Różnice pomiędzy Kodeksem karnym z 1997 roku a Kodeksem karnym z 1932 roku
Resumen
Artykuł przedstawia trzy charakterystyczne zjawiska, jakie zaszły w obrębie systemu prawa karnego, wpływając na treść Kodeksu karnego z 1997 r., jednocześnie różnicując go od kodeksu z 1932 r. Zjawiskami tymi są: umiędzynarodowienie prawa karnego, złagodzenie polityki prawnokarnej względem sprawcy oraz neutralność obyczajowa części szczególnej kodeksu z 1997 r. Umiędzynarodowienie prawa karnego przejawia się: podwyższeniem standardu prawnej ochrony zasady humanitaryzmu, międzynarodową procedurą ochronną zasady humanitaryzmu oraz funkcjonowaniem Międzynarodowego Trybunału Karnego w Hadze. Złagodzenie polityki prawnokarnej względem sprawcy wyraża się przez: likwidację kary śmierci, zwiększenie możliwości orzekania kar nieizolacyjnych, takich jak kara grzywny i kara ograniczenia wolności oraz dodanie nowego środka probacyjnego. Natomiast neutralność obyczajowa części szczególnej kodeksu z 1997 r. objawia się poprzez depenalizację przestępstw: prostytucji homoseksualnej, rozpowszechniania pornografii w sposób nienarzucający się osobom, które sobie tego nie życzą oraz bluźnierstwa, jako typowi kwalifikowanemu przestępstwa obrazy uczuć religijnych. Oprócz depenalizacji wcześniej wymienionych przestępstw, rzeczona ustawa karna jest aktem neutralnym w kwestiach obyczajowości seksualnej oraz wyznania lub jego braku.
Palabras clave:
Kodeks karny z 1997, Kodeks karny z 1932, umiędzynarodowienie prawa karnego, złagodzenie polityki prawnokarnej, neutralność obyczajowaAgencias de apoyo
Citas
Literatura Google Scholar
Barcik J., Ochrona praworządności w Radzie Europy i Unii Europejskiej ze szczególnym uwzględnieniem niezależności sądów i niezawisłości sędziów, Warszawa 2019. Google Scholar
Bierzanek R., Symonides J., Prawo międzynarodowe publiczne, Warszawa 2004. Google Scholar
Bojarski T., Konstrukcja Kodeksu karnego z 1932 r. i jego przepisów, [w:] A. Grześkowiak, K. Wiak, M. Gałązka, R.G. Hałas, S. Hypś (red.), Kodeks karny z 1932 roku, Lublin 2015. Google Scholar
Gardocki L., Gardocka T., Majewski Ł., Prawo karne międzynarodowe. Zarys systemu, Warszawa 2017. Google Scholar
Hofmański P., Kuczyńska H., Międzynarodowe prawo karne, Warszawa 2020. Google Scholar
Jamontt J., Podstawowe zasady nowego prawa karnego obowiązującego w Polsce, Warszawa 1932. Google Scholar
Jaworska-Wieloch A., Środki związane z poddaniem sprawcy próbie, [w:] T. Dukiet-Nagórska, S. Hoc, A. Jaworska-Wieloch, M. Kalitowski, O. Sitarz, L. Tyszkiewicz, L. Wilk, P. Zawiejski, Prawo karne. Część ogólna, szczególna i wojskowa, Warszawa 2020. Google Scholar
Krzyżanowski L., Prawne oraz etyczno-moralne aspekty międzywojennej debaty o stosowaniu kary śmierci w Polsce, „Rocznik Filozoficzny Ignatianum” 2019, vol. 25, nr 2. Google Scholar
Makarewicz J., Kodeks karny z komentarzem, wyd. piąte, Lwów 1938. Google Scholar
Melezini M., [w:] A. Grześkowiak, K. Wiak, M. Gałązka, R.G. Hałas, S. Hypś (red.), Kodeks karny z 1932 roku, Lublin 2015. Google Scholar
Nowe kodeksy karne 1997 r. z uzasadnieniami, Warszawa 1997. Google Scholar
Sójka-Zielińska K., Historia prawa, Warszawa 2009. Google Scholar
Stankiewicz W., Prawnomiędzynarodowe uregulowania kary śmierci na świecie, „Studia Gdańskie. Wizje i rzeczywistość” 2013, nr 10. Google Scholar
Akty prawne Google Scholar
Traktat pokoju między mocarstwami sprzymierzonemi i skojarzonemi i Niemcami, podpisany w Wersalu dnia 28 czerwca 1919 roku (Dz.U. z1920 r., Nr 35, poz. 200). Google Scholar
Ustawa z dnia 17 marca 1921 r. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. z 1921 r., Nr 44, poz. 267). Google Scholar
Ustawa z dnia 2 sierpnia 1926 r. zmieniająca i uzupełniająca Konstytucję Rzeczypospolitej z dnia 17 marca 1921 r. (Dz.U. z 1926 r., Nr 78, poz. 442). Google Scholar
Ustawa z dnia 2 sierpnia 1926 r. o upoważnieniu Prezydenta Rzeczypospolitej do wydawania rozporządzeń z mocą ustawy (Dz.U. z 1926 r., Nr 78, poz. 443). Google Scholar
Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 19 marca 1928 r. Kodeks postępowania karnego, w brzmieniu na dzień 5 października 1932 r. (Dz.U. z 1932 r., Nr 83, poz. 725). Google Scholar
Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 15 lipca 1929 r. w sprawie wydania regulaminu Sądu Najwyższego (Dz.U. z 1929 r., Nr 53, poz. 427). Google Scholar
Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 11 lipca 1932 r. Kodeks karny (Dz.U. z 1932 r., Nr 60, poz. 571). Google Scholar
Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 1 grudnia 1932 r. Regulamin ogólny wewnętrznego urzędowania sądów apelacyjnych, okręgowych i grodzkich (Dz.U. z 1932 r., Nr 110, poz. 905). Google Scholar
Ustawa konstytucyjna z dnia 23 kwietnia 1935 r. (Dz.U. z 1935 r., Nr 30, poz. 227). Google Scholar
Rezolucja Zgromadzenia Ogólnego z dnia 10 grudnia 1948 r. (ONZ 217 A III). Google Scholar
Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności sporządzona w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r., zmieniona następnie protokołami nr 3, 5 i 8 oraz uzupełniona protokołem nr 2 (Dz.U. z 1993 r., Nr 61, poz. 284). Google Scholar
Konstytucja Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej uchwalona przez Sejm Ustawodawczy w dniu 22 lipca 1952 r. (Dz.U. z 1952 r., Nr 33, poz. 232). Google Scholar
Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych otwarty do podpisu w Nowym Jorku dnia 19 grudnia 1966 r. (Dz.U. z 1977 r., Nr 38, poz. 167). Google Scholar
Ustawa z dnia 19 kwietnia 1969 r. Kodeks karny (Dz.U. z 1969 r., Nr 13, poz. 94). Google Scholar
Ustawa z dnia 19 kwietnia 1969 r. Przepisy wprowadzające Kodeks karny (Dz.U. z 1969 r., Nr 13, poz. 95). Google Scholar
Konwencja w sprawie zakazu stosowania tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania, przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 10 grudnia 1984 r. (Dz.U. z 1989 r., Nr 63, poz. 378). Google Scholar
Protokół nr 6 do Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, dotyczący zniesienia kary śmierci, sporządzony w Strasburgu dnia 28 kwietnia 1983 r. (Dz.U. z 2001 r., Nr 23, poz. 266). Google Scholar
Ustawa z dnia 17 maja 1989 r. o gwarancjach wolności sumienia i wyznania (Dz.U. z 1989 r., Nr 29, poz. 155). Google Scholar
Ustawa z dnia 12 lipca 1995 r. o zmianie Kodeksu karnego, Kodeksu karnego wykonawczego oraz o podwyższeniu dolnych i górnych granic grzywien i nawiązek w prawie karnym (Dz.U. z 1995 r., Nr 95, poz. 475). Google Scholar
Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (Dz.U. z 1997 r., Nr 88, poz. 553 ze zm.) Google Scholar
Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. z 1997 r., Nr 78, poz. 483). Google Scholar
Rzymski Statut Międzynarodowego Trybunału Karnego sporządzony w Rzymie dnia 17 lipca 1998 r. (Dz.U. z 2003 r., Nr 78, poz. 708). Google Scholar
Karta praw podstawowych Unii Europejskiej (Dz.U. UE 2012/C 326/02). Google Scholar
Protokół nr 13 do Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności dotyczącego zniesienia kary śmierci we wszystkich okolicznościach, sporządzony w Wilnie dnia 3 maja 2002 r. (Dz.U. z 2014 r., poz. 1155). Google Scholar
Drugi protokół fakultatywny do Międzynarodowego paktu praw obywatelskich i politycznych w sprawie zniesienia kary śmierci, przyjęty w Nowym Jorku dnia 15 grudnia 1989 r. (Dz.U. z 2014 r., poz. 891). Google Scholar
Orzecznictwo Google Scholar
Wyrok TK z 30 września 2008 r., sygn. akt K 44/07. Google Scholar
Wyrok ETPCz z 20 maja 2021 r., sygn. 39496/17. Google Scholar
Wyrok ETPCz z 5 października 2017 r., sygn. 41436/11. Google Scholar
Wyrok ETPCz z 28 maja 2020 r., sygn. 42969/18 Google Scholar
Wyrok ETPCz z 17 marca 2022 r., sygn. 65196/16. Google Scholar
Decyzja ETPCz z 30 sierpnia 2022 r., sygn. 3831/18. Google Scholar
Decyzja ETPCz z 19 kwietnia 2016 r. Google Scholar
Źródła internetowe Google Scholar
https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/Interpol;3915160.html. Google Scholar
https://encyklopedia.pwn.pl/materialy-dodatkowe/haslo/przemiany-spoleczne-w-xx-wieku;448858.html#prettyPhoto. Google Scholar
Makowski W., Kodeks karny 1932. Komentarz, wyd. drugie, Warszawa 1932, https://polona.pl/item/kodeks-karny-1932-komentarz,ODk3NzQ0Njc/9/#index. Google Scholar
