Przesłanka nieskazitelności charakteru na przykładzie zawodów adwokata, radcy prawnego i sędziego – analiza konstytucyjnoprawna
Resumen
Nieskazitelność charakteru to kluczowy wymóg stawiany kandydatom i osobom wykonującym zawody zaufania publicznego, np. prokuratorom, sędziom, adwokatom, radcom prawnym. Celem pracy jest zbadanie konstytucyjnych podstaw obowiązywania tej przesłanki w szczególności na przykładzie zawodów sędziego, adwokata i radcy prawnego. Analiza regulacji ustawowych i kodeksów deontologicznych jest konfrontowana ze standardem konstytucyjnym. W artykule zweryfikowano hipotezę, że nieskazitelność charakteru, mimo braku bezpośredniego wymienienia w Konstytucji RP z 1997 r., stanowi naturalną konsekwencję konstytucyjnej regulacji dotyczącej statusu sędziego oraz prawa do sądu. Badanie opiera się na metodzie dogmatycznej, obejmującej analizę przepisów i orzecznictwa z pomocniczym wykorzystaniem metody komparatystycznej.
Palabras clave:
nieskazitelność charakteru, wymiar sprawiedliwości, adwokat, radca prawny, zawody zaufania publicznego, standard konstytucyjny, prawo do sąduCitas
Literatura Google Scholar
Czarny P., Florczak-Wątor M., Naleziński B., Radziewicz P., Tuleja P., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warszawa 2023. Google Scholar
Ereciński T., Gudowski J., Iwulski J., Prawo o ustroju sądów powszechnych. Ustawa o Krajowej Radzie Sądownictwa. Komentarz, Warszawa 2009. Google Scholar
Gawryluk M., Prawo o adwokaturze. Komentarz, Warszawa 2012. Google Scholar
Górski A. (red.), Prawo o ustroju sądów powszechnych. Komentarz, Warszawa 2013. Google Scholar
Hayduk-Hawrylak I., Kołecki B., Wleklińska A., Prawo o ustroju sądów powszechnych. Komentarz, Warszawa 2018. Google Scholar
Kaczmarek P., O rękojmi prawidłowego wykonywania zawodu adwokata oraz radcy prawnego, „Przegląd Prawa Publicznego” 2015, nr 1. Google Scholar
Korcyl M., Uprzednie skazanie za przestępstwo a możliwość wpisu na listę radców prawnych z uwagi na nieskazitelność charakteru. Glosa do wyroku NSA z dnia 17 listopada 2017 r., II GSK 447/16, „Glosa” 2019, nr 2. Google Scholar
Kruszyński P. (red.), Prawo o adwokaturze. Komentarz, Warszawa 2016. Google Scholar
Laskowski M., Ustawowe pojęcie „nieskazitelność charakteru”, „Prokuratura i Prawo” 2008, nr 6. Google Scholar
Laskowski M., Uchybienie godności urzędu sędziego jako podstawa odpowiedzialności dyscyplinarnej, Warszawa 2019. Google Scholar
Ławnikowicz G., Pilipiec S., Nieskazitelność charakteru i nieposzlakowana opinia w prawie prawniczych samorządów zawodowych, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska Lublin-Polonia” 2016, vol. LXIII, nr 2. Google Scholar
Michta D., Prawo o adwokaturze. Komentarz, Poznań 2012. Google Scholar
Wojtaszek K., Czy warto pisać o odpowiedzialności dyscyplinarnej sędziów, „Krajowa Rada Sądownictwa” 2016, nr 2. Google Scholar
Akty prawne Google Scholar
Ustawa z dnia 26 maja 1982 r. Prawo o adwokaturze (t.j. Dz.U. z 2024 r., poz. 1564). Google Scholar
Ustawa z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (t.j. Dz.U. z 2024 r., poz. 499). Google Scholar
Ustawa z dnia 27 lipca 2001 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych (t.j. Dz.U. z 2024 r., poz. 334). Google Scholar
Orzecznictwo Google Scholar
Postanowienie TK z 22 marca 2000 r., sygn. akt P 12/98, OTK 2000, Nr 2, poz. 67. Google Scholar
Wyrok NSA z 20 stycznia 2010 r., sygn. akt II GSK 324/09, Lex nr 596756. Google Scholar
Wyrok NSA z 17 listopada 2017 r., sygn. akt II GSK 447/16, Lex nr 2430732. Google Scholar
Wyrok NSA z 10 października 2018 r., sygn. akt II GSK 3404/16, Legalis nr 1830522. Google Scholar
Wyrok NSA z 1 sierpnia 2023 r., sygn. akt II GSK 2690/21, Lex nr 3605986. Google Scholar
Wyrok SN – Izba Karna z 16 marca 2018 r., sygn. akt SNO 9/18, Legalis nr 1747328. Google Scholar
Wyrok SN – Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych z 5 maja 2016 r., sygn. akt III KRS 13/16, Legalis nr 1488822. Google Scholar
Wyrok SN – Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych z 15 marca 2018 r., sygn. akt III KRS 3/18, Legalis nr 1799193. Google Scholar
Wyrok SN z 21 maja 2025 r., sygn. akt II KK 483/24, Lex nr 3867021. Google Scholar
Wyrok TK z 24 czerwca 1998 r., sygn. akt K 3/98. Google Scholar
Wyrok TK z 27 stycznia 1999 r., sygn. akt K 1/98. Google Scholar
Wyrok WSA w Warszawie z 18 sierpnia 2005 r., sygn. akt VI SA/Wa 9/05, Lex nr 190774. Google Scholar
Wyrok WSA w Warszawie z 4 lipca 2006 r., sygn. akt VI SA/Wa 819/06, Legalis nr 82956. Google Scholar
Wyrok WSA w Warszawie z 5 kwietnia 2017 r., sygn. akt VI SA/Wa 2133/16, Legalis nr 1723652. Google Scholar
Źródła internetowe Google Scholar
Poradnik dla aplikujących o stwierdzenie nienagannej postawy moralnej (Instructions for application for determination of moral character), https://www.calbar.ca.gov/Admissions/Moral-Character/Submitting-an-Application. Google Scholar
Regulamin Izby Adwokackiej w Kalifornii, https://www.calbar.ca.gov/Attorneys/Conduct-Discipline/Rules/Rules-of-the-State-Bar. Google Scholar
Opinia nr 3 Rady Konsultacyjnej Sędziów Europejskich (CCJE) do wiadomości Komitetu Ministrów Rady Europy w sprawie zasad i przepisów regulujących zachowanie zawodowe sędziów, w szczególności w zakresie etyki, niewłaściwego zachowania i bezstronności, https://rm.coe.int/opinia-nr-3-rady-konsultacyjnej-sedziow-europejskich-ccje-do-wiadomosc/168078bbe5. Google Scholar
Uchwała nr 25/2017 Krajowej Rady Sądownictwa z dnia 13 stycznia 2017 r. w sprawie ogłoszenia ujednoliconego tekstu Zbioru zasad etyki zawodowej sędziów i asesorów sądowych, https://krs.pl/pl/o-radzie/zbior-zasad-etyki-zawodowej-sedziow/591-uchwala-nr-25-2017-krajowej-rady-sadownictwa-z-dnia-13-stycznia-2017-r.html. Google Scholar
Uchwała nr 403/2023 Prezydium Naczelnej Rady Adwokackiej z dnia 7 grudnia 2023 r., obwieszczenie w sprawie w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu Zbioru zasad etyki adwokackiej i godności zawodu (Kodeks etyki adwokackiej), https://www.adwokatura.pl/admin/wgrane_pliki/file-1zal-do-uchwaly-prezydium-nra-nr-4032023kodeksetykiadwokackiejtekst-jednolity-39478.pdf. Google Scholar
