Ksiądz w opiniach studentów lubelskich

Małgorzata Karwatowska

Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie

Iwona Morawska

Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie


Анотація

Celem artykułu jest próba odpowiedzi na pytanie dotyczące sposobu rozumienia rzeczownika
ksiądz przez studentów. Badanie o charakterze diagnostycznym przeprowadzone
zostało na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie.
Respondenci mieli do wykonania dwie dyspozycje: w pierwszej poproszeni zostali o wymienienie
wszystkich słów, zwrotów, powiedzeń, które przychodzą im na myśl, kiedy
słyszą rzeczownik ksiądz (skojarzenia swobodne otrzymane w sposób ciągły); druga natomiast
dotyczyła sformułowania własnej definicji tego słowa. Przeprowadzona ankieta
i wynikający z niej opis dowodzą wyraźnej ambiwalencji w ocenie księdza. Dostarczają
też wielu innych ciekawych obserwacji o sposobach rozumienia i wartościowania przedmiotu
refleksji, którego dotyczył sondaż. Wypowiedzi dotyczące księdza nie zawsze były
formułowane wprost, niejednokrotnie zawierały sugestie, jaki powinien być, a – jak się
można było domyślać – jakim nie jest. Zauważalny jest rozdźwięk między oczekiwaniami
a rzeczywistością, a więc obrazem „prawdziwego” i „typowego” księdza.


Ключові слова:

ksiądz („prawdziwy” i „typowy”), definicja, skojarzenie, student, stereotyp językowy


Apresjan J. D. (1972): Definiowanie znaczeń leksykalnych jako zagadnienie semantyki teoretycznej.   Google Scholar

[W:] Semantyka i słownik. Red. A. Wierzbicka. Wrocław, s. 39–57.   Google Scholar

Bartmiński J. (1998): Podstawy lingwistycznych badań nad stereotypem – na przykładzie stereotypu   Google Scholar

matki. [W:] „Język a Kultura”. T. 12: Stereotyp jako przedmiot lingwistyki. Teoria,   Google Scholar

metodologia, analizy empiryczne. Red. J. Anusiewicz, J. Bartmiński. Wrocław, s. 63–83.   Google Scholar

Bartmiński J. (Red.) (2006): Język – Wartości – Polityka. Zmiany rozumienia nazw wartości   Google Scholar

w okresie transformacji ustrojowej w Polsce. Raport z badań empirycznych. Lublin.   Google Scholar

Bartmiński J. (2011): Czy istnieje europejski kanon wartości?. „Etnolingwistyka”. T. 23, s. 15–18.   Google Scholar

Bartmiński J., Tokarski R. (Red.) (1993): O definicji i definiowaniu. Lublin.   Google Scholar

Bielik-Robson A. (2000): Inna nowoczesność. Pytania o współczesną formułę duchowości. Kraków.   Google Scholar

Bielińska-Gardziel I. (2006): Kościół. [W:] Język – Wartości – Polityka. Zmiany rozumienia nazw wartości w okresie transformacji ustrojowej w Polsce. Raport z badań empirycznych. Red. J. Bartmiński. Lublin, s. 565–570.   Google Scholar

Bogusławski A. (1988): Język w słowniku. Desiderata semantyczne do wielkiego słownika polszczyzny. Wrocław.   Google Scholar

Burszta W., Kuligowski W. (2005): Sequel. Dalsze przygody kultury w globalnym świecie. Warszawa.   Google Scholar

Doroszewski W. (1968): O definiowaniu znaczeń wyrazów. Semantyka nauką pragmatyczną. „Poradnik Językowy” z. 5, s. 236–246.   Google Scholar

Dymel R. (1993): Uwagi o mechanizmach modyfikujących pole znaczeniowe pojęć. [W:] O definicjach i definiowaniu. Red. J. Bartmiński, R. Tokarski. Lublin, s. 153–159.   Google Scholar

Grzegorczykowa R. (2009): Punkty dyskusyjne w rozumieniu pojęcia językowego obrazu świata widziane z perspektywy badań porównawczych. „Etnolingwistyka”. T. 21, s. 15–29.   Google Scholar

Iwanicka A. (2012): Wartości sakralne a koncepcja homo religiosus. Lublin, s. 151–159.   Google Scholar

Jedliński R. (2000): Językowy obraz świata wartości w wypowiedziach uczniów kończących szkołę podstawową. Kraków.   Google Scholar

Kalisz R. (1993): Fakt językowy w świetle językoznawstwa kognitywnego. „Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego” z. XLIX, s. 25–33.   Google Scholar

Karwatowska M. (2012): Autorytety w opiniach młodzieży. Lublin.   Google Scholar

Kmita J. (1973): Wykłady z logiki i metodologii nauk. Warszawa.   Google Scholar

Krzyżanowski P. (1993): O rodzajach definicji i definiowaniu w lingwistyce. [W:] O definicjach i definiowaniu. Red. J. Bartmiński, R. Tokarski. Lublin, s. 387–400.   Google Scholar

Mariański J. (1998): Między nadzieją i zwątpieniem. Sens życia w świadomości młodzieży szkolnej. Lublin.   Google Scholar

Mikołajczak-Matyja N. (1998): Definiowanie pojęć przez przeciętnych użytkowników języka i przez leksykografów. Poznań.   Google Scholar

Miodunka W. (1989): Podstawy leksykologii i leksykografii. Warszawa.   Google Scholar

Pawłowski T. (1978): Tworzenie pojęć i definiowanie w naukach humanistycznych. Warszawa.   Google Scholar

Pilch T. (1998): Zasady badań pedagogicznych. Warszawa.   Google Scholar

Pisarek W. (2002): Polskie słowa sztandarowe i ich publiczność. Kraków.   Google Scholar

Puzynina J., Zdunkiewicz D. (1992): Co język mówi o wartościach współczesnych Polaków?. „Ethos” 5, nr 2/3, s. 215–227.   Google Scholar

Sieradzan J. (2009): Mit i magia autorytetu. [W:] Mit autorytetu – autorytet mitu. Red. J. Sieradzan. Białystok, s. 19–72.   Google Scholar

Skarga B. (2005): Młodzi w nowym świecie, Kraków.   Google Scholar

Tokarski R. (1997/1998): Językowy obraz świata a niektóre założenia kognitywizmu. „Etnolingwistyka”. T. 9/12, s. 7–24.   Google Scholar

Wierzbicka A. (1969): Dociekania semantyczne. Wrocław–Warszawa–Kraków.   Google Scholar

Bańko M. (Red.) (2000): Inny słownik języka polskiego. T. 1–2. Warszawa.   Google Scholar

Doroszewski W. (Red.) (1958–1969): Słownik języka polskiego. T. 1–11. Warszawa.   Google Scholar

Dubisz S. (Red.) (2003): Uniwersalny słownik języka polskiego. T. 1–5. Warszawa.   Google Scholar

Dunaj B. (Red.) (1996): Słownik współczesnego języka polskiego. Warszawa.   Google Scholar

Karłowicz J., Kryński A., Niedźwiedzki W. (1900–1927): Słownik języka polskiego. T. 1–8. Warszawa.   Google Scholar

Knapiusz G. (1643): Thesaurus Polonolatinograecus seu Promptuarium linguae Latinae et Graecae. Cz. 1. Kraków.   Google Scholar

Linde S. B. (1807–1814): Słownik języka polskiego. T. 1–6. Warszawa.   Google Scholar

Mayenowa M. R., Pepłowski F., Mrowcewicz K. (Red.) (1966–2014): Słownik polszczyzny XVI wieku. T. 1–35. Wrocław–Warszawa.   Google Scholar

Skorupka S. (1967): Słownik frazeologiczny języka polskiego. T. 1–2. Warszawa.   Google Scholar

Szymczak M. (Red.) (1994): Słownik języka polskiego. T. 1–3. Warszawa.   Google Scholar

Trotz M. A. (1764): Nowy dykcjonarz to iest Mownik polsko-niemiecko-francuski. Lipsk.   Google Scholar

Urbańczyk S. (Red.) (1953–2002): Słownik staropolski. T. 1–11. Warszawa–Kraków.   Google Scholar

Zdanowicz A. i in. (Red.) (1861): Słownik języka polskiego. T. 1–2. Wilno.   Google Scholar

Zgółkowa H. (Red.) (1994–2005): Praktyczny słownik współczesnej polszczyzny. T. 1–50. Poznań.   Google Scholar

Żmigrodzki P. (Red.): Wielki słownik języka polskiego PAN, , dostęp: 07.04.2020.   Google Scholar

##plugins.themes.libcom.download##


Опубліковано
2021-01-28 — Оновлено 2021-03-31

##plugins.themes.libcom.cytowania##

Karwatowska, M., & Morawska, I. (2021). Ksiądz w opiniach studentów lubelskich. Prace Językoznawcze, 23(1), 123–136. https://doi.org/10.31648/pj.6321

Małgorzata Karwatowska 
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie
Iwona Morawska 
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie



Ліцензія

Creative Commons License

Ця робота ліцензується відповідно до Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.

https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/deed.uk