Społeczna percepcja partii politycznych w Polsce. Między perspektywą empiryczną a normatywną
Anna Pacześniak
Uniwersytet Wrocławskihttps://orcid.org/0000-0002-4782-4432
Maria Wincławska
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniuhttps://orcid.org/0000-0002-3222-0572
Abstrakt
Partie polityczne nie cieszą się dużym uznaniem społecznym w społeczeństwach demokratycznych. Ludzie rzadko do nich dołączają, nie identyfikują się z nimi, nie ufają im, a nawet rzadziej niż w minionych dekadach chodzą na wybory. Wszystkie te zjawiska są dobrze udokumentowane w literaturze, ale dostarczają wniosków na temat partii pośrednio.
Celem niniejszego artykułu jest pokazanie, jak partie polityczne są postrzegane przez polską opinię publiczną. Na podstawie badań empirycznych: sondażu na reprezentatywnej próbie oraz analizy danych wtórnych raportów CBOS wyciągamy wnioski na temat postrzegania polskich partii politycznych. Artykuł uzupełnia ocenę partii politycznych o bezpośrednie postrzeganie polskich partii zarówno jako aktorów sceny politycznej, jak i instytucji demokratycznego państwa. Pokazuje, że postrzeganie partii jest bardziej zniuansowane, niż można się spodziewać przy wstępnym rozpoznaniu, a rozróżnienie między partiami jako aktorami i instytucjami demokratycznymi jest kluczowe dla zrozumienia wyłaniającej się dwoistości tego postrzegania.
Słowa kluczowe:
partie polityczne, instytucje demokratyczne, wyborcy, percepcja partiiBibliografia
Antoszewski, A. (2005). Partie polityczne w Europie Środkowej i Wschodniej. Wyższa Szkoła Zarządzania i Bankowości w Poznaniu. Google Scholar
Brodzińska-Mirowska, B., Wincławska, M. (2019). Why Party Members Matter? The Concept of High-quality Membership in Polish Political Parties. Communicational and Organizational Potential. Czech Journal of Political Science, 26(1): 3‒21. Google Scholar
Crozier, M., Huntington, S., Watanuki, J. (1975). The Crisis of Democracy: Report on the Governability of Democracies to the Trilateral Commission. New York University Press. Google Scholar
Cybulska, A., Pankowski, K. (2017). Ogólny stosunek do partii politycznych. Komunikat z badań nr 66. Fundacja Centrum Badania Opinii Społecznej. Google Scholar
Dalton, R. (2000). The Decline of Party Identification. W: R. Dalton, M. Wattenberg (red.) Parties without Partisans: Political Change in Advanced Industrial Democracies (Comparative Politics). Oxford University Press. Google Scholar
Dalton, R., Waldon, S. (2005). Public images of political parties: a necessary evil. West European Politics, 28(5): 931‒951. Google Scholar
Giddens, A. (2001). Poza lewicą i prawicą. Zysk i S-ka. Google Scholar
Grabowska, M. (2006). Partie polityczne w Polsce po 1989 roku. W: J. Wasilewski (red.) Współczesne społeczeństwo polskie. Dynamika zmian (231‒274). Scholar. Google Scholar
Gulczyński, M. (2005). Siedem grzechów głównych partii politycznych III RP. W: J. Kornaś (red.) Partie polityczne: permanentne problemy. Studia z zakresu funkcjonowania systemu politycznego (27‒51). Wyd. WSEiA. Google Scholar
Ignazi, P. (2017). Party and Democracy. The Uneven Road to Party Legitimacy. Oxford University Press. Google Scholar
Jacuński, M., Brodzińska-Mirowska, B., Pacześniak, A., Wincławska, M. (2021). Party Organization and Communication in Poland. Palgrave Macmillan. Google Scholar
Janicki, M., Władyka, W. (2019). Pogniewane pokolenie. Polityka, 6. Google Scholar
Kaczorowska, M. (2018). Ożywienie Szkockiej Partii Narodowej po przegranym referendum niepodległościowym w Szkocji. W: A. Pacześniak (red.) Anatomia porażki wyborczej (223‒246). Wydawnictwo Sejmowe. Google Scholar
Katz, R. (2022). If the Cure for the Ills of Democracy Is More Democracy, Might the Cure Be Worse than the Disease? Scandinavian Political Studies, 45(1). DOI: 10.1111/1467-9477.12218. Google Scholar
Lepczyński, K (2020). Polacy o demokracji. Komunikat z badań CBOS nr 95. Fundacja Centrum Badania Opinii Społecznej. Google Scholar
Mair, P. (2016). Rządzenie pustką. O wydrążaniu zachodniej demokracji. W: W. Gagatek, K. Walecka (red.) Oblicza demokracji. Partie i systemy partyjne w ujęciu Petera Maira (323‒356). Ośrodek Myśli Politycznej. Google Scholar
Mair, P, van Biezen, I. (2001). Party Membership in Twenty European Democracies, 1980‒2000. Party Politics, 7(1): 5-21, https://doi.org/10.1177/1354068801007001001. Google Scholar
Marczewski, P. (2017). Partie polityczne a jakość demokracji. Fundacja im. Stefana Batorego. Google Scholar
Martin, A. (2014). The Party is Not Over: Explaining Attitudes towards Political Parties in Australia. International Journal of Public Opinion Research, 26(1): 1‒17, https://doi.org/10.1093/ijpor/edt025. Google Scholar
Nalewajko, E. (1997). Protopartie i protosystem? Szkic do obrazu polskiej wielopartyjności. Instytut Studiów Politycznych PAN. Google Scholar
Norris, P. (2011). Democratic deficit: critical citizen revisited. Cambridge University Press. Google Scholar
Offe, C., Adler, P. (1991). Capitalism by Democratic Design? Democracy Theory Facing the Triple Transition in East Central Europe. Social Research, 48(4): 865‒892. Google Scholar
Pacześniak, A., De Waele, J.-M. (2011). Mikrokosmos partii jako terra incognito. W: A. Pacześniak, J.-M. De Waele (red.) Ludzie partii - idealiści czy pragmatycy? Kadry partyjne w świetle badań empirycznych. Scholar. Google Scholar
Schattschneider, E. (1942). Party Government. Farrar and Rinehart. Google Scholar
Theocharis, Y., van Deth, J.W. (2018). Political Participation in a Changing World. Routledge. Google Scholar
van Biezen, I., Poguntke, T. (2012). Going, going, …gone? The decline of party membership in contemporary Europe. European Journal of Political Research, 51(1): 24‒56, https://doi.org/10.1111/j.1475-6765.2011.01995.x. Google Scholar
van Haute, E., Paulis, E., Sierens, V. (2018). Assessing party membership figures: the MAPP dataset. European Political Science, 17(3): 366-377. DOI: 10.1057/s41304-016-0098-z. Google Scholar
Wiatr, J. (2003). Narodziny i przemiany systemu wielopartyjnego. W: J. Raciborski, J. Bartkowski, B. Frątczak-Rudnicka, J. Kilias, J. Wiatr (red.) Demokracja polska 1989‒2003 (177-206). Scholar. Google Scholar
Wincławska, M., Brodzińska-Mirowska, B. (2016). Niewykorzystane szanse? Partie polityczne w działaniu. Wyd. UMK. Google Scholar
Wincławska, M. (2020). Obszary aktywności członków polskich partii politycznych z perspektywy zadań partii i jej działaczy (grassroots). Przegląd Politologiczny, 1: 119-130. DOI: 10.14746/pp.2020.25.1.9. Google Scholar
Wincławska, M. (2010). Unia Wolności. Partia polityczna w okresie transformacji. Scholar. Google Scholar
Żerkowska-Balazs, M., Cześnik, M. (2011). Ideologiczne pozycje oczami wyborców: samookreślenie na skali lewica-prawica w postkomunistycznej Polsce. W: K. Kowalczyk (red.) Partie i system partyjny III RP (182‒204). Adam Marszałek. Google Scholar
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Czasopismo publikowane jest na licencji Open Access CC BY-NC-ND 3.0. (https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/pl/)
Redakcja wyraża zgodę na umieszczanie opublikowanych artykułów na stronach internetowych autorów, stronach internetowych jednostek naukowych i repozytoriów.