O postrzeganiu nauki przez Polaków: opisowe badanie korpusowe na materiale wywiadów przeprowadzonych podczas konsultacji społecznych

Małgorzata Dzimińska

Uniwersytet Łódzki

Łukasz Grabowski

Uniwersytet Opolski

Aneta Krzewińska

Uniwersytet Łódzki

Izabela Warwas

Uniwersytet Łódzki


Abstrakt

W niniejszym studium opisowym, przeprowadzonym z wykorzystaniem metod
korpusowych, badamy postrzeganie nauki przez polską opinię publiczną. Opierając się
na wybranych założeniach teoretycznych z zakresu krytycznej analizy dyskursu oraz
językowego obrazu świata (JOS), gdzie język postrzegany jest przede wszystkim jako
praktyka społeczna, a także jako nośnik wiedzy, opinii, przekonań i postaw, analizujemy
dane pozyskane podczas konsultacji społecznych na temat komunikacji naukowej
przeprowadzonych w 2019 r. w Polsce w ramach projektu CONCISE. Połączona analiza
ilościowa i jakościowa skupia się na wybranych kolokacjach rzeczownika o wysokiej
częstości występowania w tekście (nauka), a jej celem jest określenie wzorców referencji
i agentywności w dyskursie. Wyniki badania uwypukliły oczekiwania obywateli wobec
nauki, w tym takich jej atrybutów, jak klarowność, dostępność, zrozumiałość, widoczność
i wiarygodność.


Słowa kluczowe:

postrzeganie nauki, komunikacja naukowa, społeczeństwo, konsultacje społeczne


Ajdukiewicz K. (1985): Język i poznanie. T. II. Warszawa.   Google Scholar

Baker P., Gabrielatos C., Khosravinik M., Krzyzanowski M., McEnery T., Wodak R. (2008): A useful methodological synergy? Combining critical discourse analysis and corpus linguistics to examine discourses of refugees and asylum seekers in the UK press. “Discourse & Society” 19/3, pp. 273–305.
Crossref   Google Scholar

Bartmiński J. (2010): Pojęcie językowego obrazu świata i sposoby jego operacjonalizacji. [In:] Jaka antropologia literatury jest dzisiaj możliwa. P. Czapliński, A. Legeżyńska and M. Telicki (eds). Poznań, pp. 155–178.   Google Scholar

Bauer M.W. (2009): The evolution of public understanding of science – discourse and comparative evidence. “Science, Technology and Society” 14/2, pp. 221–240.
Crossref   Google Scholar

Bhatia V., Flowerdew J., Jones R. (2008): Approaches to discourse analysis. [In:] Advances in Discourse Studies. V. Bhatia, J. Flowerdew, R. Jones (eds). London, pp. 1–18.
Crossref   Google Scholar

Blei D. (2012): Probabilistic Topic Models. “Communications of the ACM” 55/4, pp. 77–84.
Crossref   Google Scholar

Calsamiglia H., Van Dijk T. (2004): Popularization discourse and knowledge about the genome. “Discourse & Society” 15/4, pp. 369–389.
Crossref   Google Scholar

Chalmers A.F. (1976): What is this thing called Science? Indianapolis.   Google Scholar

Fairclough N., Wodak R. (1997): Critical discourse analysis. [In:] Discourse and social interaction. T.A. Van Dijk (ed.). London, pp. 4–31.   Google Scholar

Hurtado M.C., Cerezo J.A.L. (2012): Political dimensions of scientific culture: Highlights from the Ibero-American survey on the social perception of science and scientific culture. “Public Understanding of Science” 21/3, pp. 369–384.
Crossref   Google Scholar

Kappel K., Holmen S.J. (2019): Why Science Communication, and Does It Work? A Taxonomy of Science Communication Aims and a Survey of the Empirical Evidence. “Frontiers in Communication” 4, pp. 1–12.
Crossref   Google Scholar

Kilgarriff A., Baisa V., Bušta J., Jakubícek M., Kovář V., Michelfeit J., Rychlý P., Suchomel V. (2014): The Sketch Engine: ten years on. “Lexicography” 1/1, pp. 7–36.
Crossref   Google Scholar

Kopytowska M., Grabowski Ł. (2017): European security under threat: mediating the crisis and constructing the Other. [In:] Europe in Times of Crisis: Doing and Undoing Europe. Ch. Karner, M. Kopytowska (eds). Bingley, pp. 83–112.
Crossref   Google Scholar

Kopytowska M., Grabowski Ł., Woźniak J. (2017): Mobilizing against the Other: cyberhate, refugee crisis and proximization. [In:] Contemporary Discourses of Hate and Radicalism across Space and Genres. M. Kopytowska (ed.). Amsterdam, pp. 57–97.
Crossref   Google Scholar

Krzewińska A., Dzimińska M., Warwas I., Wiktorowicz J. (2021): Komunikacja naukowa w Polsce. Szczepionki, Medycyna alternatywna, Zmiany klimatyczne, GMO – pod lupą. Łódź.
Crossref   Google Scholar

Lewandowsky S., Ecker U.K.H., Cook J. (2017): Beyond Misinformation: Understanding and Coping with the “Post-Truth” Era. “Journal of Applied Research in Memory and Cognition” 6/4, pp. 353–369.
Crossref   Google Scholar

Lutyński J. (1994): Metody badań naukowych. Wybrane zagadnienia. Łódź.   Google Scholar

Mahner M. (2007): Demarcating Science from Non-Science. [In:] Handbook of the Philosophy of Science: General Philosophy of Science – Focal Issues. T. Kuipers (ed.). Amsterdam, pp. 515–575.
Crossref   Google Scholar

Murakami A., Thompson P., Hunston S., Vajn D. (2017): ‘What is this corpus about?’: Using topic modelling to explore a specialised corpus. “Corpora” 12/2, pp. 243–277.
Crossref   Google Scholar

Nagel E. (1961): The Structure of Science. Problems in the Logic of Scientific Explanation. New York.   Google Scholar

Noy S., O’Brien T.L. (2019): Science for good? The effects of education and national context on perceptions of science. “Public Understanding of Science” 28/8, pp. 897–916.
Crossref   Google Scholar

Omyła-Rudzka M. (2019): Które zawody poważamy? Komunikat z badań Nr 157/2019, CBOS. Warszawa.   Google Scholar

Ossowski S. (1967): O nauce. Warszawa.   Google Scholar

Prpić K. (2011): Science, the public, and social elites: How the general public, scientists, top politicians and managers perceive science. “Public Understanding of Science” 20/6, pp. 733–750.
Crossref   Google Scholar

Ravetz J.R. (1996): Scientific Knowledge and its Social Problems. New Brunswick, London.   Google Scholar

Rychly P. (2008): A lexicographer-friendly association score. [In:] Proceedings of Second Workshop on Recent Advances in Slavonic Natural Languages Processing, RASLAN 2008. P. Sojka, A. Horák (eds). Brno, pp. 6–9.   Google Scholar

The State of Science Index (2021), 3M. Online: https://www.3mpolska.pl/3M/pl_PL/firma-pl/.   Google Scholar

Sturgis P., Allum N. (2004): Science in Society: Re-Evaluating the Deficit Model of Public Attitudes. “Public Understanding of Science” 13, pp. 55–74.
Crossref   Google Scholar

Warwas I., Dzimińska M., Krzewińska A. (eds) (2021): Komunikacja naukowa w Polsce. Partycypacja, Dialog, Zaufanie. Łódź.
Crossref   Google Scholar

Wodak R., Meyer M. (2009): Critical discourse analysis: history, agenda, theory and methodology. [In:] Methods of Critical Discourse Analysis. R. Wodak, M. Meyer (eds). London, pp. 1–33.   Google Scholar

Xenitidou M., Gunnarsdóttir K. (2019): The power of discourse: How agency is constructed and constituted in discourse of smart technologies, systems and associated developments. “Discourse & Society” 30/3, pp. 287–306.
Crossref   Google Scholar

Ziman J.M. (1968): Public Knowledge: An Essay Concerning the Social Dimension of Science. Cambridge.   Google Scholar

Pobierz


Opublikowane
2023-03-31

Cited By /
Share

Dzimińska, M., Grabowski, Łukasz, Krzewińska, A., & Warwas, I. (2023). O postrzeganiu nauki przez Polaków: opisowe badanie korpusowe na materiale wywiadów przeprowadzonych podczas konsultacji społecznych. Prace Językoznawcze, 25(1), 5–20. https://doi.org/10.31648/pj.8707

Małgorzata Dzimińska 
Uniwersytet Łódzki
Łukasz Grabowski 
Uniwersytet Opolski
Aneta Krzewińska 
Uniwersytet Łódzki
Izabela Warwas 
Uniwersytet Łódzki