny wykonawczy (Dz.U. z 1997 r., Nr 90, poz. 557). Google Scholar
Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego (Dz.U. z 1997 r., Nr 89, poz. 555). Google Scholar
Ustawa z dnia 5 listopada 2009 r. o zmianie ustawy Kodeks karny, ustawy Kodeks postępowania karnego, ustawy Kodeks karny wykonawczy, ustawy Kodeks karny skarbowy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2009 r., Nr 206, poz. 1589 ze zm.). Google Scholar
Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności sporządzona w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r. (Dz.U. z 1993 r., Nr 61, poz. 284). Google Scholar
Orzecznictwo Google Scholar
Postanowienie SN z 2 czerwca 2015 r., sygn. akt V KK 36/15, Lex nr 1750151. Google Scholar
Uchwała składu 7 sędziów SN z 25 września 2013 r. w sprawie I KZP 8/13, OSNKW 2013, Nr 10, poz. 83. Google Scholar
Uchwała SN z 25 września 2013 r., sygn. akt I KZP 8/13, Lex nr 1371924. Google Scholar
Wyrok SN z 4 grudnia 2018 r., sygn. akt II KK 114/18, Lex nr 2603598. Google Scholar
Wyrok TK z 11 marca 2021 r., sygn. akt SK 9/18 (Dz.U. poz. 472). Google Scholar
Źródła internetowe Google Scholar
Jezusek A., Farmakologiczne obniżenie popędu seksualnego stosowane w ramach represji karnej w świetle zakazu tortur, nieludzkiego lub poniżającego traktowania, „Internetowy Przegląd Prawniczy TBSP UJ” 2009, nr 2, http://www.uj.edu.pl/documents/4137545/cd908456-cfa2-4006-89bb-b17e758d4605#page=61. Google Scholar
Krasowska A., Jakubczyk A., Czernikiewicz W.M., Wojnar M., Nasierowski T., Impulsywność sprawców przestępstw seksualnych - nowe koncepcje czy powrót do źródeł, „Psychiatria Polska” 2013, t. XLVII, nr 4, http://psychiatriapolska.pl/uploads/images/PP_4_2013/727Krasowska_PsychiatrPol2013_47_4.pdf. Google Scholar
Łakomy A., Opiniowanie w zakresie zaburzeń preferencji seksualnych – uwagi na tle art. 202 § 3 k.p.k., www.gov.pl/web/prokuratura-krajowa/wpp-numer-3-2015. Google Scholar
Akademia Ekonomiczno-Humanistyczna w Warszawie
https://orcid.org/0000-0003-4747-1013