Cyfrowy zwrot w postępowaniu cywilnym – nowe przepisy o wnoszeniu pism procesowych za pośrednictwem portalu informacyjnego

Hanna Frąckowiak

Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie UWM
https://orcid.org/0000-0003-0571-8372

Аннотация

Artykuł poświęcony jest analizie nowelizacji Kodeksu postępowania cywilnego dokonanej ustawą z dnia 5 sierpnia 2025 r. o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego, ustawy Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw, która wprowadza do procedury cywilnej nowe przepisy art. 125¹ i nast., wchodzące w życie odpowiednio z dniem 1 marca 2026 r. i 1 marca 2027 r. Celem opracowania jest ukazanie systemowego znaczenia tych regulacji jako kontynuacji procesu cyfryzacji postępowania cywilnego zapoczątkowanego przez art. 131¹^a k.p.c., obowiązujący od 14 marca 2024 r. W artykule zanalizowano ratio legis nowelizacji, jej tło legislacyjne oraz podstawowe założenia normatywne związane z wprowadzeniem możliwości wnoszenia pism procesowych za pośrednictwem portalu informacyjnego sądów powszechnych. Analizie poddano m.in. zakres podmiotowy i przedmiotowy nowych obowiązków, zasady wnoszenia i doręczania pism, znaczenie przepisów przejściowych oraz planowany proces etapowego wdrażania rozwiązań teleinformatycznych w wymiarze sprawiedliwości. Autorka wskazuje na to, że nowe przepisy stanowią istotne rozwinięcie idei jednolitej komunikacji elektronicznej pomiędzy sądem a uczestnikami postępowania, a ich wprowadzenie wpisuje się w długofalową strategię budowy cyfrowego sądownictwa. Jednocześnie podkreślono problemy i wyzwania implementacyjne, w szczególności związane z bezpieczeństwem i stabilnością systemów teleinformatycznych, koniecznością dostosowania praktyki kancelaryjnej oraz ryzykiem wystąpienia niejednolitości orzeczniczej w zakresie stosowania nowych regulacji. W konkluzji zwrócono uwagę, że cyfrowy zwrot w postępowaniu cywilnym ma charakter procesowy, ustrojowy i kulturowy zarazem stanowi nie tylko techniczną modernizację procedury, ale także zmianę modelu funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości. Skuteczność tej reformy zależeć będzie od harmonijnego współdziałania rozwiązań prawnych, organizacyjnych i technologicznych oraz od stopnia akceptacji nowych narzędzi przez uczestników postępowania.

Ключевые слова:

postępowanie cywilne, cyfryzacja wymiaru sprawiedliwości, portal informacyjny, doręczenia elektroniczne, e-justice