Kreacja struktur czasowych w narracjach graficznych na przykładzie Sandmana Neila Gaimana
Katarzyna Sadowska-Dobrowolska
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lubliniehttps://orcid.org/0000-0001-8627-6486
Abstrakt
Czas jako element strukturalny narracji jest rozbudowaną kategorią, na którą składa się: czas fabularny (czas narracji i następstwo zdarzeń), układ zdarzeń oraz tempo akcji. W narracjach graficznych temporalny wymiar fabuły kreowany jest nie tylko werbalnie: do kotwiczenia temporalności w poszczególnych kadrach wykorzystywana jest również warstwa ikoniczna. Prezentowany artykuł poświęcony jest opisowi sposobów kreacji struktur czasowych w narracjach graficznych oraz kotwiczenia ram czasowych w poszczególnych panelach i ich sekwencjach. Celem badań była próba stworzenia charakterystyki cech temporalnych wyrażanych najczęściej ikonicznie i/lub werbalnie. W badaniu amerykańskiej powieści graficznej The Sandman Neila Gaimana wykorzystano zarówno metody opisu przekazów werbalnych, tj. analizę składnikową i formalno-semantyczną, jak i jakościową analizę semiotyczną, typową dla opisu komunikatów multimodalnych. Przeprowadzone analizy wykazały istnienie regularności w sposobie wyrażania temporalności. Wskaźniki werbalne czasu dominują w przypadku kreowania linearnego schematu fabularnego i następstwa zdarzeń (retrospekcji i antycypacji). Werbalnych objaśnień warstwy ikonicznej obligatoryjnie wymaga również parataktyczny układ zdarzeń. Ikoniczna kreacja temporalnego wymiaru fabuły dominuje natomiast w przypadku budowania tempa akcji i sygnalizowania jego zmian oraz w tworzeniu układu symultanicznego.
Ponadto warstwa graficzna odpowiada za wizualne kotwiczenie w poszczególnych kadrach czasowych ram fabuły.
Słowa kluczowe:
powieść graficzna, narracja, temporalność, ikono-lingwistyczna jedność tekstuBibliografia
Bartoszyński K. (1987): Problem konstrukcji czasu w utworach epickich. [W:] Problemy teorii literatury. Seria II. Red. H. Markiewicz. Wrocław, s. 211–265. Google Scholar
Birek W. (2009): Powieść graficzna. „Zagadnienia Rodzajów Literackich” 1–2(103–104), s. 248. Google Scholar
Borkent M. (2017): Mediated characters: Multimodal viewpoint construction in comics. „Cognitive Linguistics” 28, s. 539–563. Google Scholar
Camus C. (2015): Neil Gaiman’s “Sandman” as a gateway from comic books to graphic novels. „Studies in the Novel”. Vol. 47/3, s. 308–318. Google Scholar
Chatman S. (1984): O teorii opowiadania. „Pamiętnik Literacki” 75/4, s. 199–222. Google Scholar
Cohn N. (2013): Beyond speech balloons and thought bubbles: The integration of text and image. „Semiotica” 197, s. 35–63. Google Scholar
Cohn N. (2016): A multimodal parallel architecture: a cognitive framework for multimodal interactiona. „Cognition” 146, s. 304–323. Google Scholar
Fauconnier G., Turner M. (2002): The Way We Think: Conceptual Blending and the Mind’s Hidden Complexities. New York. Google Scholar
Gaiman N. (2016): Sandman. Preludia i nokturny. Przekład P. Braiter. Warszawa. Google Scholar
Grzeliński A. (2011): Zagadnienie czasu w filozofii George’a Berkeleya. „Studia z Historii Filozofii” 2, s. 193–207. Google Scholar
Heller M., Pabjan T. (2014): Elementy filozofii przyrody. Kraków. Google Scholar
Ingarden R. (1960): O dziele literackim. Warszawa. Google Scholar
Kowalewski H. (2015): From Icono-linguistic Unity to Semiotic Continuity: An Alternative Description of Semiotic Repertoire of Comics. „International Journal of Comic Art” 17/1, s. 24–44. Google Scholar
McCloud S. (1993): Understanding Comics: The Invisible Art. New York. Google Scholar
Mellette J. (2015): Serialization and empire in Neil Gaiman’s “The Sandman”. „Studies in the Novel”. Vol. 47/3, s. 319–334. Google Scholar
Smereczniak M. (2012): Morfologiczne i leksykalne wykładniki kategorii czasu w nauczaniu języka polskiego jako obcego,, dostęp: 20.09.2018. Google Scholar
Stoff A. (1990): Czas mianowany w strukturze utworu epickiego. [W:] Czas i przestrzeń w prozie polskiej XIX i XX wieku. Red. Cz. Niedzielski, J. Speina. Toruń, s. 7–21. Google Scholar
Szyłak J. (1999): Komiks w kulturze ikonicznej XX wieku: wstęp do poetyki komiksu. Gdańsk. Google Scholar
Toeplitz K.T. (1985): Sztuka komiksu. Próba definicji nowego gatunku artystycznego. Warszawa. Google Scholar
Tuszyńska K. (2015): Narracja w powieści graficznej. Warszawa. Google Scholar
Wróblewski M. (2016): Powieść graficzna. Studium gatunku w perspektywie kognitywistycznej. Łódź. Google Scholar
Wyka K. (1969): Czas powieściowy. [W:] O potrzebie historii literatury. Red. K. Wyka. Warszawa, s. 5–9. Google Scholar
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie
https://orcid.org/0000-0001-8627-6486
