O roli uzusu w koncepcji normy polszczyzny początków XXI wieku

Ewa Kołodziejek

Uniwersytet Szczeciński
https://orcid.org/0000-0001-5387-1430


Abstrakt

Artykuł jest głosem w dyskusji o kształcie nowej normy językowej. Autorka charakteryzuje współczesne realia językowe w kontekście przemian kulturowych i technologicznych oraz wynikające z nich potrzeby użytkowników języka. Wzorem innych badaczy postuluje przyjęcie uzusu za podstawę normy językowej. Na przykładzie użycia imiesłowów przysłówkowych i innych rozpowszechnionych form językowych pokazuje rozbieżność między powszechnym zwyczajem językowym a regułami skodyfikowanej normy.


Słowa kluczowe:

norma językowa, uzus, błąd językowy, imiesłowowy równoważnik zdania


Bańko M. (red.) (2000): Inny słownik języka polskiego. Warszawa.   Google Scholar

Bańko M. (2019): Czego oczekiwać od nowego słownika poprawnej polszczyzny. [W:] Problemy polskiej normy językowej i kodyfikacji. Red. D. Zdunkiewicz-Jedynak, J. Liberek. Warszawa, s. 28–29.   Google Scholar

Baumann Z. (2000): Ponowoczesność jako źródło cierpień. Warszawa.   Google Scholar

„Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego” (2017). Kraków.   Google Scholar

Burszta W. (2008): Świat jako więzienie kultury. Pomyślenia. Warszawa.   Google Scholar

Gębka-Wolak M. (2015): Wstępne uwagi o normie składniowej aktów prawnych. „Poznańskie Spotkania Językoznawcze” 28, s. 25–37.
Crossref   Google Scholar

Gębka-Wolak M. (2019): Norma składniowa współczesnej polszczyzny w ujęciu teoretycznym i w praktyce. [W:] Problemy polskiej normy językowej i kodyfikacji. Red. D. Zdunkiewicz-Jedynak, J. Liberek. Warszawa, s. 179–202.   Google Scholar

Jadacka H. (1994): Próba określenia normy składniowej dotyczącej użycia równoważników imiesłowowych na -ąc. [W:] Polszczyzna a/i Polacy u schyłku XX wieku. Red. K. Handke, H. Dalewska-Greń. Warszawa, s. 97–112.   Google Scholar

Jadacka H. (2006): Kultura języka polskiego. Fleksja, słowotwórstwo, składnia. Warszawa.   Google Scholar

Karpowicz T. (2020): Polszczyzna wzorcowa w praktyce zawodowej redaktorów. Warszawa   Google Scholar

Kiklewicz A. (2017): Status i granice normy językowej w świetle lingwistyki funkcjonalnej. „Biuletyn PTJ” LXXIII, s. 66–80.   Google Scholar

Kłosińska K. (2017): Istnienie i kształt normy językowej po przełomie cyfrowym. „Biuletyn PTJ” LXXIII, s. 81–89.   Google Scholar

Kłosińska K. (2019): Norma językowa w czasach „końca społeczeństw”. Ku „archipelagowi normatywnemu”. [W:] Problemy polskiej normy językowej i kodyfikacji. Red. D. Zdunkiewicz-Jedynak, J. Liberek. Warszawa, s. 93–104.   Google Scholar

Kłosińska K. (2020): Archipelag normatywny w przestrzeni przepływów. [W:] Polszczyzna w dobie cyfryzacji. Red. A. Hącia, K. Kłosińska, P. Zbróg. Warszawa, s. 97–10.   Google Scholar

Kołodziejek E. (2010): Walczymy z bykami. Poradnik językowy PWN. Warszawa.   Google Scholar

Kołodziejek E. (2017): Ekonomiczność innowacji składniowych w kontekście normy językowej. „Postscriptum Polonistyczne” 1(19), s. 87–98.   Google Scholar

Kołodziejek E. (2019): Nowe, nowsze, najnowsze. O zmianach we współczesnej polszczyźnie. Szczecin.   Google Scholar

Kołodziejek E. (2021): Komunikacja inkluzywna. Odpowiedzialność za słowo. [W:] Poradnik. Jak mówić i pisać o grupach narażonych na dyskryminację. Etyka języka i odpowiedzialna komunikacja, https://etykajezyka.pl/.   Google Scholar

Liberek J., Zdunkiewicz-Jedynak D. (2019): Norma językowa jako obiektywny fakt społeczny. Uwagi polemiczne w kontekście koncepcji Ferdynanda de Saussure’a. [W:] Problemy polskiej normy językowej i kodyfikacji. Red. D. Zdunkiewicz-Jedynak, J. Liberek. Warszawa,   Google Scholar

s. 55–92.   Google Scholar

Markowski A. (2004): Kryteria poprawności językowej. [W:] Wielki słownik poprawnej polszczyzny. Red. A. Markowski. Warszawa, s. 1596.   Google Scholar

Markowski A. (2005): Kultura języka polskiego. Teoria. Zagadnienia leksykalne. Warszawa.   Google Scholar

Wileczek A. (2017): Kidult (nie tylko) językowy. „Postscriptum Polonistyczne” 1(19), s. 179–196.   Google Scholar

Wileczek A. (2018): Kod młodości. Młodomowa w kontekstach społeczno-kulturowych. Warszawa.   Google Scholar

Zdunkiewicz-Jedynak D. (2021): Poprawne vs. właściwe użycia języka. Uwagi w kontekście Słownika właściwych użyć języka. „Język Polski” 3, s. 5–16.
Crossref   Google Scholar

Zdunkiewicz-Jedynak D., Liberek J. (red.) (2019): Problemy polskiej normy językowej i kodyfikacji. Warszawa.   Google Scholar

Żmigrodzki P. (red.): Wielki słownik języka polskiego PAN, https://wsjp.pl/   Google Scholar

Pobierz


Opublikowane
2023-09-30

Cited By /
Share

Kołodziejek, E. (2023). O roli uzusu w koncepcji normy polszczyzny początków XXI wieku. Prace Językoznawcze, 25(3), 11–21. https://doi.org/10.31648/pj.9179

Ewa Kołodziejek 
Uniwersytet Szczeciński
https://orcid.org/0000-0001-5387-1430