Wpływ podkultury przestępczej na bezpieczeństwo jednostek penitencjarnych – ujęcie teoretyczne
Résumé
W niniejszym artykule poruszono problematykę wpływu podkultury więziennej na bezpieczeństwo zakładów karnych w polskim systemie penitencjarnym. Praca została podzielona na trzy części, w skład których wchodzą rozważania dotyczące charakterystyki podkultury więziennej oraz jej najważniejszych elementów. W dalszej kolejności zanalizowano ich negatywne działania, które prowadzą do wystąpienia zróżnicowanych zagrożeń w jednostkach penitencjarnych. Dopełnieniem tekstu jest wskazanie zróżnicowanych sposobów i metod przeciwdziałania negatywnym aspektom podkultury więziennej przez personel. Celem niniejszej pracy jest całościowy przegląd negatywnych zdarzeń z udziałem członków podkultury więziennej. Dzięki analizie danych statystycznych udało się przedstawić katalog zdarzeń: bójek, autoagresji, zgwałcenia osadzonego oraz znęcania się nad innym osadzonym. Pozwoliło to wskazać, jaka jest tendencja zdarzeń, ich natężenie oraz sposób, w jaki wpływa na bezpieczeństwo jednostek penitencjarnych w Polsce.
Mots-clés :
zakład karny, Służba Więzienna, podkultura przestępcza, bezpieczeństwo, system więziennictwa, funkcjonariusze Służby WięziennejRéférences
Literatura Google Scholar
Basak A., Tatuaż jako element podkultury więziennej, „Karpacki Przegląd Naukowy” 2013, nr 4. Google Scholar
Bulenda T., Kongresowe rekomendacje w reformie więziennictwa i zmianach w postępowaniu z więźniami – kontekst organizacji pozarządowych, [w:] K. Jędrzejak, M. Kalaman, R. Poklek (red.), 20 lat działalności Polskiego Towarzystwa Penitencjarnego. Refleksje i impresje jubileuszowe, Kalisz 2013. Google Scholar
Hołyst B., Kryminologia, Warszawa 2007. Google Scholar
Jastrzębska M., Krótka charakterystyka zjawiska nieformalnych struktur podkultury przestępczej, „Studia Gdańskie” 2010, t. VII, s. 161. Google Scholar
Jaworska A., Leksykon resocjalizacji, Kraków 2012. Google Scholar
Kaczorowska K., Podkultura więzienna, [w:] J. Helios, W. Jedlecka, A. Kwieciński (red.), Prawo wobec wyzwań współczesności. Z zagadnień nauk penalnych, Wrocław 2019. Google Scholar
Kalisz T., Znęcanie się nad osobą pozbawioną wolności. Bezpieczeństwo osobiste skazanych, „Wrocławskie Studia Erazmiańskie” 2013, nr 11. Google Scholar
Kalisz T., Kwieciński A., Bezpieczeństwo osobiste osadzonych w okresie izolacji penitencjarnej, „Wrocławskie Studia Erazmiańskie” 2013, nr 7. Google Scholar
Kamiński M., W te więzienne gry więźniowie grają. Instytucje rzeczywistej subkultury więziennej łagodzące konflikt i przemoc w kontraście do eksperymentu Zimbardo, „Decyzje” 2021, nr 35. Google Scholar
Kędzierski W., Auto- i alloagresywne zachowania i postawu występujące wśród więźniów oraz sposoby zapobiegania im, „Problemy Współczesnej Pedagogiki” 2015, nr 1. Google Scholar
Książek J., Jarzynkowski P, Piotrkowska R., Cybulski R., Podkultura więzienna i jej wpływ na opiekę pielęgniarską w zakładach karnych, „Przegląd Naukowo-Dydaktyczny. Edukacja dla Bezpieczeństwa” 2016, nr 3. Google Scholar
Małek S., Postawy więźniów wobec prawa i przedstawicieli wymiaru sprawiedliwości, „Przegląd Więziennictwa Polskiego” 2009, nr 62–63. Google Scholar
Michalska A., Michalski D., Zachowania niepożądane w zakładach karnych. Wybrane zagadnienia, Warszawa–Olsztyn 2020. Google Scholar
Niepytalska-Osiecka N., Słownictwo przestępcze za murami polskich zakładów karnych dla kobiet. Rekonesans badawczy na podstawie badań ankietowych, „Socjolingwistyka” 2021, nr 35. Google Scholar
Przybyliński S., Na krawędzi więziennej egzystencji – skazani „cwaniacy” w soczewce podkulturowego spojrzenia, „Resocjalizacja Polska” 2016, nr 11. Google Scholar
Przybyliński S., Podkultura więzienna – wielowymiarowość rzeczywistości penitencjarnej, Kraków 2005. Google Scholar
Pytka A., Rola i znaczenie oddziaływań wychowawczych funkcjonariuszy Służby Więziennej w pracy z osobami osadzonymi, [w:] M. Kuryłowicz, M. Strzelec (red.), Praca penitencjarna, Warszawa 2022. Google Scholar
Rodasik R., Ćwiertnia E., Zat’ko J., Język podkultury więziennej – gwara, język migowy, tatuaż, „Kultura Bezpieczeństwa. Nauka – Praktyka – Refleksje” 2013, nr 13. Google Scholar
Siudem I., System wartości i struktura potrzeb członków podkultury więziennej, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska” 2008, nr 21. Google Scholar
Snopek M., Zagrożenie bezpieczeństwa osadzonych w przestrzeni izolacji więziennej, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska” 2021, nr 33. Google Scholar
Suduł R., System penitencjarny w zapewnieniu bezpieczeństwa w Polsce, „Studia i Analizy Nauk o Polityce” 2022, nr 2. Google Scholar
Tomasz W., Hejmej A., Charakterystyka nieformalnych struktur podkultury przestępczej, „Państwo i Społeczeństwo” 2015, nr 2. Google Scholar
Zając B., Wybrane problemy współczesnego więziennictwa w Polsce, „Kortowski Przegląd Prawniczy” 2022, nr 1. Google Scholar
Akty prawne Google Scholar
Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny wykonawczy (Dz.U. z 1997 r., Nr 90, poz. 557 ze zm.). Google Scholar
Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 17 października 2016 r. w sprawie sposobów ochrony jednostek organizacyjnych Służby Więziennej (Dz.U. z 2016 r., poz. 1804). Google Scholar
Zarządzenie nr 19/16 Dyrektora Generalnego Służby Więziennej z dnia 14 kwietnia 2016 r. w sprawie szczegółowych zasad prowadzenia i organizacji pracy penitencjarnej oraz zakresów czynności funkcjonariuszy i pracowników działów penitencjarnych i terapeutycznych oraz oddziałów penitencjarnych. Google Scholar
Źródła internetowe Google Scholar
https://www.sw.gov.pl/strona/statystyka-roczna. Google Scholar
Miesięczna informacja statystyczna. Listopad 2022 r., https://www.sw.gov.pl/strona/statystyka--miesieczna. Google Scholar
