‘Ewaluacja’ w akademii – los ‘skradzionego’ słowa
Abstrakt
Celem autora tego artykułu jest wskazanie miejsc, w których prowadzenie badań ewaluacyjnych w szkole wyższej może przynieść oczekiwane rezultaty. Zostały tu przedstawione argumenty na rzecz tezy, że w trakcie projektowania, prowadzenia oraz komunikowania wyników badania konieczne są nie tylko kompetencje metodologiczne i wiedza merytoryczna na temat ich przedmiotu, lecz także dogłębna znajomość teorii powstałych w ramach wielu nurtów badań ewaluacyjnych. Uwagę skierowano tutaj na różnice między ocenianiem a ewaluacją oraz na specyfikę wyróżniającą badania ewaluacyjne na tle stosowanych badań społecznych. W tekście zamieszczono także analizę porównawczą założeń przyjmowanych w ramach współistniejących współcześnie nurtów w teorii i metodologii ewaluacji.
Słowa kluczowe:
ewaluacja edukacyjna, teorie ewaluacji, projektowanie ewaluacji w szkolnictwie wyższym, metodologia badań ewaluacyjnychBibliografia
Alkin, M.C. (Ed.). (2004). Evaluation Roots. Tracing Theorists’ Views and Influences. Sage Publications. Google Scholar
Alkin, M.C., Christie, C.A. (2004). An evaluation theory tree. In: M. C. Alkin (Ed.), Evaluation roots: Tracing theorists’ views … (pp. 12–65). Sage Publications. Google Scholar
Antonowicz, D., Brzeziński, J.M. (2013). Doświadczenia parametryzacji jednostek naukowych z obszaru nauk humanistycznych i społecznych 2013 – z myślą o parametryzacji 2017. Nauka, 4: 51–85. Google Scholar
Barone, T., & Eisner, E. W. (2011). Arts based research. Sage Publications. Google Scholar
Bielska, E. (2018). Nauki społeczne w perspektywie nowoczesnej biurokracji i ponowoczesnej refleksyjności – wybrane konteksty parametryzacji nauki. Rocznik Lubuski, 44. Google Scholar
Brzezińska, A., Brzeziński, J., Eliasz, A. (2004). Ewaluacja a jakość kształcenia w szkole wyższej. Wyd. SWPS. Google Scholar
Chutorański, M., Szwabowski, O. (2018). Parametryzacja, humanistyka i los mieszkańców Rapa Nui. Rocznik Lubuski, 44(2): 145–163. Google Scholar
Dellschaft, K., Staab, S. (2006). On How to Perform a Gold Standard Based Evaluation of Ontology Learning. Proceedings of the International Semantic Web Conference (ISWC). Google Scholar
Gadacz, T. (2013). Studia i odpowiedzialność. Znak, 4(693): 80–84. Google Scholar
Guba, E.G., Lincoln, Y.S. (1989). Fourth Generation Evaluation. Sage Publications. Google Scholar
House, Ernest. R., Howe, K.R. (2005). Deliberative Democratic Evaluation. In: L. DeStefano, K.E. Ryan (Eds.), Encyclopedia of Evaluation (pp. 105–109). Sage Publications. Google Scholar
Howe, K.R., Ashcraft, C. (2005). Deliberative democratic evaluation: Successes and limitations of an evaluation of school choice. Teachers College Record, 107(10): 2275–2298. Google Scholar
Jaskuła, S. (2018). Ewakuacja społeczna w edukacji. Impuls. Google Scholar
Korporowicz, L. (2011). Zmienne losy polskiej ewaluacji. Pomiędzy nadzieją, animacją i konfuzją. W: B. Niemierko, K. Szmigiel (red.), Ewaluacja w edukacji. Koncepcje. Metody. Perspektywy. Grupa Tomani. Google Scholar
Kulczycki, E. (2014). Zasady oceny czasopism humanistycznych i ich rola w parametryzacji jednostek naukowych. Nauka, 3: 117–140. Google Scholar
Kumaniecki, K. (1967). Słownik łacińsko-polski. PWN. Google Scholar
Leszczyński, A. (2022). Ewaluacja nauki to porażka. Wywiad z Prof. Kulczyckim. Oko. Press. https://oko.press/ewaluacja-nauki-to-porazka-jej-wyniki-nic-nie-mowia-i-nikomu-nie-sa-potrzebne-wywiad/ Google Scholar
Macdonald, B. (1976). Evaluation and the control of education. In: D. Tawley (Ed.), Curriculum Evaluation Today (pp. 125–138). Macmillan. Google Scholar
Mattson, B., McDonald, L. (2005). Planning and evaluating effective technical assistance for school improvement. Atlanta National Association of State Title I Directors. Google Scholar
Mertens, D.M. (1999). Inclusive evaluation: implications of transformative theory for evaluation. American Journal of Evaluation, 20(1): 1. Google Scholar
Mertens, D.M. (2010). Research and Evaluation in Education and Psychology (3rd ed.). Sage Publications. Google Scholar
Mizerek, H. (2015a). Evidence-based practice in education: premises, dilemmas, prospects. Forum Oświatowe, 27(2): 25‒40. Google Scholar
Mizerek, H. (2015b). Dyskretny urok ewaluacji ‒ czy on jeszcze działa? W: G. Mazurkiewicz (red.), Jak budować dobrą szkołę? Potencjał i bariery ewaluacji w oświacie (s. 39–54). Wyd. UJ. Google Scholar
Mizerek, H. (2016). Ewaluacja edukacyjna w Polsce. trajektorie, perspektywy i dylematy rozwoju. Zarządzanie Publiczne, 1(33): 1–16. Google Scholar
Mizerek, H. (2017). Ewaluacja edukacyjna. Interdyskursywne dialogi i konfrontacje. Impuls. Google Scholar
Mizerek, H. (2018). What kind of evaluation do we need inside a school? In: R. Dorczak (Ed.), Leading and Managing for Development (pp. 15–24). Jagiellonian University Institute of Public Affairs. Google Scholar
Mizerek, H. (2020). Ewaluacje konstruktywistyczne. Implikacje dla wczesnej edukacji. Problemy Wczesnej Edukacji, 51(4): 75–86. Google Scholar
Murawska, A. (2018). Uniwersytet jako przestrzeń życia w ideach. Rocznik Lubuski, 44: 119–127. Google Scholar
Norris, N. (2015). Democratic evaluation: The work and ideas of Barry MacDonald. Evaluation, 21(2): 135–142. Google Scholar
Nowotniak, J. (2019). Ewaluacja edukacyjna. Społeczne światy ewaluatorów. Impuls. Google Scholar
Potulicka, E. (2014). Neoliberalne reformy edukacji w Stanach Zjednoczonych. Od Ronalda Reagana do Baracka Obamy. Impuls. Google Scholar
Potulicka, E., Rutkowiak, J. (2010). Neoliberalne uwikłania edukacji. Impuls. Google Scholar
Readings, B. (2107). Uniwersytet w ruinie. Narodowe Centrum Kultury. Google Scholar
Ryan, K.E., Cousins, J.B. (2009). The SAGE international handbook of educational evaluation. Sage Publications. Google Scholar
Sajdak-Burska, A. (2018). O porównywalności nieporównywalnego. Wybrane konsekwencje uprawiania pedagogiki jako nauki humanistycznej lub społecznej. Rocznik Lubuski, 44(2). Google Scholar
Scriven, M. (1981). Evaluation Thesaurus. Edgepress. Google Scholar
Scriven, M. (1996a). The Theory behind Practical Evaluation. Evaluation, 4(2): 393–404. Google Scholar
Scriven, M. (1996b). The Theory behind Practical Evaluation. In Evaluation (Vol. 2, Issue 4, pp. 393–404). Google Scholar
Scriven, M. (1996c). Types of Evaluation and Types of Evaluator. In American Journal of Evaluation (Vol. 17, Issue 2, pp. 151–161). Google Scholar
Scriven, M. (2005). Logic of Evaluation. In S. Mathison (Ed.), Encyclopedia of Evaluation (pp. 236–239). Sage Publications. Google Scholar
Scriven, M. (2011). Evaluation bias and its control. Journal of Multidisciplinary Evaluation, 7(15): 79–98. Google Scholar
Shadish, W.R., Luellen, J.K., Baker, A. (2005). History of Evaluation. In S. Mathison (Ed.), Encyclopedia of Evaluation (pp. 184–187). Sage Publications. Google Scholar
Shaw, I., Shaw, I.G.R., Greene, J.C., Mark, M.M. (Eds.). (2006). The Sage handbook of evaluation. Sage Publications. Google Scholar
Shulha, L.M., Cousins, J.B. (1997). Evaluation Use: Theory, Research, and Practice Since 1986. Evaluation Practice, 18(3): 195–208. Google Scholar
Stake, R. (2003). Responsive Evaluation. In T. Kellaghan & D. L. Stufflebeam (Eds.), International Handbook of Educational Evaluation (pp. 63–68). Springer Netherlands. Google Scholar
Stufflebeam, D.L. (2001). Evaluation Models. New Directions for Evaluation, 89(89): 7–99. Google Scholar
Stufflebean, D.L., Shinkfield, A. (2007). Evaluation Theory, Models, and Applications. Jossey-Bass. Google Scholar
Szkudlarek, T. (2007). Edukacja i konstruowanie społecznych nierówności. W: W.J. Klebaniuk (red.), Fenomen nierówności społecznych (s. 31–52). Aneteia. Google Scholar
Szwabowski, O. (2014). Uniwersytet metropolitalny, korupcja i wychowanie przez dług. Teraźniejszość ‒ Człowiek ‒ Edukacja: Kwartalnik Myśli Społeczno-Pedagogicznej, 68(4): 173–184. Google Scholar
Szwabowski, O. (2019). Nekrofilna produkcja akademicka i pieśni partyzantów. Autoetnografia pracy akademickiej i dydaktycznej w czasach zombie-kapitalizmu. Instytut Pedagogiki UWr. Google Scholar
Torres, RT., Preskill, H. (1999). Ethical Dimensions of Stakeholder Participation and Evaluation Use. New Directions for Evaluation, (82): 57–66. Google Scholar
Vedung, E. (2010). Four Waves of Evaluation Diffusion. Evaluation, 16(3): 263–277. Google Scholar
Weiss, C.H. (1999). The Interface between Evaluation and Public Policy. Evaluation, 5(4): 468–486. Google Scholar
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Czasopismo publikowane jest na licencji Open Access CC BY-NC-ND 3.0. (https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/pl/)
Redakcja wyraża zgodę na umieszczanie opublikowanych artykułów na stronach internetowych autorów, stronach internetowych jednostek naukowych i repozytoriów.