Prawo sukcesyjne w Wielkiej Brytanii, czyli zasady dziedziczenia funkcji głowy państwa dawniej i dziś
Abstract
Prawo sukcesyjne w Wielkiej Brytanii stanowi specyficzną formę prawa spadkowego, którego przedmiotem jest funkcja głowy państwa. W początkowym okresie istnienia państwa drogą do władzy często było zwycięstwo militarne oraz niepisana zasada primogenitury. W okresie panowania dynastii Tudorów korekt w linii sukcesyjnej dokonywał monarcha, który ponadto mógł zdecydować o losie korony w testamencie. Uprawnienie to początkowo było sankcjonowane przez ustawy Parlamentu, jednak rozwijający się system parlamentarny zmierzał do stałego unormowania prawa sukcesyjnego i ograniczenia kompetencji króla. W rezultacie uchwalono Bill of Rights, który na stałe określił porządek dziedziczenia oraz negatywne przesłanki religijne do objęcia tronu. Dopełnieniem Bill of Rights był Act of Settlement, który w wyczerpujący sposób usystematyzował linię sukcesyjną. Istotne zmiany wprowadzono dopiero w 2013 r. na mocy Succession to the Crown Act, który wprowadził porządek dziedziczenia zgodny z zasadą absolutnej primogenitury. Celem pracy jest analiza historycznego rozwoju prawa sukcesyjnego w Wielkiej Brytanii oraz triady obowiązujących ustaw sukcesyjnych.
Schlagworte:
historia ustroju Wielkiej Brytanii, dziedziczenie tronu, prawo sukcesyjne, zasada primogenituryLiteraturhinweise
Literatura: Google Scholar
Blair J., The Anglo-Saxon Period (c. 440–1066), [w:] K.O. Morgan (red.), The Oxford illustrated history of Britain, Oxford 1984. Google Scholar
Bradley A.W., Ewing K.D., Constitutional and administrative law, Harlow 2003. Google Scholar
Brand P., The beginnings of the English common law (to 1350), [w:] H. Pihlajamaki, M.D. Dubber, M. Godfrey (red.), The Oxford handbook of European legal history, Oxford 2018. Google Scholar
Clanchy M.T., England and its rulers: 1066–1307, Chichester 2014. Google Scholar
Davies G., The early Stuarts, 1603–1660, Cambridge 1959. Google Scholar
Fraser J.E., The fifteenth century, 1399–1485, Cambridge 1961. Google Scholar
Gebethner S., Ustawa o prawach z 1689 r., [w:] A. Burda, A. Rybicki (red.), Konstytucje Wielkiej Brytanii, Stanów Zjednoczonych, Belgii, Szwajcarii, Wrocław 1970. Google Scholar
Godfrey D., The early Stuarts, 1603–1660, Cambridge 1959. Google Scholar
Guy J., The Tudor age (1485–1603), [w:] K.O. Morgan (red.), The Oxford illustrated history of Britain, Oxford 1984. Google Scholar
Hollister C.W., Henry I, New Haven 2001. Google Scholar
Jaworski P., Królowe i Królowie Wielkiej Brytanii, Gdynia 2018. Google Scholar
Jacob E.F., The fifteenth century, 1399–1485, Cambridge 1961. Google Scholar
Kędzierski J.Z., Dzieje Anglii 1485–1939, t. 1: Lata 1485–1830, Wrocław 1986. Google Scholar
King E., King Stephen, New Haven 2010. Google Scholar
Mackie J.D., The earlier Tudors: 1485–1558, Cambridge 1957. Google Scholar
Maurois A., Dzieje Anglii, t. 1, Warszawa 1946. Google Scholar
Phillips S., Edward II, New Haven 2011. Google Scholar
Plewa E., Współczesne międzynarodowe formy współpracy i zależności politycznej dawnych kolonii z Wielką Brytanią, [w:] W. Włódarczak i in. (red.), Gasnące imperium. Historia Wielkiej Brytanii w ujęciu prawnym, społecznym oraz gospodarczym, Łódź 2021. Google Scholar
Sczaniecki M., Powszechna historia państwa i prawa, Warszawa 2009. Google Scholar
Sczaniecki M., Wybór źródeł do historii państwa i prawa w dobie nowożytnej, Warszawa 1996. Google Scholar
Turner R.V., King John: England’s Evil King?, Stroud 2009. Google Scholar
Wąsowicz M., Historia ustroju państw zachodu. Zarys wykładu, Warszawa 2011. Google Scholar
Wieciech T., System konstytucyjny Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej, Warszawa 2019. Google Scholar
Zins H., Historia Anglii, Wrocław 2001. Google Scholar
Akty prawne Google Scholar
Act of Settlement 1700, C. 2 (Regnal. 12 & 13 Will. 3). Google Scholar
Bill of Rights 1688, C. 2 (Regnal. 1 Will. & Mar. Sess. 2). Google Scholar
His Majesty’s Declaration of Abdication Act 1936, C. 3 (Regnal. 1 Edw. 8 and 1 Geo. 6). Google Scholar
Succession to the Crown Act 2013 (Commencement) Order 2015, No. 894 (C. 56). Google Scholar
Succession to the Crown Act 2013, C. 20. Google Scholar
Źródła internetowe Google Scholar
Accession of Charles III: ‘A monarch’s choice of name is not a trivial thing’, https://www.lemonde.fr/en/opinion/article/2022/09/18/accession-of-charles-iii-a-monarch-s-choice-of-name-is-not-a-trivial-thing_5997394_23.html. Google Scholar
