Afrykańskie pochodzenie łacińskiej nazwy żyrafy
Morta Krzysztof
Uniwersytet Wrocławski, WrocławWitczak Krzysztof Tomasz
Uniwersytet Łódzki, ŁódźАннотация
The authors review the problem of the origin of the Latin name for ‘giraffe’,
nabus, indicating a South African (Central Khoisan) source of the borrowing,
cf. Deti ŋábè, Nama !nai-b; !nae-b ‘giraffe’, Korana !nai-b, Naro ŋ!nábé; n!ábé,
G//ana ŋábì; ngabe, #Haba ŋ!ĩˆbè ‘id.’ (< Central Khoisan *ɳ!ábè). The Latin term
nabus is attested for the first time in Natural History, a well known Roman
encyclopedia, written by Pliny the Elder (died 79 AD), and repeated by Solinus
(3rd c. AD). As giraffe denotes an African animal, it is necessary to discuss some
controversial aspects, including possible ways of the South African term for
‘giraffe’ penetrating the Classical (Greek-Latin) world.
Библиографические ссылки
Barnard A. (1985): A Nharo wordlist, with notes on grammar. [Occasional Publications from the Department of African Studies. No. 2]. Durban. Google Scholar
Bartol K., Danielewicz J. (2010): Atenajos: Uczta mędrców. Przełożyli, wstępem i komentarzem opatrzyli K. Bartol i J. Danielewicz. Poznań. Google Scholar
Baucom K.L. (1974): Proto-Central-Khoisan. [W:] Proceedings of the 3rd Annual Conference on African linguistics, 7–8 April 1972. Ed. E.F.K. Voeltz. [African Series. Vol. VII]. Bloomington, s. 3–37. Google Scholar
Bleek D.F. (1956): A Bushman Dictionary. [American Oriental Studies. Vol. XLI]. New Haven. Google Scholar
Bochart S. (1793): Hierozoicon sive de animalibus s. scripturae. Vol. I. Lipsiae. Google Scholar
Cary M., Warminghton E.H. (1968): Starożytni odkrywcy. Przeł. B. Wojciechowski. Warszawa. Google Scholar
Damm K., Mikusińska A. (2000): Ludy i języki świata. Warszawa. Google Scholar
Dworacki S. (2000): Heliodor. Opowieść etiopska o Theagenesie i Chariklei. Z języka greckiego przełożył, wstępem i przypisami opatrzył S. Dworacki. Poznań. Google Scholar
Estes R. (1992): The Behavior Guide to African Mammals, including Hoofed Mammals, Carnivores, Primates. Los Angeles. Google Scholar
Keller O. (1910): Giraffe. [W:] Paulys Real-Encyclopädie der classischen Altertumswissenschaft. Google Scholar
Neue Bearbeitung. Red. G. Wissowa, W. Kroll. B. VII. Halbband 13. Stuttgart, szp. 1386–1367. Google Scholar
König R., Winkler G. (1976): C. Plinius Secundus d. Ä. Naturkunde. Lateinisch-deutsch. Buch VIII. Zoologie: Landtiere. Herausgegeben und übersetzt von R. König in Zusammenarbeit mit G. Winkler. München. Google Scholar
Leitner H. (1972): Zoologische Terminologie beim Älteren Plinius. Hildesheim. Google Scholar
Majewicz A.F. (1989): Języki świata i ich klasyfikowanie. Warszawa. Google Scholar
Malinowski G. (2007): Agatharchides z Knidos. Dzieje. Przełożył, wstępem i komentarzem opatrzył G. Malinowski. Wrocław. Google Scholar
Meinhof C. (1930): Der Koranadialekt des Hottentottischen. [Zeitschrift für Eingeborenensprachen. Beiheft XII]. Berlin. Google Scholar
Meyboom P.G.P. (1995): The Nile Mosaic of Palestrina. Early Evidence of Egyptian Religion in Italy. Leiden–New York–Köln. Google Scholar
Morta K. (2004): Świat egzotycznych zwierząt u Solinusa. Wrocław. Google Scholar
Morta K. (2014): Did Agatharchides mention an African name of the giraffe? „Živa Antika” LXIV, s. 73–91. Google Scholar
Münzer F. (1897): Beiträge zur Quellenkritik der Naturgeschichte des Plinius. Berlin. Google Scholar
Peters J.P., Thiersch H. (1905): Painted Tombs in the Necropolis of Marissa. London. Google Scholar
Piłaszewicz S., Rzewuski E. (2004): Wstęp do afrykanistyki. Wyd. 2. Warszawa. Google Scholar
Rust F. Jr. (1969): Nama Wörterbuch. Pietermaritzburg. Google Scholar
Seligman C.G. (1972): Ludy Afryki. Z angielskiego przełożyła E. Promińska. Warszawa. Google Scholar
Starostin G.S. (2013): Языки Африки. Опыт построения лексикостатистической классификации. T. I: Методология. Койсанские языки. Москва. Google Scholar
Steinmeyer-Schareika A. (1978): Das Nilmosaik von Palestrina und eine ptolemäische Expedition nach Äthiopien. Bonn. Google Scholar
Stopa R. (1935): Die Schnalze, ihre Natur, Entwicklung und Ursprung. Kraków. Google Scholar
Stopa R. (1947): Hotentoci. Kraków. Google Scholar
Tanaka J. (1978): A San Vocabulary of the Central Kalahari: G//ana and G/wi dialects. [African Languages and Ethnography. Vol. VII]. Tokio. Google Scholar
Valastro Canale A. (2014): Isidoro de Siviglia. Etimologie o Origini. A cura di A. Valastro Canale. Vol. II: Libri XII–XX. Roma. Google Scholar
Vossen R. (1997): Die Khoe-Sprachen. Ein Beitrag zur Erforschung der Sprachgeschichte Afrikas. [Quellen zur Khoisan-Forschung. Bd. XII]. Köln. Google Scholar
Vossen R. (2013): The Khoesan languages. London. Google Scholar
Witczak K.T. (2013): Two Tocharian Borrowings of Oriental Origin. „Acta Orientalia Academiae Scientarum Hungaricae” LXVI, z. 4, s. 411–416. Google Scholar
Uniwersytet Wrocławski, Wrocław
Uniwersytet Łódzki, Łódź
