Zwierzę jak człowiek, czyli antropomorfizacja psów w zoonimach i zoochrematonimach
Ewa Oronowicz-Kida
Uniwersytet RzeszowskiАннотация
Przełom XX i XXI w. to w Polsce okres bardzo intensywnych przeobrażeń społeczno-
-kulturowych, obejmujących m.in. zmianę stosunku człowieka do zwierząt domowych,
zwłaszcza psów. Progresywny współcześnie proces antropomorfizacji tych zwierząt jest
wieloaspektowy i ma także swą językową egzemplifikację. W tym kontekście interesującym
zagadnieniem omówionym w artykule, osadzonym metodologicznie w językoznawstwie
kulturowym, jest „uczłowieczenie” psa poprzez przypisywanie mu nazw własnych przynależnych
wcześniej wyłącznie ludziom. Coraz powszechniejsze użycie transonimizacyjnych
zoonimów (pierwotnie antroponimów) i zoochrematonimów reprezentowanych w tekście
przez nazwy firm oferujących swe usługi psom (z apelatywami właściwymi dla opisu
ludzkiej egzystencji w części deskrypcyjnej onimu) można uznać za sygnał zachwiania
się dotychczasowego antropocentrycznego paradygmatu utrwalonego przez wieki światopoglądu.
Ключевые слова:
zwierzę – pies, antropomorfizacja, zoonim, nazwa firmyБиблиографические ссылки
Dombrowski A. (2015): Nazwy wrocławskich restauracji jako przykład urbochrematonimów – analiza semantyczna. „Językoznawstwo” 1/9, s. 31–41. Google Scholar
Graf M. (2011): Człowiek wobec onimicznej przestrzeni miasta – kilka uwag o współczesnej urbanonimii. „Onomastica” 55, s. 107–118. Google Scholar
Grzenia J. (2009): Słownik imion. Warszawa. Google Scholar
Kielak O. (2020): Zwierzęta domowe w języku i kulturze. Studium etnolingwistyczne. Lublin. Google Scholar
Kosyl Cz. (1993): Nazwy osobowe. [W:] Encyklopedia kultury polskiej XX wieku. T. 2: Współczesny język polski. Red. J. Bartmiński. Wrocław, s. 423–437. Google Scholar
Myszka A. (2016): Urbanonimia Rzeszowa. Językowo-kulturowy obraz miasta. Rzeszów. Google Scholar
Najdecka A. (2019): Stylistyka nagrobków cmentarza dla zwierząt Psi Los. „Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies” 5, s. 47–57.
Crossref
Google Scholar
Najmanova D., Humpal Z. (1987): Psy rasowe. Warszawa. Google Scholar
Naruszewicz-Duchlińska A. (2010): Od Kamienicy Herbowej do Moscow Monster – o nazwach tzw. apartamentowców. [W:] Nazwy własne a społeczeństwo. Red. R. Łobodzińska. Łask, s. 305–310. Google Scholar
Nowakowska A. (2003): Człowiek jak zwierzę. Sfrazeologizowane porównania doczasownikowe na podstawie „Słownika frazeologicznego języka polskiego”. [W:] „Język a Kultura”. 15: Opozycja homo – animal w języku i kulturze. Red. A. Dąbrowska. Wrocław, s. 97–102. Google Scholar
Pajdzińska A. (2017): Śmiercią jakby płytszą nie umierają, ale zdychają zwierzęta (obraz zwierząt w polszczyźnie na tle ustaleń nauk przyrodniczych). „Etnolingwistyka” 29, s. 135–148.
Crossref
Google Scholar
Przybylska R. (1992): O współczesnych nazwach firm. „Język Polski” 72, s. 138–150. Google Scholar
Rzetelska-Feleszko E. (1998): Zmiany cywilizacyjne a zmiany nazewnicze. [W:] Najnowsze przemiany nazewnicze. Red. E. Jakus-Borkowa. Warszawa, s. 33–38. Google Scholar
Rzetelska-Feleszko E. (2006): W świecie nazw własnych. Warszawa–Kraków. Google Scholar
Senderska J. (2017): O języku użytkowników forum miau.pl (wprowadzenie w problematykę). „Roczniki Humanistyczne” 65, s. 55–68.
Crossref
Google Scholar
Siwiec A. (2010): Sposoby nominacji językowej w nazwach lubelskich firm. [W:] W świecie nazw własnych. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Czesławowi Kosylowi. Red. H. Pelcowa. Lublin, s. 357–369. Google Scholar
Rzetelska-Feleszko E., Cieślikowa A., Duma J. (red.) (2003): Słowiańska onomastyka. Encyklopedia. Warszawa–Kraków. Google Scholar
Strutyński J. (1996): Urbozoonimia polska. Kraków. Google Scholar
Warchoł S. (1993): Kwestionariusz do badania zoonimii ludowej w Polsce (na tle słowiańskim). Lublin. Google Scholar
Wysocka A. (2016): O kilku innowacyjnych sposobach językowego ujęcia relacji homo–animal w mowie współczesnych miłośników zwierząt. [W:] „Język a Kultura”. T. 26: Kulturowe uwarunkowania zachowań językowych – tradycja i zmiana. Red. A. Burzyńska-Kamieniecka. Wrocław, s. 289–305.
Crossref
Google Scholar
Zdunkiewicz D. (1993): Akty mowy. [W:] Encyklopedia kultury polskiej XX wieku. T. 2: Współczesny język polski. Red. J. Bartmiński. Wrocław, s. 259–270. Google Scholar
Uniwersytet Rzeszowski
