Współczesna przestępczość odpadowa w ujęciu kryminologicznym
Nikola Boruszewska
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie UWMhttps://orcid.org/0009-0006-1760-0426
Łukasz Lenartowicz
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie UWMhttps://orcid.org/0000-0002-2185-238X
Abstract
Przestępczość odpadowa stanowi jedno z najpoważniejszych współczesnych zagrożeń dla środowiska i bezpieczeństwa publicznego. Zjawisko to łączy elementy przestępczości gospodarczej, ekologicznej i zorganizowanej, generując ogromne straty finansowe, społeczne i ekologiczne. W ostatnich latach obserwuje się wzrost liczby pożarów składowisk odpadów oraz przypadków nielegalnego transportu i magazynowania substancji niebezpiecznych. Celem pracy jest przedstawienie zjawiska przestępczości odpadowej w ujęciu kryminologicznym poprzez analizę jej genezy, mechanizmów ekonomicznych, ram prawnych i instytucjonalnych oraz skutków ekologicznych, społecznych i gospodarczych. Autorzy zwracają uwagę na niedoskonałości systemu prawnego i słabość mechanizmów nadzoru, które sprzyjają rozwojowi nielegalnego obrotu odpadami. Walka z przestępczością odpadową wymaga interdyscyplinarnego podejścia, łączącego instrumenty prawa karnego, administracyjnego i środowiskowego. Konieczne jest wzmocnienie nadzoru instytucjonalnego, specjalizacja organów ścigania oraz rozwój systemów wczesnego reagowania. W ujęciu długofalowym kluczowe znaczenie ma budowanie świadomości ekologicznej i redefinicja odpowiedzialności za środowisko jako dobra wspólnego.
Parole chiave:
przestępczość odpadowa, przestępczość środowiskowa, gospodarka odpadami, odpowiedzialność karna, nadzór środowiskowyRiferimenti bibliografici
Literatura Google Scholar
Chorbot P., Nielegalny obrót odpadami. Studium prawnokarne i kryminologiczne, Warszawa 2019. Google Scholar
Najwyższa Izba Kontroli, Zapobieganie pożarom miejsc gromadzenia odpadów, Warszawa 2023. Google Scholar
Zębek E., Zasady gospodarki odpadami w ujęciu prawnym i środowiskowym, Olsztyn 2018. Google Scholar
Akty prawne Google Scholar
Rozporządzenie (WE) nr 1013/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 14 czerwca 2006 r. w sprawie przemieszczania odpadów (Dz.U. L 190 z 12.7.2006, s. 1–98), EUR-Lex. Google Scholar
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/1157 z 11 kwietnia 2024 r. w sprawie przemieszczania odpadów, zmiany rozporządzeń (UE) nr 1257/2013 i (UE) 2020/1056 oraz uchylenia rozporządzenia (WE) nr 1013/2006 (Tekst mający znaczenie dla EOG) (Dz.U. L 2024/1157 z 30.4.2024), EUR-Lex. Google Scholar
Ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (t.j. Dz.U. z 2025 r., poz. 383). Google Scholar
Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz.U. z 2022 r., poz. 699 z późn. zm.). Google Scholar
Źródła internetowe Google Scholar
Europol, Environmental crime in the age of climate change threat assessment, https://www.europol.europa.eu/publications-events/publications/environmental-crime-in-age-of-climate-change-2022-threat-assessment. Google Scholar
United Nations Environment Programme (UNEP), Interpol, The rise of environmental crime: a growing threat to natural resources, peace, development and security, https://www.interpol.int/en/content/download/5099/file/UNEP-INTERPOL%20Report%20The%20Rise%20of%20Environmental%20Crime.pdf. Google Scholar
Zmiany w przepisach dotyczących transgranicznego przemieszczania odpadów, https://www.gov.pl/web/gios/zmiany-e-przepisach-dotyczacych-transgranicznego-przemieszczania-odpadow. Google Scholar
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie UWM
https://orcid.org/0009-0006-1760-0426
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie UWM
https://orcid.org/0000-0002-2185-238X
