Realizacja zasad wyborczych podczas wyborów parlamentarnych i referendum ogólnokrajowego w Polsce z 15 października 2023 r.

Krystian Kurkowski

Uniwersytet w Białymstoku
https://orcid.org/0009-0006-6414-3782


Résumé

Dnia 15 października 2023 r. odbyły się w Polsce wybory parlamentarne, które połączono z głosowaniem w referendum ogólnokrajowym. Niniejsze przedsięwzięcie wzbudziło liczne głosy krytyczne, które odnosiły się do naruszenia zasad wyborczych unormowanych w ustawie zasadniczej. Celem artykułu  jest przeanalizowanie, czy ostatnie wybory połączone z głosowaniem w referendum ogólnokrajowym realizowały zasady wyborcze przewidziane przez prawo, a konkretnie akt prawny o najwyższej mocy prawnej – Konstytucji RP. Przeprowadzona analiza prowadzi do wniosku, iż wybory parlamentarne, które zostały przeprowadzone łącznie z referendum ogólnokrajowym, nie spełniły w pełni zasad wyborczych uregulowanych w ustawie zasadniczej. Mianowicie doszło do naruszenia zasady równości w jej aspekcie materialnym. Egzemplifikację tego stanowi dysproporcja w zakresie liczby wybieganych deputowanych w stosunku do liczny osób uprawnionych do głosowania. Ponadto wybory nie były równe z zakresie, w jakim zasada ta odnosi się do równości szans podczas prowadzenia kampanii wyborczej. Ostatnie wybory nie urzeczywistniały także w pełni zasady tajności. Odmowa pobrania karty referendalnej wyraźnie stawiała wyborcę po jednej ze stron sceny politycznej.


Mots-clés :

wybory parlamentarne, referendum ogólnokrajowe, zasady wyborcze


Literatura   Google Scholar

Banaszak B., Komentarz do art. 38, [w:] B. Banaszak (red.), Kodeks wyborczy. Komentarz, wyd. czwarte, Warszawa 2023.   Google Scholar

Banaszak B., Komentarz do art. 192, [w:] B. Banaszak (red.), Kodeks wyborczy. Komentarz, wyd. czwarte, Warszawa 2023.   Google Scholar

Banaszak B., Porównawcze prawo konstytucyjne współczesnych państw demokratycznych, Kraków 2007.   Google Scholar

Chrzanowski M., Podstawowe zasady prawa wyborczego do organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego, Białystok 2018.   Google Scholar

Czarny P., Komentarz do art. 96, [w:] M. Safjan, L. Bosek (red.), Konstytucja RP, t. 2: Komentarz do art. 87–243, 2016, Legalis.   Google Scholar

Czarny P., Komentarz do art. 97, [w:] M. Safjan, L. Bosek (red.), Konstytucja RP, t. 2: Komentarz do art. 87–243, 2016, Legalis.   Google Scholar

Florczak-Wątor M., Komentarz do art. 62, [w:] P. Tuleja (red.), Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, wyd. drugie, Warszawa 2023.   Google Scholar

Garlicki L., Komentarz do art. 125, [w:] L. Garlicki (red.), Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, t. 2, Warszawa 2001.   Google Scholar

Garlicki L., Gołyński K., Polskie prawo konstytucyjne, Warszawa 1996.   Google Scholar

Jaworski S.J., Zbieranek J., Komentarz do art. 192, [w:] K.W. Czaplicki, B. Dauter, A. Kisielewicz, F. Rymarz, S.J. Jaworski, J. Zbieranek, Kodeks wyborczy. Komentarz, wyd. drugie, Warszawa 2018.   Google Scholar

Kryszeń G., Instytucje demokracji bezpośredniej, [w:] S. Bożyk (red.), Prawo konstytucyjne, Białystok 2014.   Google Scholar

Marczewska-Rytko M., Wybory w kontekście wybranych dylematów demokracji, „Studia Politologiczne” 2011, vol. 22.   Google Scholar

Radziewicz P., Komentarz do art. 99, [w:] P. Tuleja (red.), Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, wyd. drugie, Warszawa 2023.   Google Scholar

Skrzydło W., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, wyd. siódme, Warszawa 2013.   Google Scholar

Akty prawne   Google Scholar

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. Nr 78, poz. 483 ze zm.).   Google Scholar

Ustawa z dnia 14 marca 2003 r. o referendum ogólnokrajowym (Dz.U. z 2020 r., poz. 851 ze zm.).   Google Scholar

Ustawa z dnia 5 stycznia 2011 r. Kodeks wyborczy (Dz.U. z 2022 r., poz. 1277 ze zm.).   Google Scholar

Orzecznictwo   Google Scholar

Wyrok TK z 6 stycznia 2003 r., sygn. akt K 24/01, OTK-A 2003, Nr 1, poz. 1.   Google Scholar

Wyrok TK z 22 lutego 2005 r., sygn. akt K 10/04, OTK-A 2005, Nr 2, poz. 17.   Google Scholar

Wyrok TK z 20 lipca 2011 r., sygn. akt K 9/11, OTK-A 2011, Nr 6, poz. 61.   Google Scholar

Źródła internetowe   Google Scholar

ODIHR Ograniczona Misja Obserwacji Wyborów, Rzeczpospolita Polska. Wybory parlamentarne 15 października 2023 r. Stanowisko w sprawie wstępnych wniosków i podsumowań, https://www.osce.org/files/f/documents/2/9/555159.pdf.   Google Scholar

Państwowa Komisja Wyborcza, Frekwencja w referendum ogólnokrajowym 2023 r., https://referendum.gov.pl/referendum2023/pl/frekwencja/pl.   Google Scholar

Pismo Państwowej Komisji Wyborczej do Marszałek Sejmu Elżbiety Witek z dnia 21 października 2022 r. nr ZPOW.520.1.2022, https://pkw.gov.pl/uploaded_files/1666677967_zpow52012022.pdf.   Google Scholar


Publiée
2024-04-29

##plugins.themes.libcom.cytowania##

Kurkowski, K. (2024). Realizacja zasad wyborczych podczas wyborów parlamentarnych i referendum ogólnokrajowego w Polsce z 15 października 2023 r. Kortowski Przegląd Prawniczy, (1). https://doi.org/10.31648/kpp.9760

Krystian Kurkowski 
Uniwersytet w Białymstoku
https://orcid.org/0009-0006-6414-3782