Różnice pomiędzy Kodeksem karnym z 1997 roku a Kodeksem karnym z 1932 roku

Karol Dusza

Uniwersytet Śląski w Katowicach
https://orcid.org/0000-0001-9519-030X


Resumen

Artykuł przedstawia trzy charakterystyczne zjawiska, jakie zaszły w obrębie systemu prawa karnego, wpływając na treść Kodeksu karnego z 1997 r., jednocześnie różnicując go od kodeksu z 1932 r. Zjawiskami tymi są: umiędzynarodowienie prawa karnego, złagodzenie polityki prawnokarnej względem sprawcy oraz neutralność obyczajowa części szczególnej kodeksu z 1997 r. Umiędzynarodowienie prawa karnego przejawia się: podwyższeniem standardu prawnej ochrony zasady humanitaryzmu, międzynarodową procedurą ochronną zasady humanitaryzmu oraz funkcjonowaniem Międzynarodowego Trybunału Karnego w Hadze. Złagodzenie polityki prawnokarnej względem sprawcy wyraża się przez: likwidację kary śmierci, zwiększenie możliwości orzekania kar nieizolacyjnych, takich jak kara grzywny i kara ograniczenia wolności oraz dodanie nowego środka probacyjnego. Natomiast neutralność obyczajowa części szczególnej kodeksu z 1997 r. objawia się poprzez depenalizację przestępstw: prostytucji homoseksualnej, rozpowszechniania pornografii w sposób nienarzucający się osobom, które sobie tego nie życzą oraz bluźnierstwa, jako typowi kwalifikowanemu przestępstwa obrazy uczuć religijnych. Oprócz depenalizacji wcześniej wymienionych przestępstw, rzeczona ustawa karna jest aktem neutralnym w kwestiach obyczajowości seksualnej oraz wyznania lub jego braku.


Palabras clave:

Kodeks karny z 1997, Kodeks karny z 1932, umiędzynarodowienie prawa karnego, złagodzenie polityki prawnokarnej, neutralność obyczajowa

Agencias de apoyo

Brak


Literatura   Google Scholar

Barcik J., Ochrona praworządności w Radzie Europy i Unii Europejskiej ze szczególnym uwzględnieniem niezależności sądów i niezawisłości sędziów, Warszawa 2019.   Google Scholar

Bierzanek R., Symonides J., Prawo międzynarodowe publiczne, Warszawa 2004.   Google Scholar

Bojarski T., Konstrukcja Kodeksu karnego z 1932 r. i jego przepisów, [w:] A. Grześkowiak, K. Wiak, M. Gałązka, R.G. Hałas, S. Hypś (red.), Kodeks karny z 1932 roku, Lublin 2015.   Google Scholar

Gardocki L., Gardocka T., Majewski Ł., Prawo karne międzynarodowe. Zarys systemu, Warszawa 2017.   Google Scholar

Hofmański P., Kuczyńska H., Międzynarodowe prawo karne, Warszawa 2020.   Google Scholar

Jamontt J., Podstawowe zasady nowego prawa karnego obowiązującego w Polsce, Warszawa 1932.   Google Scholar

Jaworska-Wieloch A., Środki związane z poddaniem sprawcy próbie, [w:] T. Dukiet-Nagórska, S. Hoc, A. Jaworska-Wieloch, M. Kalitowski, O. Sitarz, L. Tyszkiewicz, L. Wilk, P. Zawiejski, Prawo karne. Część ogólna, szczególna i wojskowa, Warszawa 2020.   Google Scholar

Krzyżanowski L., Prawne oraz etyczno-moralne aspekty międzywojennej debaty o stosowaniu kary śmierci w Polsce, „Rocznik Filozoficzny Ignatianum” 2019, vol. 25, nr 2.   Google Scholar

Makarewicz J., Kodeks karny z komentarzem, wyd. piąte, Lwów 1938.   Google Scholar

Melezini M., [w:] A. Grześkowiak, K. Wiak, M. Gałązka, R.G. Hałas, S. Hypś (red.), Kodeks karny z 1932 roku, Lublin 2015.   Google Scholar

Nowe kodeksy karne 1997 r. z uzasadnieniami, Warszawa 1997.   Google Scholar

Sójka-Zielińska K., Historia prawa, Warszawa 2009.   Google Scholar

Stankiewicz W., Prawnomiędzynarodowe uregulowania kary śmierci na świecie, „Studia Gdańskie. Wizje i rzeczywistość” 2013, nr 10.   Google Scholar

Akty prawne   Google Scholar

Traktat pokoju między mocarstwami sprzymierzonemi i skojarzonemi i Niemcami, podpisany w Wersalu dnia 28 czerwca 1919 roku (Dz.U. z1920 r., Nr 35, poz. 200).   Google Scholar

Ustawa z dnia 17 marca 1921 r. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. z 1921 r., Nr 44, poz. 267).   Google Scholar

Ustawa z dnia 2 sierpnia 1926 r. zmieniająca i uzupełniająca Konstytucję Rzeczypospolitej z dnia 17 marca 1921 r. (Dz.U. z 1926 r., Nr 78, poz. 442).   Google Scholar

Ustawa z dnia 2 sierpnia 1926 r. o upoważnieniu Prezydenta Rzeczypospolitej do wydawania rozporządzeń z mocą ustawy (Dz.U. z 1926 r., Nr 78, poz. 443).   Google Scholar

Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 19 marca 1928 r. Kodeks postępowania karnego, w brzmieniu na dzień 5 października 1932 r. (Dz.U. z 1932 r., Nr 83, poz. 725).   Google Scholar

Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 15 lipca 1929 r. w sprawie wydania regulaminu Sądu Najwyższego (Dz.U. z 1929 r., Nr 53, poz. 427).   Google Scholar

Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 11 lipca 1932 r. Kodeks karny (Dz.U. z 1932 r., Nr 60, poz. 571).   Google Scholar

Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 1 grudnia 1932 r. Regulamin ogólny wewnętrznego urzędowania sądów apelacyjnych, okręgowych i grodzkich (Dz.U. z 1932 r., Nr 110, poz. 905).   Google Scholar

Ustawa konstytucyjna z dnia 23 kwietnia 1935 r. (Dz.U. z 1935 r., Nr 30, poz. 227).   Google Scholar

Rezolucja Zgromadzenia Ogólnego z dnia 10 grudnia 1948 r. (ONZ 217 A III).   Google Scholar

Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności sporządzona w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r., zmieniona następnie protokołami nr 3, 5 i 8 oraz uzupełniona protokołem nr 2 (Dz.U. z 1993 r., Nr 61, poz. 284).   Google Scholar

Konstytucja Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej uchwalona przez Sejm Ustawodawczy w dniu 22 lipca 1952 r. (Dz.U. z 1952 r., Nr 33, poz. 232).   Google Scholar

Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych otwarty do podpisu w Nowym Jorku dnia 19 grudnia 1966 r. (Dz.U. z 1977 r., Nr 38, poz. 167).   Google Scholar

Ustawa z dnia 19 kwietnia 1969 r. Kodeks karny (Dz.U. z 1969 r., Nr 13, poz. 94).   Google Scholar

Ustawa z dnia 19 kwietnia 1969 r. Przepisy wprowadzające Kodeks karny (Dz.U. z 1969 r., Nr 13, poz. 95).   Google Scholar

Konwencja w sprawie zakazu stosowania tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania, przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 10 grudnia 1984 r. (Dz.U. z 1989 r., Nr 63, poz. 378).   Google Scholar

Protokół nr 6 do Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, dotyczący zniesienia kary śmierci, sporządzony w Strasburgu dnia 28 kwietnia 1983 r. (Dz.U. z 2001 r., Nr 23, poz. 266).   Google Scholar

Ustawa z dnia 17 maja 1989 r. o gwarancjach wolności sumienia i wyznania (Dz.U. z 1989 r., Nr 29, poz. 155).   Google Scholar

Ustawa z dnia 12 lipca 1995 r. o zmianie Kodeksu karnego, Kodeksu karnego wykonawczego oraz o podwyższeniu dolnych i górnych granic grzywien i nawiązek w prawie karnym (Dz.U. z 1995 r., Nr 95, poz. 475).   Google Scholar

Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (Dz.U. z 1997 r., Nr 88, poz. 553 ze zm.)   Google Scholar

Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. z 1997 r., Nr 78, poz. 483).   Google Scholar

Rzymski Statut Międzynarodowego Trybunału Karnego sporządzony w Rzymie dnia 17 lipca 1998 r. (Dz.U. z 2003 r., Nr 78, poz. 708).   Google Scholar

Karta praw podstawowych Unii Europejskiej (Dz.U. UE 2012/C 326/02).   Google Scholar

Protokół nr 13 do Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności dotyczącego zniesienia kary śmierci we wszystkich okolicznościach, sporządzony w Wilnie dnia 3 maja 2002 r. (Dz.U. z 2014 r., poz. 1155).   Google Scholar

Drugi protokół fakultatywny do Międzynarodowego paktu praw obywatelskich i politycznych w sprawie zniesienia kary śmierci, przyjęty w Nowym Jorku dnia 15 grudnia 1989 r. (Dz.U. z 2014 r., poz. 891).   Google Scholar

Orzecznictwo   Google Scholar

Wyrok TK z 30 września 2008 r., sygn. akt K 44/07.   Google Scholar

Wyrok ETPCz z 20 maja 2021 r., sygn. 39496/17.   Google Scholar

Wyrok ETPCz z 5 października 2017 r., sygn. 41436/11.   Google Scholar

Wyrok ETPCz z 28 maja 2020 r., sygn. 42969/18   Google Scholar

Wyrok ETPCz z 17 marca 2022 r., sygn. 65196/16.   Google Scholar

Decyzja ETPCz z 30 sierpnia 2022 r., sygn. 3831/18.   Google Scholar

Decyzja ETPCz z 19 kwietnia 2016 r.   Google Scholar

Źródła internetowe   Google Scholar

https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/Interpol;3915160.html.   Google Scholar

https://encyklopedia.pwn.pl/materialy-dodatkowe/haslo/przemiany-spoleczne-w-xx-wieku;448858.html#prettyPhoto.   Google Scholar

Makowski W., Kodeks karny 1932. Komentarz, wyd. drugie, Warszawa 1932, https://polona.pl/item/kodeks-karny-1932-komentarz,ODk3NzQ0Njc/9/#index.   Google Scholar


Publicado
2023-10-13

##plugins.themes.libcom.cytowania##

Dusza, K. (2023). Różnice pomiędzy Kodeksem karnym z 1997 roku a Kodeksem karnym z 1932 roku. Kortowski Przegląd Prawniczy, (3), 5–21. https://doi.org/10.31648/kpp.8827

Karol Dusza 
Uniwersytet Śląski w Katowicach
https://orcid.org/0000-0001-9519-030X