Rezyliencja i hybrydyzacja rozwoju małych i średnich miast w Polsce
Adam Drobniak
Wydział Ekonomii, Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicachhttps://orcid.org/0000-0002-1421-2923
Abstrakt
Celem artykułu jest wstępna ocena rezyliencji społecznej i gospodarczej małych oraz średnich miast w Polsce dokonana w kontekście hybrydyzacji rozwoju. Artykuł odwołuje się do problematyki rozwoju małych i średnich miast oraz do czynnikowego ujęcia koncepcji rezyliencji miejskiej. Empirycznie wstępną ocenę rezyliencji przeprowadzono dla wszystkich miast do 100 tys. mieszkańców w Polsce wykorzystując metody ilościowe oparte na wskaźnikach dynamiki. Następnie w oparciu o analizę grupowania (cluster analysis) bazującą na odległości euklidesowej dokonano prezentacji otrzymanych wyników w układzie przestrzennym. Uzyskane wyniki wskazują na bardzo wysoki poziom zróżnicowania rezyliencji społecznej i gospodarczej badanych ośrodków miejskich. Dynamika ich rozwoju jest wysoce niezrównoważona, natomiast całościowy obraz rezyliencji badanych miast wskazuje hybrydowy wzorzec ich rozwoju.
Słowa kluczowe:
rezyliencja, hybrydyzacja rozwoju, małe i średnie miasta, PolskaBibliografia
Bartosiewicz, B. (2016). Polityka rozwoju lokalnego w kurczących się małych miastach. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 418, 22-31. https://doi.org/10.15611/pn.2016.418.02.
Berkes, F. (2007). Understanding uncertainty and reducing vulnerability: lessons from resilience thinking. Natural Hazards, 41(2), 283-295. https://doi.org/10.1007/s11069-006-9036-7.
Boyer, R. (1997). Evolution des modeles productifs et hybridation: géographie, historie et théorie. CEPREMAP Working Papers (Couverture Orange) 9804, CEPREMAP.
Bury, P., Markowski, T., & Regulski, J. (1993). Podstawy ekonomiki miasta. Łódź: Wyd. Fundacja Rozwoju Przedsiębiorczości.
Czornik, M. (2004). Miasto. Ekonomiczne aspekty funkcjonowania. Katowice: Wyd. Akademii Ekonomicznej.
Drobniak, A. (2014). Method for assessing the resilience of city. In A. Drobniak (Ed.). Urban resilience concept and post-industrial cities in Europe. Katowice: University of Economics in Katowice – HELION SA Publishing Group, p. 49-75.
Drobniak, A. (2017a). Hybrydyzacja rozwoju – przypadkowość czy nowy wzorzec rozwoju? In A. Drobniak (Ed.). Nowe sektory gospodarki w rozwoju miasta – hybrydyzacja rozwoju. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego, p. 30-46. https://doi.org/10.15611/pn.2017.02.
Drobniak, A. (2017b). Economic resilience and hybridization of development – A case of the Central European Regions. Regional Statistics, 7(1), 43-62, https://doi.org/10.15196/RS07103.
Eurostat. Your key to European Statistic. Retrieved from https://ec.europa.eu/eurostat/web/cities/statistics-illustrated.
Folke, C., Carpenter, S., Elmqvist, T., Gunderson, L., Holling, C.S., & Walker, B. (2002). Resilience and Sustainable Development: Building Adaptive Capacity in a World of Transformations. Ambio, 31(5), 437-440.
Godschalk, D.R. (2003). Urban hazard mitigation: Creating resilient cities. Natural Hazards Review, 4(3), 136-143.
Golubchikov, O., Badyina, A., & Makhrova, A. (2014). The Hybrid Spatialities of Transition: Capitalism, Legacy and Uneven Urban Economic Restructuring. Urban Studies, 51(4), 617-633. https://doi/org/10.1177/0042098013493022.
Heffner, K., & Halama, A. (2012). Wstęp. In K. Heffner & A. Halama (Eds.). Ewolucja funkcji małych miast w Polsce. Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Wydziałowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, p. 7-8.
Heffner, K., & Gibas, P. (2007). Analiza ekonomiczno-przestrzenna. Katowice: Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej.
Hill, E., Clair, T., & Wial, H. (2010). Economic Shocks and Regional Economic Resilience. Washington DC: George Washington, Urban Institute. Building Resilience Region Project. Conference on Urban and Regional Policy and Its Effects, Building Resilience Regions, p. 1-69.
Johnson, G., & Scholes, K. (1993). Exploring Corporate Strategy. Text and Cases. New York: Prentice Hall.
Kantor-Pietryga, I., Krzysztofik, R., & Runge, J. (2012). Kontekst geograficzny i funkcjonalny kurczenia się małych miast w Polsce Południowej. In K. Heffner & A. Halama (Eds.). Ewolucja funkcji małych miast w Polsce. Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Wydziałowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, p. 9-23.
Klein, R.J.T., Nicholls, R.J., & Thomalla, F. (2003). Resilience to natural hazards. How useful is the concept? Environmental Hazards, 5(1/2), 35-45. https://doi.org/10.1016/j.hazards.2004.02.001.
Koncepcja przestrzennego zagospodarowania kraju 2030. 2011. MP Załącznik do uchwały nr 239 Rady Ministrów z 13 grudnia 2011 r. (poz. 252).
Konecka-Szydłowska, B., & Perdał, R. (2017). Rola nowych miast w rozwoju społeczno-gospodarczym. Wiadomości Statystyczne, LXII, 3(670), 28-48.
Lang, T. (2011). Urban Resilience and New Institutional Theory – A Happy Couple for Urban and Regional Studies? In B. Müller (Ed.). German Annual of Spatial Research and Policy 2010. Urban Regional Resilience: How Do Cities and Regions Deal with Change? Berlin, Heidelberg: Springer-Verlag, p. 15-24. https://doi.org/10.1007/978-3-642-12785-4_2.
Maik, W. (1992). Podstawy geografii miast. Toruń: Uniwersytet Mikołaja Kopernika.
Martin, R. (2016). How Regions React to Recession: Resilience and the Role of Economic Structure. Regional Studies, 50(4), 561-585. https://doi.org/10.1080/00343404.2015.1136410.
Micek, G. (2017). Bliskość geograficzna przedsiębiorstw zaawansowanego przemysłu i usług a przepływ wiedzy. Kraków: Uniwersytet Jagielloński.
Runge, J. (2011). Społeczno-gospodarcze oraz przestrzenne przejawy suburbanizacji w województwie śląskim. Studia Miejskie, 3, 55-66.
Siekierska-Rosiak, I. (2016). Miasta w polityce regionalnej Polski w latach 2007–2013. Studia KPZK PAN, CLXXI.
Simmie, J., & Martin, R. (2010). The economic resilience of regions: towards an evolutionary approach. Cambridge Journal of Regions, Economy and Society, 3(1): 27-43. https://doi.org/10.1093/cjres/rsp029.
Słodczyk, J. (2001). Przestrzeń miasta i jej przeobrażenia. Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.
Stryjakiewicz, T. (2013). Proces kurczenia się miast (urban shrinkage) i jego konsekwencje. In W.M. Gaczek (Ed.). Dynamika, cele i polityka zintegrowanego rozwoju regionów. Aspekty teoretyczne i zarządzanie w przestrzeni. Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe, p. 125-134.
Sýkora, L., & Bouzarovsky, S. (2012). Multiple transformations: Conteptualising the Post-communist Urban Transition. Urban Studies, 49(1), 43-60. https://doi.org/10.1177/0042098010397402.
Walker, B., & Salt, D. (2006). Resilience thinking: Sustaining ecosystems and people changing world. Washington: Island Press.
Warddeker, A.J., de Jong, A., Knoop, J.M., & van der Sluijs, J.P. (2010). Operationalising a resilience approach to adapting an urban delta to uncertain climate changes. Technological Forecasting & Social Change, 77(6), 987-998. https://doi.org/10.1016/j.techfore.2009.11.005.
Zarządzanie firmą. Strategie, struktury, decyzje, tożsamość. (2001). Tł. K. Bolesta-Kukułka. Warszawa: PWE.
Berkes, F. (2007). Understanding uncertainty and reducing vulnerability: lessons from resilience thinking. Natural Hazards, 41(2), 283-295. https://doi.org/10.1007/s11069-006-9036-7.
Boyer, R. (1997). Evolution des modeles productifs et hybridation: géographie, historie et théorie. CEPREMAP Working Papers (Couverture Orange) 9804, CEPREMAP.
Bury, P., Markowski, T., & Regulski, J. (1993). Podstawy ekonomiki miasta. Łódź: Wyd. Fundacja Rozwoju Przedsiębiorczości.
Czornik, M. (2004). Miasto. Ekonomiczne aspekty funkcjonowania. Katowice: Wyd. Akademii Ekonomicznej.
Drobniak, A. (2014). Method for assessing the resilience of city. In A. Drobniak (Ed.). Urban resilience concept and post-industrial cities in Europe. Katowice: University of Economics in Katowice – HELION SA Publishing Group, p. 49-75.
Drobniak, A. (2017a). Hybrydyzacja rozwoju – przypadkowość czy nowy wzorzec rozwoju? In A. Drobniak (Ed.). Nowe sektory gospodarki w rozwoju miasta – hybrydyzacja rozwoju. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego, p. 30-46. https://doi.org/10.15611/pn.2017.02.
Drobniak, A. (2017b). Economic resilience and hybridization of development – A case of the Central European Regions. Regional Statistics, 7(1), 43-62, https://doi.org/10.15196/RS07103.
Eurostat. Your key to European Statistic. Retrieved from https://ec.europa.eu/eurostat/web/cities/statistics-illustrated.
Folke, C., Carpenter, S., Elmqvist, T., Gunderson, L., Holling, C.S., & Walker, B. (2002). Resilience and Sustainable Development: Building Adaptive Capacity in a World of Transformations. Ambio, 31(5), 437-440.
Godschalk, D.R. (2003). Urban hazard mitigation: Creating resilient cities. Natural Hazards Review, 4(3), 136-143.
Golubchikov, O., Badyina, A., & Makhrova, A. (2014). The Hybrid Spatialities of Transition: Capitalism, Legacy and Uneven Urban Economic Restructuring. Urban Studies, 51(4), 617-633. https://doi/org/10.1177/0042098013493022.
Heffner, K., & Halama, A. (2012). Wstęp. In K. Heffner & A. Halama (Eds.). Ewolucja funkcji małych miast w Polsce. Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Wydziałowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, p. 7-8.
Heffner, K., & Gibas, P. (2007). Analiza ekonomiczno-przestrzenna. Katowice: Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej.
Hill, E., Clair, T., & Wial, H. (2010). Economic Shocks and Regional Economic Resilience. Washington DC: George Washington, Urban Institute. Building Resilience Region Project. Conference on Urban and Regional Policy and Its Effects, Building Resilience Regions, p. 1-69.
Johnson, G., & Scholes, K. (1993). Exploring Corporate Strategy. Text and Cases. New York: Prentice Hall.
Kantor-Pietryga, I., Krzysztofik, R., & Runge, J. (2012). Kontekst geograficzny i funkcjonalny kurczenia się małych miast w Polsce Południowej. In K. Heffner & A. Halama (Eds.). Ewolucja funkcji małych miast w Polsce. Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Wydziałowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, p. 9-23.
Klein, R.J.T., Nicholls, R.J., & Thomalla, F. (2003). Resilience to natural hazards. How useful is the concept? Environmental Hazards, 5(1/2), 35-45. https://doi.org/10.1016/j.hazards.2004.02.001.
Koncepcja przestrzennego zagospodarowania kraju 2030. 2011. MP Załącznik do uchwały nr 239 Rady Ministrów z 13 grudnia 2011 r. (poz. 252).
Konecka-Szydłowska, B., & Perdał, R. (2017). Rola nowych miast w rozwoju społeczno-gospodarczym. Wiadomości Statystyczne, LXII, 3(670), 28-48.
Lang, T. (2011). Urban Resilience and New Institutional Theory – A Happy Couple for Urban and Regional Studies? In B. Müller (Ed.). German Annual of Spatial Research and Policy 2010. Urban Regional Resilience: How Do Cities and Regions Deal with Change? Berlin, Heidelberg: Springer-Verlag, p. 15-24. https://doi.org/10.1007/978-3-642-12785-4_2.
Maik, W. (1992). Podstawy geografii miast. Toruń: Uniwersytet Mikołaja Kopernika.
Martin, R. (2016). How Regions React to Recession: Resilience and the Role of Economic Structure. Regional Studies, 50(4), 561-585. https://doi.org/10.1080/00343404.2015.1136410.
Micek, G. (2017). Bliskość geograficzna przedsiębiorstw zaawansowanego przemysłu i usług a przepływ wiedzy. Kraków: Uniwersytet Jagielloński.
Runge, J. (2011). Społeczno-gospodarcze oraz przestrzenne przejawy suburbanizacji w województwie śląskim. Studia Miejskie, 3, 55-66.
Siekierska-Rosiak, I. (2016). Miasta w polityce regionalnej Polski w latach 2007–2013. Studia KPZK PAN, CLXXI.
Simmie, J., & Martin, R. (2010). The economic resilience of regions: towards an evolutionary approach. Cambridge Journal of Regions, Economy and Society, 3(1): 27-43. https://doi.org/10.1093/cjres/rsp029.
Słodczyk, J. (2001). Przestrzeń miasta i jej przeobrażenia. Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.
Stryjakiewicz, T. (2013). Proces kurczenia się miast (urban shrinkage) i jego konsekwencje. In W.M. Gaczek (Ed.). Dynamika, cele i polityka zintegrowanego rozwoju regionów. Aspekty teoretyczne i zarządzanie w przestrzeni. Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe, p. 125-134.
Sýkora, L., & Bouzarovsky, S. (2012). Multiple transformations: Conteptualising the Post-communist Urban Transition. Urban Studies, 49(1), 43-60. https://doi.org/10.1177/0042098010397402.
Walker, B., & Salt, D. (2006). Resilience thinking: Sustaining ecosystems and people changing world. Washington: Island Press.
Warddeker, A.J., de Jong, A., Knoop, J.M., & van der Sluijs, J.P. (2010). Operationalising a resilience approach to adapting an urban delta to uncertain climate changes. Technological Forecasting & Social Change, 77(6), 987-998. https://doi.org/10.1016/j.techfore.2009.11.005.
Zarządzanie firmą. Strategie, struktury, decyzje, tożsamość. (2001). Tł. K. Bolesta-Kukułka. Warszawa: PWE.
Drobniak, A. (2019). Rezyliencja i hybrydyzacja rozwoju małych i średnich miast w Polsce. Olsztyn Economic Journal, 14(1), 47–62. https://doi.org/10.31648/oej.3644
Adam Drobniak
Wydział Ekonomii, Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach
https://orcid.org/0000-0002-1421-2923
Wydział Ekonomii, Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach
https://orcid.org/0000-0002-1421-2923
Licencja
Każdy Autor składa oświadczenie, że praca nie była wcześniej publikowana (pod tym samym lub innym tytułem, nie stanowi również części innej publikacji) oraz nie narusza praw autorskich innych osób. Jednocześnie Autor przenosi na wydawcę wyłączne prawo wydania i rozpowszechniania tego utworu drukiem w formie zwartej publikacji czasopisma oraz w formie publikacji elektronicznej.
Czasopismo udostępnione jest na licencji Creative Commons CC-BY-NC-ND
