Język polityki. Od retoryki do analizy dyskursu. Zarys problematyki

Marek Sokołowski

University of Warmia and Mazury in Olsztyn
https://orcid.org/0000-0003-2658-9880


Abstract

The aim of this article is to present the interrelationships between language and politics. Speaking, according to sociologists of language, is the linguistic behavior of individuals resulting from non-linguistic situations and the properties of their idd, shaped by the environmental and education. To name linguistic ways of perceiving reality, in the form of political communication, we use the term ‘discourse’, reflecting the functional aspect of language use. Discourse in this sense is situated between language and communication, in this approach, it is treated as a specific message, which takes into account its verbal plane and the circumstances of its creation. Research on discourse draws on the achievements of many sciences: anthropology, history, rhetoric, stylistics, semiotics, literary studies, ethnography of speaking, political science and sociology. Researchers of the language of politics propose to name this new research discipline as ‘sociolinguistics’ or ‘political linguistics’.


Keywords:

language of politics, discourse, sociology of language, sociolinguistics, political linguistics


Arystoteles (2001). Retoryka, tłum H. Podbielski. W: Arystoteles Dzieła wszystkie, t. 6. Wyd. Nauk. PWN.   Google Scholar

Bernstein, B. (1990). Odtwarzanie kultury, tłum. Z. Bokszański. PIW.   Google Scholar

Bokszański, Z., Piotrowski A., Ziółkowski M. (1977). Socjologia języka. Wiedza Powszechna.   Google Scholar

Bralczyk, J. (2003). O języku polskiej polityki lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych. Wyd. Trio.   Google Scholar

Bralczyk, J. (2007). O języku propagandy i polityki. Wyd. Trio.   Google Scholar

Cassirer, E. (2018). Filozofia form symbolicznych. Cz. 1. Język, tłum. P. Parszutowicz. Wyd. Marek Derewiecki.   Google Scholar

Chomsky, N. (2005). O naturze i języku, tłum. J. Lang. Wyd. Axis.   Google Scholar

Czerwiński, M. (2015). Kultura, dyskurs. Znak.   Google Scholar

Czyżewski, M., Dunin K., Piotrowski, A. (red.), (1991). Cudze problemy. O ważności tego, co nieważne. Analiza dyskursu publicznego w Polsce, Warszawa.   Google Scholar

Czyżewski, M., Kowalski, S., Piotrowski, A. (red.). (1997). Rytualny chaos. Studium dyskursu publicznego. Aureus.   Google Scholar

Czyżniewski, M. (2005). Propaganda polityczna władzy ludowej w Polsce 1944‒1956. Grado.   Google Scholar

Dąbrowski, M. (2023). Naszyzm jako kategoria współczesnej polityki. W: M. Sokołowski (red.), Postpolityka, postprawda, populizm. Definiowanie (nie)oczywistych pojęć. Wyd. Adam Marszałek.   Google Scholar

Dobek-Ostrowska B. (2006). Rozwój studiów nad komunikowaniem politycznym w Polsce na tle badań światowych – główne obszary badawcze i perspektywy rozwojowe. Global Media Journal – Polish Edition, 1. Spring.   Google Scholar

Dobek-Ostrowska B. (2007). Komunikowanie polityczne i publiczne. Wyd. Nauk. PWN.   Google Scholar

Dubisz, S. (1982). Język i styl tekstów o tematyce politycznej. Poradnik Językowy, 9.   Google Scholar

Edelman, M.J. (1964). The Symbolic Uses of Politics. University of Illinois.   Google Scholar

Edelman, M.J. (1977). The Political Language: Words That Succed and Policies That Fail. Academic Press New York.   Google Scholar

Edelmam, M.J. (1995). From Art. To Politics. How Artistic Creations Shape Political Conceptions. University of Chicago Press.   Google Scholar

Fairclough, R. (2000). Critical Discourse Analysis: The Critical Study of Language. Routledge.   Google Scholar

Fishman, J.A. (1980). Socjologia języka, tłum. U. Niklas. W: B. Stanosz (wybór i wstęp), Język w świetle nauki. Czytelnik.   Google Scholar

Fowler, R. (1979). Language and Control. Routledge & Kegan Paul.   Google Scholar

Głowiński, M. (red.). (1980). Socjolingwistyka i etnografia mówienia. W: Język i społeczeństwo. Czytelnik.   Google Scholar

Głowiński, M. (1991). Nowomowa po polsku. Wyd. PEN.   Google Scholar

Głowiński, M. (1993). Peereliada. Komentarze do słów 1976‒1981. PIW.   Google Scholar

Głowiński, M. (2016). Zła mowa. Jak nie dać się propagandzie. Wielka Litera.   Google Scholar

Grabias, S. (2003). Język w zachowaniach społecznych. Wyd. UMCS.   Google Scholar

Grzymała-Kozłowska, A. (2004). Socjologicznie zorientowana analiza dyskursu na tle współczesnych badań nad dyskursem. Kultura i Społeczeństwo, 48 (1).   Google Scholar

Handke, K. (2008). Socjologia języka. Wyd. Nauk. PWN.   Google Scholar

Herder, J.G. (1987). Rozprawa o pochodzeniu języka. W: J.G. Herder, Wybór pism, tłum. B. Płaczkowska. Ossolineum.   Google Scholar

Humboldt, W. (2001). Rozmaitość języków a rozwój umysłowy ludzkości, tłum. E. Kowalska. KUL.   Google Scholar

Jabłońska, B. (2006). Krytyczna analiza dyskursu: refleksje teoretyczno-metodologiczne. Przegląd Socjologii Jakościowej, 2 (1).   Google Scholar

Jakobson , R. (1989). W poszukiwaniu istoty języka. Wybór pism, t.1‒2, red. M.R. Mayenowa. PIW.   Google Scholar

Kochan, M. (2007). Slogany w reklamie i polityce. Wyd. Trio.   Google Scholar

Korolko, M. (1998). Sztuka retoryki. Przewodnik encyklopedyczny. Wiedza Powszechna.   Google Scholar

Kosseleck, R. (2009). Dzieje pojęć: studia z semantyki i pragmatyki języka społeczno-politycznego, tłum. J. Merecki.   Google Scholar

Ofic. Nauk. Elżbieta Nowakowska-Sołtan.   Google Scholar

Laskowska, E. (2004). Dyskurs parlamentarny w ujęciu komunikacyjnym. Wyd. Akademii Bydgoskiej.   Google Scholar

Lasswell, H.D. (1949). Language and Politics. Studies in Quantitative Semantics. New York.   Google Scholar

Lazarsfeld, P. (1944). The People’s Chois: How the Voter Makes up His Mind in a Presidential Campaing. Columbia University Press.   Google Scholar

Mazur, M. (2003). Propagandowy obraz świata. Polityczne kampanie prasowe w PRL 1956‒1980. Wyd. Trio.   Google Scholar

Orwell, G. (1988). Rok 1984, tłum. T. Mirkowicz. PIW.   Google Scholar

Ożóg, K. (2004). Język w służbie polityki. Językowy kształt kampanii wyborczych. Wyd. UR.   Google Scholar

Pisarek, W. (1986). Szkic wstępu do politolingwistyki. Prace Filologiczne, XXXIII.   Google Scholar

Pisarek, W. (2007). O mediach i języku. Universitas.   Google Scholar

Reisigl, M. (2011). Analiza retoryki politycznej. W: R. Wodak, M. Krzyżowski (red.), Jakościowa analiza dyskursu w naukach społecznych, tłum. D. Przepiórkowska. Łośgraf.   Google Scholar

Rittel, S.J. (2003). Komunikacja polityczna. Dyskurs polityczny. Język w przestrzeni politycznej. Wyd. Akademii Świętokrzyskiej.   Google Scholar

Szalkiewicz, W.K., Sokołowski, M. (2019). Logos, Ethos, Pathos III i IV RP. Dyskurs komunikacyjny polityki. Wyd. Adam Marszałek.   Google Scholar

Sokołowski, M., (red.). (2009). Za kulisami spektaklu. Medialne wizerunki polityki. Wyd. Adam Marszałek.   Google Scholar

Sokołowski, M. (2020). Od perswazji do propagandy. Zarys problematyki. W: M. Sokołowski, Przekonać, pozyskać, skłonić. Re-wizje. Teoretyczne i praktyczne aspekty propagandy. Wyd. Adam Marszałek.   Google Scholar

Sztumski, J. (1990). Propaganda – jej problemy i metody. Wyd. UŚ.   Google Scholar

Św. Augustyn (1977). Cyt. za K. Burke, Tradycyjne zasady retoryki, tłum. K. Biskupski. Pamiętnik Literacki, 2.   Google Scholar

Thomson, O. (2001). Historia propagandy, tłum. S. Głąbiński. KiW.   Google Scholar

Trutkowski, C. (2000). Społeczne reprezentacje polityki. Scholar.   Google Scholar

Wieczorek, U. (1999). Wartościowanie. Perswazja. Język. Księgarnia Akademicka.   Google Scholar

Wodak, R. (red.). (1989). Language, Power and Ideology. Studies in Political Discourse. Amsterdam and Philadelphia.   Google Scholar

Wołoszyn, J.W. (red.). (2015). Propaganda w systemach demokratycznych i niedemokratycznych. Wyd. KUL.   Google Scholar

Van Dijk, T.A. (2003). Dyskurs polityczny i ideologia. Etnolingwistyka: problemy języka i kultury, 15.   Google Scholar

Zemszał, P. (2016). Ojciec, wódz, nauczyciel. Nominacje językowe dotyczące Stalina w sowieckim dyskursie ideologicznym w okresie powojennym. Wyd. UMK.   Google Scholar


Published
2024-09-05

Cited by

Sokołowski, M. (2024). Język polityki. Od retoryki do analizy dyskursu. Zarys problematyki. Forum Nauk Społecznych, (2). https://doi.org/10.31648/fns.10292

Marek Sokołowski 
University of Warmia and Mazury in Olsztyn
https://orcid.org/0000-0003-2658-9880



License

Creative Commons License

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.

Czasopismo publikowane jest na licencji Open Access CC BY-NC-ND 3.0. (https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/pl/)
Redakcja wyraża zgodę na umieszczanie opublikowanych artykułów na stronach internetowych autorów, stronach internetowych jednostek naukowych i repozytoriów.