Ksiądz w opiniach studentów lubelskich
Małgorzata Karwatowska
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w LublinieIwona Morawska
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w LublinieАнотація
Celem artykułu jest próba odpowiedzi na pytanie dotyczące sposobu rozumienia rzeczownika
ksiądz przez studentów. Badanie o charakterze diagnostycznym przeprowadzone
zostało na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie.
Respondenci mieli do wykonania dwie dyspozycje: w pierwszej poproszeni zostali o wymienienie
wszystkich słów, zwrotów, powiedzeń, które przychodzą im na myśl, kiedy
słyszą rzeczownik ksiądz (skojarzenia swobodne otrzymane w sposób ciągły); druga natomiast
dotyczyła sformułowania własnej definicji tego słowa. Przeprowadzona ankieta
i wynikający z niej opis dowodzą wyraźnej ambiwalencji w ocenie księdza. Dostarczają
też wielu innych ciekawych obserwacji o sposobach rozumienia i wartościowania przedmiotu
refleksji, którego dotyczył sondaż. Wypowiedzi dotyczące księdza nie zawsze były
formułowane wprost, niejednokrotnie zawierały sugestie, jaki powinien być, a – jak się
można było domyślać – jakim nie jest. Zauważalny jest rozdźwięk między oczekiwaniami
a rzeczywistością, a więc obrazem „prawdziwego” i „typowego” księdza.
Ключові слова:
ksiądz („prawdziwy” i „typowy”), definicja, skojarzenie, student, stereotyp językowyПосилання
Apresjan J. D. (1972): Definiowanie znaczeń leksykalnych jako zagadnienie semantyki teoretycznej. Google Scholar
[W:] Semantyka i słownik. Red. A. Wierzbicka. Wrocław, s. 39–57. Google Scholar
Bartmiński J. (1998): Podstawy lingwistycznych badań nad stereotypem – na przykładzie stereotypu Google Scholar
matki. [W:] „Język a Kultura”. T. 12: Stereotyp jako przedmiot lingwistyki. Teoria, Google Scholar
metodologia, analizy empiryczne. Red. J. Anusiewicz, J. Bartmiński. Wrocław, s. 63–83. Google Scholar
Bartmiński J. (Red.) (2006): Język – Wartości – Polityka. Zmiany rozumienia nazw wartości Google Scholar
w okresie transformacji ustrojowej w Polsce. Raport z badań empirycznych. Lublin. Google Scholar
Bartmiński J. (2011): Czy istnieje europejski kanon wartości?. „Etnolingwistyka”. T. 23, s. 15–18. Google Scholar
Bartmiński J., Tokarski R. (Red.) (1993): O definicji i definiowaniu. Lublin. Google Scholar
Bielik-Robson A. (2000): Inna nowoczesność. Pytania o współczesną formułę duchowości. Kraków. Google Scholar
Bielińska-Gardziel I. (2006): Kościół. [W:] Język – Wartości – Polityka. Zmiany rozumienia nazw wartości w okresie transformacji ustrojowej w Polsce. Raport z badań empirycznych. Red. J. Bartmiński. Lublin, s. 565–570. Google Scholar
Bogusławski A. (1988): Język w słowniku. Desiderata semantyczne do wielkiego słownika polszczyzny. Wrocław. Google Scholar
Burszta W., Kuligowski W. (2005): Sequel. Dalsze przygody kultury w globalnym świecie. Warszawa. Google Scholar
Doroszewski W. (1968): O definiowaniu znaczeń wyrazów. Semantyka nauką pragmatyczną. „Poradnik Językowy” z. 5, s. 236–246. Google Scholar
Dymel R. (1993): Uwagi o mechanizmach modyfikujących pole znaczeniowe pojęć. [W:] O definicjach i definiowaniu. Red. J. Bartmiński, R. Tokarski. Lublin, s. 153–159. Google Scholar
Grzegorczykowa R. (2009): Punkty dyskusyjne w rozumieniu pojęcia językowego obrazu świata widziane z perspektywy badań porównawczych. „Etnolingwistyka”. T. 21, s. 15–29. Google Scholar
Iwanicka A. (2012): Wartości sakralne a koncepcja homo religiosus. Lublin, s. 151–159. Google Scholar
Jedliński R. (2000): Językowy obraz świata wartości w wypowiedziach uczniów kończących szkołę podstawową. Kraków. Google Scholar
Kalisz R. (1993): Fakt językowy w świetle językoznawstwa kognitywnego. „Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego” z. XLIX, s. 25–33. Google Scholar
Karwatowska M. (2012): Autorytety w opiniach młodzieży. Lublin. Google Scholar
Kmita J. (1973): Wykłady z logiki i metodologii nauk. Warszawa. Google Scholar
Krzyżanowski P. (1993): O rodzajach definicji i definiowaniu w lingwistyce. [W:] O definicjach i definiowaniu. Red. J. Bartmiński, R. Tokarski. Lublin, s. 387–400. Google Scholar
Mariański J. (1998): Między nadzieją i zwątpieniem. Sens życia w świadomości młodzieży szkolnej. Lublin. Google Scholar
Mikołajczak-Matyja N. (1998): Definiowanie pojęć przez przeciętnych użytkowników języka i przez leksykografów. Poznań. Google Scholar
Miodunka W. (1989): Podstawy leksykologii i leksykografii. Warszawa. Google Scholar
Pawłowski T. (1978): Tworzenie pojęć i definiowanie w naukach humanistycznych. Warszawa. Google Scholar
Pilch T. (1998): Zasady badań pedagogicznych. Warszawa. Google Scholar
Pisarek W. (2002): Polskie słowa sztandarowe i ich publiczność. Kraków. Google Scholar
Puzynina J., Zdunkiewicz D. (1992): Co język mówi o wartościach współczesnych Polaków?. „Ethos” 5, nr 2/3, s. 215–227. Google Scholar
Sieradzan J. (2009): Mit i magia autorytetu. [W:] Mit autorytetu – autorytet mitu. Red. J. Sieradzan. Białystok, s. 19–72. Google Scholar
Skarga B. (2005): Młodzi w nowym świecie, Kraków. Google Scholar
Tokarski R. (1997/1998): Językowy obraz świata a niektóre założenia kognitywizmu. „Etnolingwistyka”. T. 9/12, s. 7–24. Google Scholar
Wierzbicka A. (1969): Dociekania semantyczne. Wrocław–Warszawa–Kraków. Google Scholar
Bańko M. (Red.) (2000): Inny słownik języka polskiego. T. 1–2. Warszawa. Google Scholar
Doroszewski W. (Red.) (1958–1969): Słownik języka polskiego. T. 1–11. Warszawa. Google Scholar
Dubisz S. (Red.) (2003): Uniwersalny słownik języka polskiego. T. 1–5. Warszawa. Google Scholar
Dunaj B. (Red.) (1996): Słownik współczesnego języka polskiego. Warszawa. Google Scholar
Karłowicz J., Kryński A., Niedźwiedzki W. (1900–1927): Słownik języka polskiego. T. 1–8. Warszawa. Google Scholar
Knapiusz G. (1643): Thesaurus Polonolatinograecus seu Promptuarium linguae Latinae et Graecae. Cz. 1. Kraków. Google Scholar
Linde S. B. (1807–1814): Słownik języka polskiego. T. 1–6. Warszawa. Google Scholar
Mayenowa M. R., Pepłowski F., Mrowcewicz K. (Red.) (1966–2014): Słownik polszczyzny XVI wieku. T. 1–35. Wrocław–Warszawa. Google Scholar
Skorupka S. (1967): Słownik frazeologiczny języka polskiego. T. 1–2. Warszawa. Google Scholar
Szymczak M. (Red.) (1994): Słownik języka polskiego. T. 1–3. Warszawa. Google Scholar
Trotz M. A. (1764): Nowy dykcjonarz to iest Mownik polsko-niemiecko-francuski. Lipsk. Google Scholar
Urbańczyk S. (Red.) (1953–2002): Słownik staropolski. T. 1–11. Warszawa–Kraków. Google Scholar
Zdanowicz A. i in. (Red.) (1861): Słownik języka polskiego. T. 1–2. Wilno. Google Scholar
Zgółkowa H. (Red.) (1994–2005): Praktyczny słownik współczesnej polszczyzny. T. 1–50. Poznań. Google Scholar
Żmigrodzki P. (Red.): Wielki słownik języka polskiego PAN, , dostęp: 07.04.2020. Google Scholar
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie
Ліцензія
Ця робота ліцензується відповідно до Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.