Wybrane zagadnienia występujące w sporach między konsumentami a bankami na kanwie umów o kredyty waloryzowane do walut obcych
Tomasz Smoliński
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztyniehttps://orcid.org/0000-0002-3540-3200
Magdalena Tyska
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztyniehttps://orcid.org/0000-0002-8600-9975
Abstract
This article deals with important and current issues concerning mainly settlements of an invalid loan agreement or a loan agreement indexed with a foreign currency exchange rate, considering its exchange rate provisions as illegal in contracts with consumers and therefore ineffective. The aim of the article was only to initiate a discussion on indexed contracts, which were concluded with consumers on a scale unprecedented in other legal systems. The current number of claims submitted by borrowers against banks, despite their wide scale, constitutes only a fraction of all concluded loan agreements indexed to foreign currencies and potentially invalid or non-binding to consumers in terms of indexation clauses. Therefore, the article focuses on showing possible decisions of common courts. The reasons for which the contract may be considered completely invalid as well as the reasons for which the obligation relationship under the indexed contract may still be maintained are presented. The consequences of potential legal and tax rulings as to the settlement of an invalid loan agreement, or the amount obtained due to unjustified overpayments on the loan while maintaining the agreement in force, disregarding indexation, were also indicated.
Keywords:
foreign currency loans, Swiss francs, invalidity of the contract, consumer, abusive clauses, personal income taxReferences
Literatura Google Scholar
Ciepła H., Dochodzenie roszczeń z umów kredytów frankowych. Praktyka, orzecznictwo, pytania i odpowiedzi, 2021, Lex. Google Scholar
Kawulski A., Komentarz do prawa bankowego. Uwagi do art. 69, 2013, Lex.. Google Scholar
Kowalski R., PIT. Komentarz do wybranych przepisów, 2020, Lex.. Google Scholar
Mazur L., Prawo bankowe, Komentarz, Warszawa 2008. Google Scholar
Nita A., Czynności nie mogące być przedmiotem prawnie skutecznej umowy w świetle prawa podatkowego, „Przegląd Podatkowy” 2003, nr 2. Google Scholar
Węgrzynowski Ł., Zasady rozliczenia stron w razie stwierdzenia nieważności umowy kredytu udzielonego w CHF (teoria salda i teoria dwóch kondykcji), 2020, Lex.. Google Scholar
Akty prawne Google Scholar
Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. z 2020 r., poz. 1740, t.j. z dnia 8 października 2020 r.). Google Scholar
Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (Dz.U. z 2020 r., poz. 1896, t.j. z dnia 28 października 2020 r.). Google Scholar
Ustawa z dnia 29 lipca 2011 r. o zmianie ustawy Prawo bankowe oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 165, poz. 984). Google Scholar
Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2020 r., poz. 1426, t.j. z dnia 21 sierpnia 2020 r.). Google Scholar
Orzecznictwo Google Scholar
Stanowisko Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej wyrażone w wyroku z 20 września 2017 r. w sprawie sygn. akt C-186/16. Google Scholar
Uchwała SN z 17 stycznia 2003 r., sygn. akt III CZP 82/02, Lex nr 77076. Google Scholar
Uchwała SN z 16 lutego 2021 r., sygn. akt III CZP 11/20, OSNC 2021, nr 6, poz. 40. Google Scholar
Uchwała SN z 7 maja 2021 r., sygn. akt III CZP 6/21, Lex nr 3170921. Google Scholar
Uzasadnienie wyroku SO w Szczecinie z 7 listopada 2014 r., sygn. akt I C 554/14, niepubl. Google Scholar
Wyrok NSA w Warszawie z 6 czerwca 2017 r., sygn. akt II FSK 1501/15, Lex nr 2321304. Google Scholar
Wyrok SA w Warszawie z 30 grudnia 2019 r., sygn. akt I ACa 697/18, Lex nr 2772916. Google Scholar
Wyrok SA w Warszawie z 29 stycznia 2020 r., sygn. akt I ACa 67/19, niepubl. Google Scholar
Wyrok SA w Białymstoku z 20 lutego 2020 r., sygn. akt I ACa 635/19, Lex nr 2817682. Google Scholar
Wyrok SN z 1 kwietnia 2011 r., sygn. akt III CSK 206/10, OSNC-ZD 2012, nr 2, poz. 25. Google Scholar
Wyrok SN z 20 czerwca 2006 r., sygn. akt III CSK 7/06, niepubl. Google Scholar
Wyrok SN z 22 stycznia 2016 r., sygn. akt I CSK 1049/14, OSNC 2016, nr 11, poz. 134. Google Scholar
Wyrok SO w Warszawie z 27 lipca 2018 r., sygn. akt XXIV C 241/17, Lex nr 2549728. Google Scholar
Wyrok SO w Warszawie z 1 sierpnia 2019 r., sygn. akt XXV C 2496/17, Lex nr 2742681. Google Scholar
Wyrok SO w Warszawie z 23 września 2019 r., sygn. akt XXV C 13/18, Lex nr 2742679. Google Scholar
Wyrok SO w Łodzi z 25 sierpnia 2020 r., sygn. akt III Ca 241/19, Lex nr 3175131. Google Scholar
Wyrok SRej. dla Warszawy-Woli w Warszawie z 25 stycznia 2017 r., sygn. akt I C 1750/16, niepubl. Google Scholar
Wyrok TK z 26 stycznia 2005 r., sygn. akt P 10/04, OTK-A 2005, nr 1, poz. 7. Google Scholar
Wyrok TSUE z 3 października 2019 r., sygn. akt C-260/18. Google Scholar
Wyrok TSUE z 3 października 2019 r. sygn. akt C-260/18 w sprawie konsekwencji prawnych nieuczciwych klauzul walutowych w umowach o kredyt hipoteczny indeksowany do waluty obcej, Lex nr 2723333. Google Scholar
Wyrok WSA w Opolu z 4 października 2017 r., sygn. akt I SA/Op 220/17, Lex nr 2382919. Google Scholar
Inne źródła Google Scholar
Najwyższa Izba Kontroli, Kredyty frankowe. Państwo pozwoliło bankom na zbyt wiele, https://www.nik.gov.pl/aktualnosci/kredyty-frankowe-panstwo-pozwolilo-bankom-na-zbyt-wiele.html. Google Scholar
Pismo z 4 maja 2020 r. dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, 0114-KDIP3-2.4011.449.2018.2020.7.S.LS, Rozliczenia PIT w związku z nieważnością umowy kredytu, Interpretacja indywidualna, Lex. Google Scholar
Raport Rzecznika Finansowego z 6 czerwca 2016 r., Analiza prawna wybranych postanowień umownych stosowanych przez banki w umowach kredytów indeksowanych do waluty obcej lub denominowanych w walucie obcej zawieranych z konsumentami, https://rf.gov.pl/baza-wiedzy/analizy-i-raporty/. Google Scholar
Rekomendacja Rady Prawa Bankowego przy Związku Banków Polskich w sprawie prawnych aspektów zmiany ustawy Prawo bankowe oraz ustawy o kredycie konsumenckim w zakresie spreadów walutowych z 6 września 2011 r., https://www.zbp.pl. Google Scholar
Stanowisko Narodowego Banku Polskiego z 6 lipca 2011 r. w zakresie oceny skutków regulacji ustawy antyspreadowej, niepubl. Google Scholar
Zasad Dobrej praktyki bankowej przyjęte przez Związek Banków Polskich (załącznik nr 1 do uchwały nr 6 XVIII Walnego Zgromadzenia ZBP z 26 kwietnia 2007 r. uwzględniający zmiany wprowadzone uchwałą nr 13 XX Walnego Zgromadzenia ZBP z 21 kwietnia 2009 r.) – aktualnie Kodeks etyki bankowej przyjęty na XXV Walnym Zgromadzeniu ZBP w dniu 18 kwietnia 2013 r., niepubl. Google Scholar
Pismo z dnia 4 maja 2020 r. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, 0114-KDIP3-2.4011.449.2018.2020.7.S.LS, Rozliczenia PIT w związku z nieważnością umowy kredytu, Interpretacja indywidualna, Lex. Google Scholar
