Poetycka wizja świata w Zakładach holenderskich Radosława Jurczaka
Abstract
Celem artykułu jest analiza wybranych utworów z książki poetyckiej pt. Zakłady holenderskie Radosława Jurczaka, które poruszają problematykę rozwoju technologicznego – w szczególności jego wpływu na świat i człowieka. Interpretacje zostały oparte na semiotyczno-antropologicznej koncepcji stylu rozwiniętej przez Jerzego Bartmińskiego i Stanisławę Niebrzegowską-Bartmińską, a omówione wartości stylu to sposób istnienia świata poetyckiego w zbiorze oraz przyjęty punkt widzenia i skorelowany z nim obraz świata. Świat poetycki kreowany w tomie ma charakter potencjalny – to wizja przyszłości, która opiera się na wiedzy naukowej. Jednym z najważniejszych wniosków, jaki można wysnuć na podstawie przedstawionych analiz, jest to, że świat ten nie ma charakteru antropocentrycznego – człowiek współistnieje w nim z bytami technologicznymi, a mowa nie jest już jego cechą dystynktywną. Podmiot mówiący ujawnia się w wybranych wierszach rzadko w formach pierwszej osoby liczby pojedynczej. Często stosowanym zabiegiem są natomiast zwroty adresatywne, enumeracje i paralelna konstrukcja wierszy, która pozwala na wprowadzanie z każdym powtórzeniem nowej jakości znaczeniowej.
Schlagworte:
poezja współczesna, język poetycki, styl artystyczny, naukowy obraz świata, punkt widzeniaLiteraturhinweise
Bartmiński J. (1981): Derywacja stylu. [W:] Pojęcie derywacji w lingwistyce. Red. J. Bartmiński. Lublin, s. 31–54. Google Scholar
Bartmiński J. (1999): Punkt widzenia, perspektywa, językowy obraz świata. [W:] Językowy obraz świata. Red. J. Bartmiński. Lublin, s. 103–120. Google Scholar
Bartmiński J., Niebrzegowska-Bartmińska S. (2009): Tekstologia. Lublin. Google Scholar
Greszczuk B. (2015): Zagadnienia teoretyczne i metodologiczne: Interpretacja tekstu artystycznego. [W:] Polska poezja współczesna. Studia stylistyczno-językowe. Red. B. Greszczuk. Kielce, s. 13–26. Google Scholar
Kadyjewska A. (2001): Problematyka obrazu świata w badaniach języka pisarza (na przykładzie pism Cypriana Norwida). [W:] Semantyka tekstu artystycznego. Red. A. Pajdzińska, R. Tokarski. Lublin, s. 321–332. Google Scholar
Kałuża A. (2015): Wprowadzenie. [W:] Pod grą. Jak dziś znaczą wiersze, poetki i poeci. Red. A. Kałuża. Kraków, s. 5–48. Google Scholar
Kochanowski J. (1978): Dzieła polskie. Oprac. J. Krzyżanowski. Warszawa. Google Scholar
Mayenowa R.M. (1974): Poetyka teoretyczna. Zagadnienia języka. Wrocław. Google Scholar
Nycz R. (2020): Zaangażowani i niezrozumiali. Kilka uwag o młodej polskiej poezji współczesnej. „Teksty Drugie” 5, s. 14–25.
Crossref
Google Scholar
Pajdzińska A. (1996): Wrażenia zmysłowe jako podstawa metafor językowych. „Etnolingwistyka” 8, s. 113–130. Google Scholar
Sala Z. (2021): Jeśli przyszłość jest konieczna, to przyszłość jest możliwa [recenzja]. „8. Arkusz Odry”, http://8arkusz.pl/index.php/2021/04/27/zuzanna-sala-jesli-przyszlosc-jestkonieczna-to-przyszlosc-jest-mozliwa-rec-r-jurczak-zaklady-holenderskie-03-2021/, dostęp: 11.03.2023. Google Scholar
Sapir E. (2010): Język. Wprowadzenie do badań nad mową. Przekład M. Buchta. Kraków. Google Scholar
Schaff A. (1967): Język ludzki i „język” zwierząt. [W:] Szkice z filozofii języka. Red. A. Schaff. Warszawa, s. 50–70. Google Scholar
Słownik języka polskiego PWN, https://sjp.pwn.pl/. SJP PWN Google Scholar
Sławkowa E. (2001): Instrumentarium badawcze współczesnego językoznawstwa w opisie semantyki tekstu artystycznego (wybór zagadnień). [W:] Semantyka tekstu artystycznego. Red. A. Pajdzińska, R. Tokarski. Lublin, s. 9–26. Google Scholar
Sławkowa E. (2009): O różnych sposobach językoznawczej refleksji nad językiem artystycznym. [W:] Język pisarzy jako problem lingwistyki. Red. T. Korpysz, A. Kozłowska. Warszawa, s. 25–44. Google Scholar
Tokarski R. (2012): Światy za słowami. Lublin. Google Scholar
Wielki słownik języka polskiego. Red. P. Żmigrodzki, https://wsjp.pl/. WSJP Google Scholar
Zuboff Sh. (2020): Wiek kapitalizmu inwigilacji. Przekład A. Untershuetz. Poznań. Google Scholar
https://pl.wikipedia.org/wiki/Demon_Laplace%E2%80%99a, dostęp: 11.03.2023. Google Scholar
https://anytexteditor.com/pl/binary-to-hex, dostęp: 11.03.2023. Google Scholar
https://panelariadna.pl/news/metody-doboru-proby-badawczej-metody-losowe-i-nielosowe, dostęp: 27.05.2023. Google Scholar
