Realizacja zasad wyborczych podczas wyborów parlamentarnych i referendum ogólnokrajowego w Polsce z 15 października 2023 r.
Abstract
On October 15, 2023, parliamentary elections were held in Poland, which were combined with voting in a national referendum. This project aroused numerous criticisms, which referred to the violation of electoral rules regulated in the Constitution.
The aim of this study is to analyze whether the last elections combined with voting in a national referendum implemented the electoral rules provided for by law, and specifically the legal act with the highest legal force - the Constitution of the Republic of Poland.
The analysis conducted leads to the conclusion that the parliamentary elections, which were held together with a nationwide referendum, did not fully meet the electoral rules regulated in the Constitution. Namely, there was a violation of the principle of equality in its material aspect. This is exemplified by the disproportion in the number of deputies running in relation to the number of people entitled to vote. Moreover, the elections were not equal insofar as this principle relates to equality of opportunity in the conduct of an election campaign. The last elections also did not fully implement the principle of secrecy. Refusal to collect the referendum card clearly placed the voter on one side of the political scene.
Keywords:
wybory parlamentarne, referendum ogólnokrajowe, zasady wyborczeReferences
Literatura Google Scholar
Banaszak B., Komentarz do art. 38, [w:] B. Banaszak (red.), Kodeks wyborczy. Komentarz, wyd. czwarte, Warszawa 2023. Google Scholar
Banaszak B., Komentarz do art. 192, [w:] B. Banaszak (red.), Kodeks wyborczy. Komentarz, wyd. czwarte, Warszawa 2023. Google Scholar
Banaszak B., Porównawcze prawo konstytucyjne współczesnych państw demokratycznych, Kraków 2007. Google Scholar
Chrzanowski M., Podstawowe zasady prawa wyborczego do organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego, Białystok 2018. Google Scholar
Czarny P., Komentarz do art. 96, [w:] M. Safjan, L. Bosek (red.), Konstytucja RP, t. 2: Komentarz do art. 87–243, 2016, Legalis. Google Scholar
Czarny P., Komentarz do art. 97, [w:] M. Safjan, L. Bosek (red.), Konstytucja RP, t. 2: Komentarz do art. 87–243, 2016, Legalis. Google Scholar
Florczak-Wątor M., Komentarz do art. 62, [w:] P. Tuleja (red.), Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, wyd. drugie, Warszawa 2023. Google Scholar
Garlicki L., Komentarz do art. 125, [w:] L. Garlicki (red.), Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, t. 2, Warszawa 2001. Google Scholar
Garlicki L., Gołyński K., Polskie prawo konstytucyjne, Warszawa 1996. Google Scholar
Jaworski S.J., Zbieranek J., Komentarz do art. 192, [w:] K.W. Czaplicki, B. Dauter, A. Kisielewicz, F. Rymarz, S.J. Jaworski, J. Zbieranek, Kodeks wyborczy. Komentarz, wyd. drugie, Warszawa 2018. Google Scholar
Kryszeń G., Instytucje demokracji bezpośredniej, [w:] S. Bożyk (red.), Prawo konstytucyjne, Białystok 2014. Google Scholar
Marczewska-Rytko M., Wybory w kontekście wybranych dylematów demokracji, „Studia Politologiczne” 2011, vol. 22. Google Scholar
Radziewicz P., Komentarz do art. 99, [w:] P. Tuleja (red.), Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, wyd. drugie, Warszawa 2023. Google Scholar
Skrzydło W., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, wyd. siódme, Warszawa 2013. Google Scholar
Akty prawne Google Scholar
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. Nr 78, poz. 483 ze zm.). Google Scholar
Ustawa z dnia 14 marca 2003 r. o referendum ogólnokrajowym (Dz.U. z 2020 r., poz. 851 ze zm.). Google Scholar
Ustawa z dnia 5 stycznia 2011 r. Kodeks wyborczy (Dz.U. z 2022 r., poz. 1277 ze zm.). Google Scholar
Orzecznictwo Google Scholar
Wyrok TK z 6 stycznia 2003 r., sygn. akt K 24/01, OTK-A 2003, Nr 1, poz. 1. Google Scholar
Wyrok TK z 22 lutego 2005 r., sygn. akt K 10/04, OTK-A 2005, Nr 2, poz. 17. Google Scholar
Wyrok TK z 20 lipca 2011 r., sygn. akt K 9/11, OTK-A 2011, Nr 6, poz. 61. Google Scholar
Źródła internetowe Google Scholar
ODIHR Ograniczona Misja Obserwacji Wyborów, Rzeczpospolita Polska. Wybory parlamentarne 15 października 2023 r. Stanowisko w sprawie wstępnych wniosków i podsumowań, https://www.osce.org/files/f/documents/2/9/555159.pdf. Google Scholar
Państwowa Komisja Wyborcza, Frekwencja w referendum ogólnokrajowym 2023 r., https://referendum.gov.pl/referendum2023/pl/frekwencja/pl. Google Scholar
Pismo Państwowej Komisji Wyborczej do Marszałek Sejmu Elżbiety Witek z dnia 21 października 2022 r. nr ZPOW.520.1.2022, https://pkw.gov.pl/uploaded_files/1666677967_zpow52012022.pdf. Google Scholar
