Wizualne przedstawienia religii i nowej duchowości w przestrzeni publicznej – na przykładzie Olsztyna i okolic

Agnieszka Zduniak

Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
https://orcid.org/0000-0001-5349-7469


Abstract

Kultura współczesna jest kulturą zdominowaną przez wszechobecność obrazów. Wizualne reprezentacje i manifestacje dotyczą także religii i duchowości. Celem artykułu jest prezentacja lokalnych przedstawień religii instytucjonalnej, religii sprywatyzowanej, nowej duchowości i religii kulturowej. Główną metodą badawczą jest analiza fotografii wykonanych w Olsztynie i okolicach miasta wiosną 2018 roku. Badania pozwoliły wyciągnąć wnioski m.in. o skonwencjonalizowanych obrazach religii.


Keywords:

socjologia wizualna, socjologia religii, religia instytucjonalna, religijność sprywatyzowana, nowa duchowość, religia kulturowa


Adamowski, J. (2011). Motywacje stawiania krzyży i kapliczek przydrożnych. W: J. Adamowski, M. Wójcicka (red.) Krzyże i kapliczki przydrożne jako znaki społecznej, kulturowej i religijnej pamięci (s. 17‒41). Wyd. UMCS.   Google Scholar

Banks, M. (2009). Materiały wizualne w badaniach jakościowych. PWN.   Google Scholar

Czarnowski, S. (1948). Kultura. Spółdzielnia Wydawnicza Książka.   Google Scholar

Drozdowski, R. (2006). Obraza na obrazy. Strategie społecznego oporu wobec obrazów dominujących. Wyd. UAM.   Google Scholar

Featherstone, M. (2001). Koncepcje kultury konsumenckiej. W: B. Heilbrunn, G. Foxall, M. Lambkin, F. Raajj (red.) Zachowania konsumenta. Koncepcja i badania europejskie (s. 305‒323). PWN.   Google Scholar

Hervieu-Léger, D. (1999). Religia jako pamięć. Nomos.   Google Scholar

Hochleitner, J. (2003). Warmińska sakralizacja przestrzeni ‒ krzyże, kapliczki i figury religijne, Echa Przeszłości, 4: 51‒66.   Google Scholar

Kowalewski, M. Kowalewska, D. (2011). Katedry, kościoły, kaplice – co dzieje się z „symbolami Europy”? W: M. Kowalewski, A.M. Królikowska (red.) Miasto i sacrum (s. 75‒86). Nomos.   Google Scholar

Kuprjaniuk, S. (2016). Mała architektura sakralna na Warmii od 1945 roku ze szczególnym uwzględnieniem kapliczek. Mantis.   Google Scholar

Kuprjaniuk, S, Liżewska, I. (2012). Warmińskie kapliczki. Stowarzyszenie Wspólnota Kulturowa Borussia.   Google Scholar

Mariański, J. (2011). Nowe formy religijności i duchowości we współczesnym mieście. W: M. Kowalewski, A. M. Królikowska (red.) Miasto i sacrum (s. 55‒74). Nomos.   Google Scholar

Oleszkiewicz, M. (2011). Kapliczki z wizerunkiem Matki Bożej jako ludowa forma kultu maryjnego. W: J. Adamowski, M. Wójcicka (red.) Krzyże i kapliczki przydrożne jako znaki społecznej, kulturowej i religijnej pamięci (s. 198‒199). Wyd. UMCS.   Google Scholar

Otto, R. (1968). Świętość. Elementy racjonalne w pojęciu bóstwa i ich stosunek do elementów racjonalnych. KiW.   Google Scholar

Paczos, J. (2011). Floralne otoczenie przydrożnych krzyży. W: J. Adamowski, M. Wójcicka (red.) Krzyże i kapliczki przydrożne jako znaki społecznej, kulturowej i religijnej pamięci (s. 57‒67). Wyd. UMCS.   Google Scholar

Popieliński, P. (2018). Przydrożne kapliczki na Warmii jako element dziedzictwa kulturowego regionu. Język. Religia. Tożsamość, 2: 283‒297.   Google Scholar

Rogowski, Ł. (2012). Niewidzialne miasto jako przestrzeń synkretyczna i kulisy życia społecznego. Na przykładzie kategorii sakralne. W: M. Krajewski (red.) Niewidzialne miasto (s. 117‒132). Fundacja Bęc Zmiana.   Google Scholar

Stachowska, E. (2010). Konsumpcja a religia. Komercjalizacja sacrum we współczesnym świecie. Przegląd Religioznawczy, 2(236): 119‒147.   Google Scholar

Sztompka, P. (2005). Socjologia wizualna. Fotografia jako metoda badawcza. PWN.   Google Scholar

Sztompka, P. (2012). Wyobraźnia wizualna i socjologia. W: M. Bogunia-Borowska, P. Sztompka (red.) Fotospołeczeństwo. Antologia tekstów z socjologii wizualnej (s. 11‒41). Znak.   Google Scholar

Tokarska-Bakir, J. (2000). Obraz osobliwy. Hermeneutyczna lektura źródeł etnograficznych. Universitas.   Google Scholar

Zawidzka, I. (2005). Kapliczki, figury i krzyże przydrożne w powiecie bocheńskim. Muzeum im. Stanisława Fischera.   Google Scholar

Zduniak, A. (2017). Religijność, duchowość, nowa duchowość. Próba teoretycznego rozgraniczenia kluczowych pojęć współczesnej socjologii religii. Przegląd Religioznawczy, 2(264): 159‒170.   Google Scholar


Published
2023-04-21

Cited by

Zduniak, A. (2023). Wizualne przedstawienia religii i nowej duchowości w przestrzeni publicznej – na przykładzie Olsztyna i okolic. Forum Nauk Społecznych, (1), 131–150. https://doi.org/10.31648/fns.8841

Agnieszka Zduniak 
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
https://orcid.org/0000-0001-5349-7469



License

Creative Commons License

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.

Czasopismo publikowane jest na licencji Open Access CC BY-NC-ND 3.0. (https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/pl/)
Redakcja wyraża zgodę na umieszczanie opublikowanych artykułów na stronach internetowych autorów, stronach internetowych jednostek naukowych i repozytoriów.