Okna życia w polskim porządku prawnym

Magdalena Pankowska

Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie UWM
https://orcid.org/0009-0006-0458-6178


Abstrakt

Artykuł podejmuje temat instytucji okna życia w polskim porządku prawnym. W pracy przeanalizowano takie zagadnienia, jak opinia Komitetu Praw Dziecka dotycząca okien życia, podstawy prawne funkcjonowania tych instytucji w polskim porządku prawnym oraz nadzoru administracyjnego nad nią. Pzredstawiono odpowiedzialność karną matki bądź innej osoby odpowiedzialnej za pozostawienie dziecka w oknie życia wraz z wyrokami sądów. Ujęto wytyczne Ministra Sprawiedliwości dotyczące okien życia, a także opisano przypadki pozostawionych dzieci w tych instytucjach.  Przytoczono również stanowiska polskich instytucji oraz Komitetu Praw Dziecka w sprawie okien życia.


Słowa kluczowe:

dziecko, matka, opieka, policja, pogotowie ratunkowe, sąd , tożsamość, życie


Literatura   Google Scholar

Bojarski M., Przestępstwa przeciwko rodzinie i opiece, [w:] M. Bojarski (red.), Prawo karne i materialne. Część ogólna i szczególna, Warszawa 2006.   Google Scholar

Bojarski T., Odmiany podstawowych typów przestępstwa w polskim prawie karnym, Warszawa 1982.   Google Scholar

Czapliński P., Kroczek-Sawicka Z., Prawne aspekty funkcjonowania „okien życia”, „Białostockie Studia Prawnicze” 2017, vol. 22, nr 2.   Google Scholar

Jarosz E., Ochrona dzieci przed krzywdzeniem – perspektywa globalna i lokalna, Katowice 2008.   Google Scholar

Konarska-Wrzosek V., Przestępstwa przeciwko rodzinie i opiece, [w:] J. Warylewski (red.), Przestępstwa przeciwko dobrom indywidualnym, seria: System Prawa Karnego, t. 10, Warszawa 2012.   Google Scholar

Kotowicz B., Kurzawa A., Opaliński B., Prawo o aktach stanu cywilnego. Komentarz, 2022, Lex.   Google Scholar

Krajewska B., Okna życia w systemie opieki nad dziećmi, Warszawa 2015.   Google Scholar

Królikowski M., Zawłocki R., Prawo karne, Warszawa 2018.   Google Scholar

Kubicki J., System prawa karnego, t. 4: O przestępstwach w szczególności, cz. 2, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź 1989.   Google Scholar

Maroń G., Uchwały problemowe organów stanowiących jednostek samorządów terytorialnych na przykładzie uchwał dotyczących zagadnień bioetycznych, „Samorząd Terytorialny” 2016, nr 1–2.   Google Scholar

Osiak-Krynicka K., Porzucenie jako forma zaniedbania – wybrane zagadnienia karnomaterialne i karnoprocesowe, „ Dziecko Krzywdzone. Teoria, badania, praktyka” 2019, nr 18(1).   Google Scholar

Radecki W., Przestępstwa narażenia życia i zdrowia człowieka na niebezpieczeństwo w kodeksie karnym PRL z 1969 r., Wrocław 1977.   Google Scholar

Ratajczak A., Przestępstwa przeciwko rodzinie opiece i młodzieży w systemie polskiego prawa karnego, Warszawa 1980.   Google Scholar

Stefański R.A., Przestępstwo porzucenia, „Prokuratura i Prawo” 1997, nr 5.   Google Scholar

Surdacki M., Opiekuńcza funkcja Szpitala Świętego Ducha w Rzymie w XVII–XVII w., Lublin 2003, s. 6.   Google Scholar

Szewczyk M., Przestępstwa przeciwko rodzinie i opiece, [w:] A. Zoll (red.), Kodeks karny. Część szczególna, t. 2: Komentarz do art. 117–227 k.k., Warszawa 2008.   Google Scholar

Szewczyk M., Wróbel W., Zoll A., Kodeks karny. Część szczególna, Kraków 1999.   Google Scholar

Śliwowski J., Prawo karne, Warszawa 1975.   Google Scholar

Winiarz J., Ochrona praw matki, dziecka i rodziny, Warszawa 1965.   Google Scholar

Akty prawne   Google Scholar

Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. Nr 78, poz. 483 ze zm.).   Google Scholar

Konwencja o prawach dziecka przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów   Google Scholar

Zjednoczonych dnia 20 listopada 1989 r. (Dz.U. z 1991, Nr 120, poz. 526).   Google Scholar

Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. z 1964 r., Nr 9, poz. 59).   Google Scholar

Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. z 1964 r., Nr 16, poz. 93).   Google Scholar

Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2021 r., poz. 1372).   Google Scholar

Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (t.j. Dz.U. z 1997 r., Nr 88, poz. 553).   Google Scholar

Ustawa z dnia 5 czerwca 1999 r. o samorządzie powiatowym (t.j. Dz.U. z 2020 r., poz. 920).   Google Scholar

Ustawa z dnia 5 czerwca 1999 r. o samorządzie województwa (t.j. Dz.U. z 2020 r., poz. 1668).   Google Scholar

Ustawa z dnia 6 stycznia 2000 r. o Rzeczniku Praw Dziecka (Dz.U. z 2000 r., Nr 6, poz. 69).   Google Scholar

Ustawa z dnia 28 listopada 2014 r. Prawo o aktach stanu cywilnego (Dz.U. z 2014 r., poz. 1741).   Google Scholar

Orzecznictwo   Google Scholar

Wyrok SA w Białymstoku z 11 lipca 2014 r., sygn. akt I ACa 206/14, Lex nr 1506654.   Google Scholar

Wyrok SA w Katowicach z 5 listopada 2021 r., sygn. akt II AKa 292/21.   Google Scholar

Wyrok SA w Szczecinie z 21 marca 2013 r., sygn. akt II AKa 29/13, Lex nr 1312172.   Google Scholar

Wyrok SA w Szczecinie z 10 maja 2019 r., sygn. akt II AKa 67/19, Lex nr 2719367.   Google Scholar

Wyrok SA we Wrocławiu z 17 grudnia 2014 r., sygn. akt II AKa 348/14, Lex nr 1621269.   Google Scholar

Wyrok SN z 4 czerwca 2001 r., sygn. akt V KKn 94/99, KZS 2002, Nr 2, poz. 9.   Google Scholar

Źródła internetowe   Google Scholar

Biuro Komunikacji i Promocji Ministerstwo Sprawiedliwości, Zalecenia Ministra Sprawiedliwości Prokuratora Generalnego w sprawie „okien życia”, https://www.gov.pl/web/sprawiedliwosc/zalecenia-ministra-sprawiedliwosci-prokuratora-generalnego-   Google Scholar

w-sprawie-okien-zycia.   Google Scholar

„Do końca nie przemyślana decyzja matki”. Dwumiesięczna dziewczynka w oknie życia. Po decyzji sądu dziecko wraca do rodzinnego domu, https://tvn24.pl/trojmiasto/koszalin-dwumiesieczna-dziewczynka-w-oknie-zycia-po-decyzji-sadu-dziecko-wraca-do-   Google Scholar

-rodzinnego-domu-st5120892.   Google Scholar

Fiedoruk J., Oddała synka do okna życia. Teraz żałuje swojej decyzji, https://www.edziecko.pl/rodzice/7,79361,29843945,oddala-synka-do-okna-zycia-teraz-zaluje-swojej-decyzji-to.html.   Google Scholar

Komitet Praw Dziecka, Uwagi końcowe do połączonych trzeciego i czwartego sprawozdania okresowego Polski, CRC/C/POL/CO/3-4, https://unicef.pl/content/download/1048/file/Zalecenia%20Komitetu%20Praw%20Dziecka%20dla%20Polski%202015.pdf.   Google Scholar

Krzyżak T., Ludzkie życie ważniejsze niż przepisy, https://www.rp.pl/publicystyka/art4224111-ludzkie-zycie-wazniejsze-niz-przepisy.   Google Scholar

Maltowicz A., NIK o rodzinach zastępczych – zbyt mało i ze zbyt małym wsparciem, https://www.prawo.pl/samorzad/piecza-zastepcza-raport-nik-2023,520768.html.   Google Scholar

Piechocki A., Jesteśmy za życiem, https://www.termedia.pl/Jestesmy-za-zyciem,38,26800,0,0.htmlpdf.   Google Scholar

Pismo Rzecznika Praw Dziecka do Ministra Pracy i Polityki Społecznej, nr ZSS.422.35.2025.AT, https://bip.brpd.gov.pl/sites/default/files/wyst_2015_10_28_mpips.pdf.   Google Scholar

Polska w ONZ, https://eszkola.pl/wos/polska-w-onz-8135.html.   Google Scholar

Rezolucja nr 50/LXIV/13 Rady Miasta Krakowa skierowana do Premiera Rządu RP w sprawie okna życia, https://www.bip.krakow.pl/?dok_id=167&sub_dok_id=167&sub=uchwala&query=id%3D19536%26typ%3Dr.   Google Scholar

Skupin W., Likwidacja okien życia? To jak powiedzieć: Idź i wyrzuć dziecko do śmietnika, https://gazetawroclawska.pl/likwidacja-okien-zycia-to-jak-powiedziec-idz-iwyrzuc-dziecko-do-smietnika/ar/9012251.   Google Scholar

Stanowisko do uwag końcowych Komitetu praw dziecka, https://www.senat.gov.pl/gfx/senat/userfiles/_public/k10/petycje/2020/127/zal._2_odp._mrpips-1.pdf.   Google Scholar

Szpyrka M., Jak Polska walczyła o prawach dzieci, https://www.euractiv.pl/section/praca-i-polityka-spoleczna/news/jak-polska-walczyla-o-prawa-dzieci/.   Google Scholar

Uchwała nr VI/XXXI/379/2013 Rady Miasta Wejherowa z dnia 9 kwietnia 2013 r. w sprawie wyrażenia zdecydowanego sprzeciwu Rady Miasta Wejherowa wobec stanowiska Komitetu Praw Dziecka przy ONZ, https://bip.wejherowo.pl/strony/   Google Scholar

zmiany/2640.dhtml.   Google Scholar

Żuchowski M., Otwarcie okna życia w Lubawie, https://e-lubawa.pl/akutalnosc/11023/otwarcie-okna-zycia-w-lubawie.html.   Google Scholar

Pobierz


Opublikowane
2025-07-26

Cited By /
Share

Pankowska, M. (2025). Okna życia w polskim porządku prawnym. Kortowski Przegląd Prawniczy, (2), 139–154. https://doi.org/10.31648/kpp.11097

Magdalena Pankowska 
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie UWM
https://orcid.org/0009-0006-0458-6178