Wojenne świadczenia rzeczowe dla państwa na ziemiach polskich w latach 1944-1946

Źródła archiwalne   Google Scholar

Archiwum Akt Nowych, zespół nr 196, Sprawy wymiarowe. Wnioski i korespondencja dotyczące wymiaru dostaw w ramach świadczeń rzeczowych, sygn. 1578.   Google Scholar

Archiwum Akt Nowych, zespół nr 196, Sprawy zwolnień od obowiązku dostaw świadczeń rzeczowych. Korespondencja, sygn. 1580.   Google Scholar

Archiwum Narodowe w Krakowie, zespół nr 665, Odezwa do ludności Generalnego [wydana przez Generalnego Gubernatora Franka w sprawie odstawiania przymusowych kontyngentów żywnościowych], sygn. 1608.   Google Scholar

Archiwum Państwowe w Białymstoku, zespół nr 71, Protokóły zamknięcia ksiąg obowiązkowych dostaw, zaległych świadczeń rzeczowych, sygn. 1756.   Google Scholar

Archiwum Państwowe w Lublinie, zespół nr 632, Obwieszczenie [o skazaniu na śmierć 9 rolników za niedostarczenie kontyngentów], sygn. 1118.   Google Scholar

Archiwum Państwowe w Lublinie, zespół nr 632, Ogłoszenie [w sprawie dostarczenia kontyngentu zbożowego], sygn. 1243.   Google Scholar

Archiwum Państwowe w Olsztynie, zespół nr 390, Protokoły przejęcia darów UNRRA, sygn. 211.   Google Scholar

Archiwum Państwowe w Radomiu, zespół nr 1193, Odezwa do rolników informująca o rozpoczęciu pracy przez mleczarnie i wzywająca do dostawy mleka, sygn. 90.   Google Scholar

Archiwum Państwowe w Rzeszowie, zespół nr 36, Instrukcje dotyczące obowiązkowych dostaw dla województwa dokonany przez Biuro Ekonomiczne PKWN, sygn. 1289.   Google Scholar

Archiwum Państwowe w Szczecinie, zespół nr 317, Rozporządzenia Wydziału dotyczące obowiązkowych dostaw, sygn. 3722.   Google Scholar

Archiwum Państwowe w Szczecinie, zespół nr 317, Dostawy UNRRA, sygn. 5483.   Google Scholar

Archiwum Państwowe w Szczecinie, zespół nr 317, Sprawozdanie ilościowe z dostaw UNRRA, sygn. 5506.   Google Scholar

Akty prawne   Google Scholar

Ustawa z dnia 30 marca 1939 r. o powszechnym obowiązku świadczeń rzeczowych (Dz.U. z 1939 r., Nr 30, poz. 200).   Google Scholar

Ustawa z dnia 15 sierpnia 1944 r. o tymczasowym trybie wydawania dekretów z mocą ustawy (Dz.U. z 1944 r., Nr 1, poz. 3).   Google Scholar

Ustawa z dnia 31 grudnia 1944 r. o powołaniu Rządu Tymczasowego Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. z 1944 r., Nr 19, poz. 99).   Google Scholar

Ustawa z dnia 21 listopada 1967 roku o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (t.j. Dz.U. z 2021 r., poz. 372).   Google Scholar

Dekret PKWN z dnia 18 sierpnia 1944 r. nakładający obowiązek dostaw zbóż i ziemniaków dla państwa (Dz.U. z 1944 r., Nr 3, poz. 9).   Google Scholar

Dekret PKWN z dnia 22 sierpnia 1944 r. o wojennych świadczeniach rzeczowych – obowiązkowych dostawach mięsa, mleka i siana dla państwa (Dz.U. z 1944 r., Nr 3, poz. 10).   Google Scholar

Dekret PKWN z dnia 6 września 1944 r. o przeprowadzeniu reformy rolnej (Dz.U. z 1944 r., Nr 3, poz. 13).   Google Scholar

Dekret PKWN z dnia 23 września 1944 r. Kodeks karny Wojska Polskiego (t.j. Dz.U. z 1957 r., Nr 22, poz. 107).   Google Scholar

Dekret PKWN z dnia 30 października 1944 r. o ochronie Państwa (Dz.U. z 1944 r., Nr 10, poz. 50).   Google Scholar

Dekret PKWN z dnia 1 grudnia 1944 r. w przedmiocie podziału niektórych resortów utworzonych ustawą z dnia 21 lipca 1944 r. (Dz.U. z 1944 r., Nr 14, poz. 73).   Google Scholar

Dekret z dnia 16 listopada 1945 r. o przestępstwach szczególnie niebezpiecznych w okresie odbudowy Państwa (Dz.U. z 1945 r., Nr 53, poz. 300).   Google Scholar

Dekret z dnia 29 września 1948 r. o zniesieniu Urzędu Aprowizacji (Dz.U. z 1948 r., Nr 48, poz. 360).   Google Scholar

Dekret z dnia 27 marca 1947 r. o zmianach organizacji i zakresie działania naczelnych władz administracyjnych (Dz.U. z 1947 r., Nr 131, poz. 130).   Google Scholar

Rozporządzenie Prezydenta RP z dnia 22 marca 1928 r. o postepowaniu przymusowym w administracji (Dz.U. Nr 36, poz. 342 ze zm).   Google Scholar

Rozporządzenie Prezydenta RP z dnia 22 marca 1928 r. o postępowaniu karno-administracyjnym (Dz.U. Nr 38, poz. 365).   Google Scholar

Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 23 sierpnia 1932 r. o sposobie przeprowadzenia rewizji osobistej w postępowaniu przymusowym w administracji (Dz.U. Nr 89, poz. 75).   Google Scholar

Rozporządzenie Ministrów: Spraw Wojskowych, Spraw Wewnętrznych, Spraw Zagranicznych, Skarbu, Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, Rolnictwa i Reform Rolnych, Przemysłu i Handlu, Komunikacji, Opieki Społecznej oraz Poczt i Telegrafów z dnia 26 sierpnia 1939 r. w sprawie wykonania ustawy o powszechnym obowiązku świadczeń rzeczowych (Dz.U. z 1939 r., Nr 81, poz. 529).   Google Scholar

Rozporządzenie Przewodniczącego PKWN z dnia 27 listopada 1944 r. o premiowaniu dostaw obowiązkowych zbóż i ziemniaków w roku gospodarczym 1944/45 (Dz.U. z 1944 r., Nr 13, poz. 72).   Google Scholar

Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 22 stycznia 1945 r. o zakupie i sprzedaży nabiału przez zakłady mleczarskie (Dz.U. z 1945 r., Nr 5, poz. 19).   Google Scholar

Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 25 stycznia 1945 r. o ponadkontyngentowych dostawach ziemniaków i jęczmienia dla gorzelni w okresie zimy 1944/45 (Dz.U. z 1945 r., Nr 5, poz. 20).   Google Scholar

Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 16 lutego 1945 r. o obowiązkowych dostawach jaj kurzych dla Państwa (Dz.U. z 1945 r., Nr 7, poz. 31).   Google Scholar

Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 27 lipca 1945 r. o zmianie rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 16 lutego 1945 r. o obowiązkowych dostawach jaj kurzych dla Państwa (Dziennik Świadczeń Rzeczowych z 1945 r., Nr 19, poz. 51).   Google Scholar

Zarządzenie Przewodniczącego PKWN i Kierownika Resortu Obrony Narodowej z dnia 18 listopada 1944 r. o trybie wydawania zarządzeń w przedmiocie świadczeń rzeczowych (Dziennik Świadczeń Rzeczowych z 1944 r., Nr 1, poz. 1).   Google Scholar

Zarządzenie Szefa Biura Ekonomicznego PKWN z 1 grudnia 1944 roku wydanego w porozumieniu z Kierownikiem Resortu Administracji Publicznej w sprawie rozpowszechniania Dziennika Świadczeń Rzeczowych (Dziennik Świadczeń   Google Scholar

Rzeczowych z 1944 r., Nr 2, poz. 8).   Google Scholar

Zarządzenie Ministra Aprowizacji i Handlu z dnia 17 lutego 1945 r. w sprawie wykonania rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 16 lutego 1945 r. o obowiązkowych dostawach jaj kurzych dla Państwa (Dziennik Świadczeń Rzeczowych   Google Scholar

z 1945 r., Nr 7, poz. 22).   Google Scholar

Zarządzenie Ministra Aprowizacji i Handlu z dnia 29 maja 1945 r. wydane w porozumieniu z Ministrem Administracji Publicznej w sprawie zniesienia Urzędu Głównego Pełnomocnika Rządu Tymczasowego dla spraw wojennych świadczeń rzeczowych   Google Scholar

i przejęcia jego agend na terenie Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. Urz. Ministerstwa Aprowizacji i Handlu z dnia 25 czerwca 1945 r., Nr 4, poz. 18).   Google Scholar

Zarządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Handlu z dnia 9 czerwca 1945 r. w sprawie organizacji wydziałów aprowizacji i handlu urzędów wojewódzkich i referatów aprowizacji i handlu starostw (Dz. Urz. Ministerstwa Aprowizacji i Handlu   Google Scholar

z dnia 25 czerwca 1945 r., Nr 4, poz. 17).   Google Scholar

Zarządzenie Ministrów Administracji Publicznej i Aprowizacji i Handlu z dnia 25 września 1945 r. w sprawie zniesienia powiatowych inspektoratów świadczeń rzeczowych (Dz. Urz. Ministerstwa Aprowizacji i Handlu z dnia 10 października   Google Scholar

r., Nr 11, poz. 56).   Google Scholar

Zarządzenie Ministra Aprowizacji i Handlu z dnia 17 lipca 1946 r., wydane w porozumieniu z Ministrem Ziem Odzyskanych w sprawie zaległości w obowiązkowych dostawach ziemiopłodów; zarządzenie Ministra Aprowizacji i Handlu w sprawie obliczenia i wyprowadzenia zaległości w obowiązkowych dostawach ziemiopłodów z roku gospodarczego 1945/46 (Dziennik Świadczeń Rzeczowych z 1946 r., Nr 10,   Google Scholar

poz. 35 i 36).   Google Scholar

Okólnik nr 20 Ministra Aprowizacji i Handlu z dnia 30 kwietnia 1945 r. w sprawie stosowania sankcji karnych w wypadkach niewykonania obowiązkowych dostaw dla Państwa (Dz. Urz. Ministerstwa Aprowizacji i Handlu z dnia 4 maja 1945 r., Nr 1, poz. 2).   Google Scholar

Okólnik nr 39 Ministra Aprowizacji i Handlu z 31 sierpnia 1945 r. w sprawie uzupełnienia okólnika Nr 20 z dnia 30 kwietnia 1945 r. o stosowaniu sankcji karnych w wypadkach niewykonania obowiązkowych dostaw dla Państwa (Dz. Urz. Ministerstwa Aprowizacji i Handlu z dnia 10 września 1945 r., Nr 10, poz. 50).   Google Scholar

Okólnik nr 54 Ministra Aprowizacji i Handlu z dnia 22 grudnia 1945 r. w sprawie sankcji karnych za niewykonanie obowiązku świadczeń rzeczowych (Dz. Urz. Ministerstwa Aprowizacji i Handlu z dnia 28 grudnia 1945 r., Nr 15, poz. 85).   Google Scholar

Literatura   Google Scholar

Biegeleisen L.W., Polityka gospodarczo-aprowizacyjna miast polskich (Warszawy i Lwowa), Prace Towarzystwa dla Polityki i Administracji Gospodarczej, Warszawa 1935.   Google Scholar

Grodek Z., Zaopatrzenie kartkowe w okresie Rządu Tymczasowego (31 grudnia 1944 – czerwiec 1945), „Przegląd Historyczny” 1969, nr 4(60).   Google Scholar

Jezierski A., Leszczyńska C., Historia gospodarcza Polski, Warszawa 2003.   Google Scholar

Jędruszczak H., Niektóre zagadnienia sytuacji gospodarczej Polski w latach 1945–1949, „Kwartalnik Historyczny” 1964, nr 2.   Google Scholar

Kalandyk Z., Główne kierunki działalności władz powiatowych i miejskich w Sandomierzu w latach 1944–1950, „Studia Iuridica Lublinensia” 2016, nr 3(25).   Google Scholar

Kaliński J., Handel wewnętrzny w Polsce w latach 1944–1946, „Przegląd Historyczny” 1968, nr 1(59).   Google Scholar

Kaliński J., Wpływ sytuacji rynkowej na warunki bytowe ludności: lipiec 1946 – grudzień 1948 r., „Kwartalnik Historyczny” 1969, nr 2.   Google Scholar

Kasznica S., Polskie prawo administracyjne. Pojęcia i instytucje zasadnicze, Poznań 1946.   Google Scholar

Kersten K., Skład najwyższych organów władz państwowych Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (1944–1961), „Polska Ludowa. Materiały i Studia” 1964, t. 3.   Google Scholar

Kołodziejak Z., Wojna a wyżywienie. Wojenno-ekonomiczne aspekty rozwoju rolnictwa i gospodarki żywnościowej, Warszawa 1979.   Google Scholar

Konarski M., Rewolucyjny charakter ustroju Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, [w:] J. Puacz-Olszewska, T. Olejarz (red.), Współczesne problemy ekonomii, zarządzania i bezpieczeństwa, Rzeszów 2018.   Google Scholar

Konarski M., Constitutional public burdens as part of the defence economy, „Przegląd Prawno-Ekonomiczny” 2023, nr 2.   Google Scholar

Konarski M., Osobiste i rzeczowe ciężary wojenne w świetle prawodawstwa okresu insurekcji kościuszkowskiej 1794 roku, „Folia Iuridica Universitatis Wratislaviensis” 2020, nr 2(9).   Google Scholar

Konarski M., Zbrojny ruch oporu na tle przemian ustrojowych i społecznych w Polsce po zakończeniu okupacji niemieckiej, „Studia Prawnicze i Administracyjne” 2018, nr 2(24).   Google Scholar

Kościuszko M., Rekwizycje czy rabunek? Studium przypadku przywłaszczenia mienia przez Armię Czerwoną na przykładzie powiatu wrzesińskiego w 1945 r., „Historia Slavorum Occidentis” 2018, nr 1(16).   Google Scholar

Landau Z., Skrzeszewska B. (oprac.), Sprawozdania resortów PKWN, „Polska Ludowa. Materiały i Studia” 1965, t. 4.   Google Scholar

Markiewicz M., Konflikty społeczne wokół świadczeń rzeczowych w Polsce w latach 1944–1946: przykład Białostocczyzny, „Dzieje Najnowsze” 2004, nr 4(36).   Google Scholar

Okolski A., Wykład prawa administracyjnego oraz prawa administracyjnego obowiązującego w Królestwie Polskim, t. 3, Warszawa 1884.   Google Scholar

Pazgan M., Zagadnienia aprowizacji ludności województwa wrocławskiego z perspektywy starostwa kamiennnogórskiego w latach 1945–1947, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio F” 2014, nr 1–2.   Google Scholar

Szalewska M., Ciężary i świadczenia publiczne, [w:] R. Hauser, Z. Niewiadomski, A. Wróbel (red.), Prawo administracyjne materialne, seria: System Prawa Administracyjnego, t. 7, Warszawa 2012.   Google Scholar