Dokument z akt zbiorowych rejestracji stanu cywilnego jako dowód w procesie cywilnym
Mikołaj Mirecki
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie UWMhttps://orcid.org/0000-0003-2976-3565
Abstract
Artykuł analizuje charakter prawny dokumentów z akt zbiorowych rejestracji stanu cywilnego oraz ich rolę jako dowodów w postępowaniu cywilnym. W oparciu o metodę dogmatyczno-prawną i analizę orzecznictwa krajowego autor wskazuje, że akta zbiorowe obejmują dokumenty stanowiące podstawę sporządzenia aktu stanu cywilnego, wzmianki dodatkowej lub przypisku.
Szczegółowo omówiono zasady gromadzenia, prowadzenia i udostępniania akt zbiorowych, podkreślając, że dokumenty te mogą mieć postać elektroniczną, papierową lub odwzorowaną cyfrowo. Wskazano również na wymóg istnienia interesu prawnego przy udostępnianiu dokumentów oraz rozróżnienie interesu prawnego od interesu faktycznego, z odniesieniem do orzecznictwa sądów administracyjnych. W części dotyczącej wartości dowodowej dokumentów z akt zbiorowych rejestracji stanu cywilnego autor omawia stosowanie zasady swobodnej oceny dowodów, wskazując, że sąd decyduje o wiarygodności i mocy dokumentów na podstawie reguł logiki, doświadczenia życiowego i prawa procesowego. Przeprowadzono analizę, czy poszczególne dokumenty z akt zbiorowych mają charakter dokumentów urzędowych czy prywatnych na gruncie polskiej procedury cywilnej. Karty urodzenia i karty zgonu, sporządzane przez podmioty lecznicze, budzą wątpliwości co do ich kwalifikacji jako dokumentów urzędowych, z uwagi na brak wyraźnego przypisania funkcji administracji publicznej. Z kolei protokoły sporządzane przez kierowników USC mają niewątpliwy status dokumentów urzędowych. Autor postuluje de lege ferenda ustawowe unormowanie statusu dokumentów wystawianych przez podmioty lecznicze, w celu zapewnienia pewności prawa i ochrony zasady zaufania obywateli do państwa. Konkludując, dokumenty z akt zbiorowych rejestracji stanu cywilnego mogą być samodzielnymi środkami dowodowymi lub materiałem pomocniczym w procesie cywilnym, lecz ich znaczenie winno być każdorazowo oceniane w kontekście całokształtu materiału dowodowego i zasad prawdy materialnej.
Keywords:
dokument, akta zbiorowe rejestracji stanu cywilnego, dowód z dokumentu, proces cywilnyReferences
Literatura Google Scholar
Balwicka-Szczyrba M., Sylwestrzak A. (red.), Kodeks cywilny. Komentarz, Warszawa 2024. Google Scholar
Basior I., Sorbian D., Czajkowska A., Prawo o aktach stanu cywilnego z komentarzem. Google Scholar
Przepisy wykonawcze i związkowe oraz wzory dokumentów, Warszawa 2015. Google Scholar
Dubisz S., Wielki słownik języka polskiego PWN, Warszawa 2018. Google Scholar
Dziurda M. (red.), Postępowanie dowodowe. Komentarz do art. 227–315 k.p.c., Warszawa 2024. Google Scholar
Flaga-Gieruszyńska K. (red.), Biegły w postępowaniu cywilnym i karnym. Komentarz praktyczny, orzecznictwo, wzory pism procesowych i orzeczeń, Warszawa 2020. Google Scholar
Flaga-Gieruszyńska K., Zieliński A., Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, Warszawa 2024. Google Scholar
Graffke A., Graffke M., Vademecum kierownika urzędu stanu cywilnego, Warszawa 2021. Google Scholar
Jurzyński M., Prawne aspekty informatyzacji rejestracji stanu cywilnego, ,,Acta Iuridica Resoviensia” 2024, nr 47(129). Google Scholar
Kasprzyk P. (red.), Podręcznik urzędnika stanu cywilnego, t. 1: Podstawowe instytucje prawa o aktach stanu cywilnego, Lublin 2018. Google Scholar
Kurzawa A., Opaliński B., Kotowicz B., Prawo o aktach stanu cywilnego. Komentarz, Warszawa 2022. Google Scholar
Leszczyński L., Stosowanie generalnych klauzul odsyłających, Kraków 2001. Google Scholar
Piasecki K., Prawo małżeńskie, Warszawa 2011. Google Scholar
Pietrzykowski K. (red.), Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, Warszawa 2023. Google Scholar
Osajda K., Domański M., Słyk J. (red.), Prawo o aktach stanu cywilnego. Komentarz, Warszawa 2023. Google Scholar
Szanciło T. (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 1: Art. 1–45816, Warszawa 2023. Google Scholar
Świto L., Tomkiewicz M., Zaświadczenie o braku okoliczności wyłączających zawarcie małżeństwa Google Scholar
w procedurze matrimonium per procura, ,,Studia z Prawa Wyznaniowego’’ 2018, nr 21. Google Scholar
Wiatrowski J., Wiatrowski K., Lekarz jako zawód zaufania publicznego, ,,Problemy Zdrowia Publicznego’’ 2020, nr 1. Google Scholar
Wilk A., Akt urodzenia, Warszawa 2014. Google Scholar
Wojewoda M., Przypisek przy akcie stanu cywilnego i jego rola w systemie rejestracji stanu cywilnego w Polsce, ,,Metryka. Studia z zakresu prawa osobowego i rejestracji stanu cywilnego’’ 2017, R. VII, nr 1. Google Scholar
Akty prawne Google Scholar
Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 9 lutego 2015 r. w sprawie sposobu prowadzenia rejestru stanu cywilnego oraz akt zbiorowych rejestracji stanu cywilnego (t.j. Dz.U. z 2016 r., poz. 1904). Google Scholar
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 6 grudnia 2023 r. w sprawie wzorów karty urodzenia i karty martwego urodzenia (Dz.U. z 2023 r., poz. 2733). Google Scholar
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 7 grudnia 2023 r. w sprawie wzoru karty zgonu (Dz.U. poz. 2734). Google Scholar
Ustawa z dnia 31 stycznia 1959 r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych (t.j. Dz.U. z 2024 r., poz. 576). Google Scholar
Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t.j. Dz.U. z 2023 r., poz. 2809 ze zm.). Google Scholar
Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2024 r., poz. 1061 ze zm.). Google Scholar
Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz.U. z 2024 r., poz. 1568). Google Scholar
Ustawa z dnia 17 października 2008 r. o zmianie imienia i nazwiska (t.j. Dz.U. z 2021 r., poz. 1988). Google Scholar
Ustawa z dnia 2 kwietnia 2009 r. o obywatelstwie polskim (t.j. Dz.U. z 2023 r., poz. 1989). Google Scholar
Ustawa z dnia 28 listopada 2014 r. Prawo o aktach stanu cywilnego (Dz.U. z 2023 r., poz. 1378 ze zm.). Google Scholar
Orzecznictwo Google Scholar
Postanowienie NSA z 10 maja 2018 r., sygn. akt I GZ 129/18, CBOSA. Google Scholar
Wyrok NSA z 6 grudnia 2016 r., sygn. akt II OSK 595/15, CBOSA. Google Scholar
Wyrok NSA z 29 maja 2018 r., sygn. akt I OSK 1574/16, CBOSA. Google Scholar
Wyrok WSA w Lublinie z 1 kwietnia 2020 r., sygn. akt III SA/Lu 561/19, Legalis. Google Scholar
Wyrok WSA w Krakowie z 23 stycznia 2018 r., sygn. akt III Sa/Kr 1427/17, Legalis. Google Scholar
Wyrok WSA w Poznaniu z 28 maja 2021 r., sygn. akt II SAB/Po 17/21, Legalis. Google Scholar
Wyrok SN z 16 lutego 1996 r., sygn. akt II CRN 173/95, Lex nr 1635264. Google Scholar
Wyrok SN z 10 czerwca 1999 r., sygn. akt II UKN 685/98, OSNAPiUS 2000, Nr 17, poz. 655. Google Scholar
Wyrok SN z 3 października 2000 r., sygn. akt I CKN 804/98, Legalis. Google Scholar
Wyrok SN z 2 kwietnia 2008 r., sygn. akt III CSK 299/07, Legalis. Google Scholar
Wyrok SN z 18 lutego 2015 r., sygn. akt I CSK 107/14, Legalis. Google Scholar
Wyrok SN z 14 października 1991 r., sygn. akt II KRN 302/91, OSP 1992, Nr 6, poz. 140. Google Scholar
Wyrok SN z 20 lutego 1991 r., sygn. akt I PR 422/90, Lex nr 14682. Google Scholar
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie UWM
https://orcid.org/0000-0003-2976-3565
