Ewolucja założeń polityki zagranicznej Polski wobec Białorusi po 2020 roku w warunkach kryzysu politycznego i zagrożeń bezpieczeństwa

Karolina Pirianowicz-Urbańska


https://orcid.org/0000-0002-2393-6421


Abstrakt

Artykuł analizuje zmiany w polityce Polski wobec Białorusi po 2020 roku, w kontekście kryzysu politycznego i rosnących zagrożeń bezpieczeństwa w regionie. W odpowiedzi na represje reżimu Aleksandra Łukaszenki, kryzys migracyjny oraz zaangażowanie Białorusi w wojnę Rosji przeciwko Ukrainie, Polska zredefiniowała swoje podejście – od polityki dialogu do strategii presji i wzmocnienia bezpieczeństwa. W tekście przedstawiono główne kierunki działań Polski oraz możliwe scenariusze dalszego rozwoju sytuacji.


Słowa kluczowe:

Polska, Białoruś, polityka zagraniczna, bezpieczeństwo, kryzys migracyjny, wojna hybrydowa, opozycja


Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 13 marca 2020 r.   Google Scholar

w sprawie czasowego zawieszenia lub ograniczenia ruchu granicznego na określonych przejściach granicznych, Dz.U. 2020 poz. 435.   Google Scholar

Uchwała Senatu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 27 maja 2021 r. potępiająca działania władz Białorusi wymierzone w elementarne zasady prawa międzynarodowego.   Google Scholar

Ustawa z dnia 29 października 2021 r. o budowie zabezpieczenia granicy państwowej, Dz.U. 2021 poz. 1992.   Google Scholar

Uchwała Senatu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 20 marca 2024 r. w sprawie uwolnienia Andrzeja Poczobuta.   Google Scholar

Uchwała nr 58 Rady Ministrów z dnia 10 czerwca 2024 r. w sprawie programu „Narodowego Programu Odstraszania i Obrony – Tarcza Wschód”.   Google Scholar

Human Rights Watch (2011), Shattering Hopes: Post-Election Crackdown in Belarus.   Google Scholar

Reuters (2020), Belarus police detain hundreds as 100,000 join protest, Sept. 20, 2020.   Google Scholar

Office of the United Nations High Commissioner for Human Rights. (2021). Report of the detailed findings of the independent international fact-finding mission on the protests in Belarus (A/HRC/47/49).   Google Scholar

OSCE/ODIHR (2001), Republic of Belarus Presidential Election 9 September 2001 – Final Report.   Google Scholar

Berridge. G. R. (2010), Diplomacy. Theory and Practice. London.   Google Scholar

Kissinger. H. (2022), Dyplomacja Warszawa.   Google Scholar

Palęcka A. (2022), Przemoc państwa i działania oddolne, Raport Fundacji „Ocalenie” z kryzysu humanitarnego na pograniczu polsko-białoruskim, Warszawa.   Google Scholar

Rup M., Szczepański M., Rzeplińska R., Szyszko M., Piedziuk M. (2023), Raport Grupy Zagranica Współpraca rozwojowa i pomoc humanitarna w debacie parlamentarnej 2019-2023, „Grupa Zagraniczna”.   Google Scholar

Onuch, O., Sasse, G., Michiels, S. (2021), Flowers, Tractors, Telegram: Who are the Protesters in Belarus? Nationalities Papers, Cambridge University Press.   Google Scholar

Giebień H. (2015), „Kolorowe rewolucje” na Białorusi – czy powiodą się?. „Wschodnioznawstwo”, 1, 181-198.   Google Scholar

Kędzierski K. (2024), Procedura pushback w świetle polsko-białoruskiego kryzysu granicznego. Głos w dyskusji, „Studia Prawnoustrojowe”, 66, 183-192.   Google Scholar

Przyłęcki, P. (2009), Dialog w polityce. Mit czy pragmatyzm naszych czasów? „Dialogi Polityczne”, 12, 217–234.   Google Scholar

Sadowski R. (2012), W cieniu Łukaszenki. Opozycja na Białorusi. „Wolność i Solidarność”. 4, 94-103.   Google Scholar

Wawrzusin A., (2025), Rosyjsko-białoruskie działania hybrydowe na granicach Unii Europejskiej i NATO, „Journal of Modern Science”, 1/61, 10-32.   Google Scholar

Usov P. (2022), Białoruś: od utraty geopolitycznej podmiotowości do okupacji, Raport VII „Białoruś w fazie rosyjskiej okupacji hybrydowej”, 19-26.   Google Scholar

Ziemblicki, M. H. (2024), A Difficult Neighbourhood with Hybrid War in the Background: An Analysis of Relations between Poland and Belarus, “Bialystok Legal Studies”, 29/4, 217-234.   Google Scholar

Banks M., EU leaders reject Belarus presidential election result, https://www.theparliamentmagazine.eu/news/article/eu-leaders-reject-belarus-presidential-election-result (20.08.2020).   Google Scholar

Białoruś w regionie (2025), Afrykańskie nadzieje Łukaszenki, https://by-ua-studium.pl/afrykanskie-nadzieje-lukaszenki/ (13.06.2025).   Google Scholar

Dyner A.M, (2022), Białoruś wobec wojny na Ukrainie, https://www.pism.pl/publikacje/bialorus-wobec-wojny-na-ukrainie (03.02.2022).   Google Scholar

Dyner A.M., Kolejny etap integracji Białorusi i Rosji, https://pism.pl/publikacje/kolejny-etap-integracji-bialorusi-i-rosji (04.01.2023).   Google Scholar

Fedorowicz K., Polska wobec sytuacji na Białorusi, https://ies.lublin.pl/komentarze/polska-wobec-sytuacji-na-bialorusi/ (04.03.2025).   Google Scholar

Gołdyn D., Białoruś. Cichanouska chce zostać liderem, Łukaszenka: nie będzie nowych wyborów, https://wiadomosci.radiozet.pl/swiat/polityka/Bialorus.-Swiatlana-Cichanouska-gotowa-zostac-narodowym-liderem.-RELACJA-NA-ZYWO (17.08.2020).   Google Scholar

Kłysiński K., Chawryłko, Obywatele przeciwko reżimowi – Białoruś po wyborach prezydenckich, https://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/analizy/2020-08-12/obywatele-przeciwko-rezimowi-bialorus-po-wyborach-prezydenckich (12.08.2020).   Google Scholar

Kłysiński K., Żochowski P., Bezpieczeństwo ponad wszystko. Nowa odsłona sojuszu Białorusi i Rosji, https://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/analizy/2024-12-09/bezpieczenstwo-ponad-wszystko-nowa-odslona-sojuszu-bialorusi-i-rosji (09.12.2024).   Google Scholar

Kłysiński K., Żochowski P., Współagresor zdystansowany. Mińsk wobec udziału w wojnie przeciwko Ukrainie, https://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/komentarze-osw/2023-02-10/wspolagresor-zdystansowany-minsk-wobec-udzialu-w-wojnie (05.02.2023).   Google Scholar

Kociszewski J. (2023), "Wszystko jest zabronione". Białoruski system rządów staje się totalitarny, Kolegium Europy Wschodniej, https://new.org.pl/3247,bialorus_staje_sie_totalitarna.html (25.05.2025).   Google Scholar

Kolarz S., Białorusini na emigracji - wsparcie państw UE i Rady Europy dla represjonowanych, https://www.pism.pl/publikacje/bialorusini-na-emigracji-wsparcie-panstw-ue-i-rady-europy-dla-represjonowanych (30.12.2024).   Google Scholar

Żądło A., Pałką, ręką, kopem, prądem. Tak wyglądają tortury na Białorusi, https://www.newsweek.pl/swiat/bialorus-zatrzymani-opowiadaja-o-torturach-i-biciu-tortury-w-bialoruskich-wiezieniach/dt97qxw (30.08.2020).   Google Scholar

Żochowski P., Iwański T., Matuszak S., Ukraina–Białoruś: w spirali kryzysu, https://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/analizy/2021-06-14/ukraina-bialorus-w-spirali-kryzysu (14.06.2021).   Google Scholar

Amnesty International, Białoruś: systematyczne stosowanie tortur i klimat bezkarności, https://www.amnesty.org.pl/bialorus-systematyczne-stosowanie-tortur-i-klimat-bezkarnosci/ (12.04.2021).   Google Scholar

European Council, Conclusions by the President of the European Council following the video conference of the members of the European Council on 19 August 2020, https://www.consilium.europa.eu/en/press/press-releases/2020/08/19/conclusions-by-the-president-of-the-european-council-following-the-video-conference-of-the-members-of-the-european-council-on-19-august-2020/ (19.08.2020).   Google Scholar

The Conversation (2021), Belarus protests: why people have been taking to the streets – new data. https://theconversation.com/belarus-protests-why-people-have-been-taking-to-the-streets-new-data-154494 (15.09.2025).   Google Scholar

Gazeta Prawna, ONZ i NATO wyrażają zaniepokojenie sytuacją na Białorusi, https://www.gazetaprawna.pl/wiadomosci/artykuly/1488067,onz-i-nato-wyrazaja-zaniepokojenie-sytuacja-na-bialorusi.html (10.08.2020).   Google Scholar

Radio Zet, Zaskakujący apel Łukaszenki. "Nie kłóćcie się z Polakami", https://wiadomosci.radiozet.pl/swiat/news-zaskakujacy-apel-lukaszenki-nie-kloccie-sie-z-polakami (27.09.2025).   Google Scholar

Rzeczpospolita, Łukaszenko: Nie chcemy konfliktu na granicy. Polska go potrzebuje, https://www.rp.pl/polityka/art19102721-lukaszenko-nie-chcemy-konfliktu-na-granicy-polska-go-potrzebuje (27.09.2025).   Google Scholar

Tass, Rosyjska Agencja Informacyjna, Łukaszenka zapowiada twardą odpowiedź Mińska i Moskwy na koncentrację wojsk na granicach Białorusi, https://tass.com/world/1355179 (27.09.2025).   Google Scholar

Another meeting between Minister Mariusz Kamiński and Sviatlana Tsikhanouskaya, https://www.gov.pl/web/mswia-en/another-meeting-between-minister-mariusz-kaminski-and-sviatlana-tsikhanouskaya (05.05.2025).   Google Scholar

Kolejne spotkanie ministra Mariusza Kamińskiego i Swiatłany Cichanouskiej, https://www.gov.pl/web/mswia/kolejne-spotkanie-ministra-mariusza-kaminskiego-i-swiatlany-cichanouskiej (05.05.2025).   Google Scholar

Meeting of Minister Mariusz Kamiński with Sviatlana Tsikhanouskaya, https://www.gov.pl/web/mswia-en/meeting-of-minister-mariusz-kaminski-with-sviatlana-tsikhanouskaya (05.05.2025).   Google Scholar

Minister Barbara Nowacka spotkała się ze Swietłaną Cichanouską, liderką białoruskiej opozycji, https://www.gov.pl/web/edukacja/minister-barbara-nowacka-spotkala-sie-dzis-ze-swietlana-cichanouska-liderka-bialoruskiej-opozycji (05.05.2025).   Google Scholar

Minister Nitras meets with Belarusian opposition leader Svetlana Tsikhanouskaya, https://www.gov.pl/web/ministry-of-sports-and-tourism/minister-nitras-meets-with-belarusian-opposition-leader-svetlana-tsikhanouskaya (05.05.2025).   Google Scholar

Premier Morawiecki przekazał zabytkową warszawską willę białoruskiej opozycji, https://wiadomosci.onet.pl/warszawa/warszawa-zdjecia-willi-kryniczna-6-na-saskiej-kepie-polska-ma-ja-podarowac/v4mzkzp (09.09.2020).   Google Scholar

Prezydent rozmawiał ze Swiatłaną Cichanouską, https://www.prezydent.pl/aktualnosci/biuro-polityki-miedzynarodowej/aktualnosci/rozmowa-swiatlana-cichanouska,6743 (04.05.2025).   Google Scholar

Prime Minister Mateusz Morawiecki meets with Belarusian opposition leader Sviatlana Tsikhanouskaya, https://www.gov.pl/web/primeminister/prime-minister-mateusz-morawiecki-meets-with-belarusian-opposition-leader-sviatlana-tsikhanouskaya (05.05.2025).   Google Scholar

Sejm wyraził zgodę na przedłużenie stanu wyjątkowego, „Rzeczpospolita”, https://www.rp.pl/polityka/art18973151-sejm-wyrazil-zgode-na-przedluzenie-stanu-wyjatkowego (17.05.2025).   Google Scholar

Spotkanie Ministra Sprawiedliwości Adama Bodnara z liderką białoruskiej opozycji demokratycznej Swietłaną Cichanouską, https://www.gov.pl/web/sprawiedliwosc/spotkanie-ministra-sprawiedliwosci-adama-bodnara-z-liderka-bialoruskiej-opozycji-demokratycznej-swietlana-cichanouska (05.05.2025).   Google Scholar

Spotkanie Ministra Spraw Zagranicznych z liderką białoruskiej opozycji demokratycznej Swiatłaną Cichanouską, https://www.gov.pl/web/polskapomoc/spotkanie-ministra-spraw-zagranicznych-z-liderka-bialoruskiej-opozycji-demokratycznej-swiatlana-cichanouska (05.05.20025).   Google Scholar

Spotkanie ze Swiatłaną Cichanouską, https://www.prezydent.pl/aktualnosci/wydarzenia/spotkanie-swiatlana-cichanouska,46383 (04.05.2025).   Google Scholar

Spotkanie z Białorusinami, https://www.prezydent.pl/multimedia/galeria-zdjec/spotkanie-z-bialorusinami,2387 (04.05.2025).   Google Scholar

Strefa buforowa na granicy z Białorusią przedłużona o kolejne 90 dni, https://www.gov.pl/web/mswia/strefa-buforowa-na-granicy-z-bialorusia-przedluzona-o-kolejne-90-dni2 (26.09.2025).   Google Scholar

Swiatłana Cichanouska z wizytą w MSWiA, https://www.gov.pl/web/mswia/swiatlana-cichanouska-z-wizyta-w-mswia (05.05.2025).   Google Scholar

Viesna, 2025. Human rights situation in Belarus. August 2025, https://spring96.org/en/news/118626 (26.09.2025).   Google Scholar

Zestawienia roczne. https://www.gov.pl/web/udsc/zestawienia-roczne (26.09.2025).   Google Scholar

NAWA, EU4Belarus, https://nawa.gov.pl/studenci/studenci-zagraniczni/eu4belarus (10.05.2025).   Google Scholar

Studium Europy Wschodniej, Program Stypendialny Rządu RP im. Konstantego Kalinowskiego, https://studium.uw.edu.pl/program-im-kalinowskiego/ (10.05.2025)   Google Scholar

NAWA, „Solidarni z Białorusią” – stypendia NAWA dla studentów, naukowców i nauczycieli, https://nawa.gov.pl/solidarni-z-bialorusia (10.05.2025).   Google Scholar

Pobierz


Opublikowane
2025-12-03

Cited By /
Share

Pirianowicz-Urbańska, K. (2025). Ewolucja założeń polityki zagranicznej Polski wobec Białorusi po 2020 roku w warunkach kryzysu politycznego i zagrożeń bezpieczeństwa. Forum Nauk Społecznych, (3). https://doi.org/10.31648/fns.11882

Karolina Pirianowicz-Urbańska 

https://orcid.org/0000-0002-2393-6421



Licencja

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Czasopismo publikowane jest na licencji Open Access CC BY-NC-ND 3.0. (https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/pl/)
Redakcja wyraża zgodę na umieszczanie opublikowanych artykułów na stronach internetowych autorów, stronach internetowych jednostek naukowych i repozytoriów.