Determinanty konkurencyjności województwa warmińsko-mazurskiego
Magdalena Wojarska
Wydział Nauk Ekonomicznych, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztyniehttps://orcid.org/0000-0002-4594-5863
Dominika Kopeć
Wydział Nauk Ekonomicznych, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w OlsztynieAbstrakt
Celem artykułu była identyfikacja czynników najsilniej oddziałujących na konkurencyjność regionów, ze szczególnym uwzględnieniem woj. warmińsko-mazurskiego. Czynniki identyfikowano metodą porządkowania liniowego autorstwa Z. Hellwiga (1968) – zbudowano indeksy konkurencyjności (CI) poszczególnych województw. W analizie zastosowano podział na konkurencyjność wynikową (ocenioną za pomocą PKB na mieszkańca) i czynnikową (analizowaną modelem rombu Portera). Determinanty konkurencyjności zidentyfikowano za pomocą regresji wieloczynnikowej. Z wyników badania wynika, że woj. warmińsko-mazurskie charakteryzowało się najniższym poziomem konkurencyjności, zarówno wynikowej, jak i czynnikowej. Mimo że w latach 2014-2022 wartości większości wskaźników wzrosły, a dynamika indeksu konkurencyjności była najwyższa (63,72%), region plasował się w końcówce większości rankingów. W obszarze innowacyjności w procesach produkcji zajmował przedostatnią pozycję, w obszarach warunków popytowych oraz środowiska biznesu ostatnią, a w obszarze branż wspierających oraz powiązanych trzecią od końca. Dodatkowo za pomocą modelu regresji ustalono, że na pozycję konkurencyjną województw najsilniej wpływa poziom innowacyjności, a następnie otoczenie biznesu.
Słowa kluczowe:
konkurencyjność, determinanty konkurencyjności, województwo warmińsko-mazurskie, miara Hellwiga, regresja wieloczynnikowaBibliografia
Adamik, A., & Sikora-Fernandez, D. (2021). Smart Organizations as a Source of Competitiveness and Sustainable Development in the Age of Industry 4.0: Integration of Micro and Macro Perspective. Energies, 14(6), 1572. https://doi.org/10.3390/en14061572. Google Scholar
Annoni, P., & Dijkstra, L. (2019). The Eu Regional Competitiveness Index 2019. Luxembourg: Publications Office of the European Union. Retrieved from https://ec.europa.eu/regional_policy/sources/work/2019_03_rci2019.pdf (17.07.2024). Google Scholar
Asheim, B., & Gertler, M.S. (2005). The Geography of Innovation: Regional Innovation Systems. In J. Fagerberg, D.C. Mowery, & R.R. Nelson (Eds.). The Oxford Handbook of Innovation. Oxford: Oxford University Press. Google Scholar
Ayon Ponce, G.I., Álvarez Indacochea, A.A., Salazar Moran, A.L., Baque Sánchez, E.R., Hernández-Ramírez, J., Arboleda Puerta, J.E., Camero Ortiz, E.L., Corredor-Torres, J.E., Tovar-Quintero, J., & Rincón-Guio, C. (2024). Enhancing Competitiveness in Cocoa Associations: An Integral Project Management Approach Based on Porter’s Diamond Model. Journal of Infrastructure, Policy and Development, 8(2), 2872. https://doi.org/10.24294/jipd.v8i2.2872. Google Scholar
Bieńkowski, W., Czajkowski, Z. Gomułka, M., Brocka-Palacz, B., Latoszek, E., Misala, J., Radło, M.J., & Weresa, M. (2008). Czynniki i miary międzynarodowej konkurencyjności gospodarek w kontekście globalizacji – wstępne wyniki badań. Warszawa: Szkoła Główna Handlowa. Google Scholar
Borowiecki, R., & Siuta-Tokarska, B. (2015). Konkurencyjność przedsiębiorstw i konkurencyjność gospodarki Polski – zarys problemu. Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy, 41(1), 52-66. Retrieved from https://www.ur.edu.pl/files/ur/import/Import/2015/6/3-Borowiecki-R.-Siuta-Tokarska-B..pdf (17.07.2024). Google Scholar
Cetin, M., & Erkisi, K. (2023). An Innovative Perspective on the Impact of Innovation on Global Competitiveness: Comparative Analysis of EU13 and EU15 Countries. Journal of Competitiveness, 15(4), 19-35. https://doi.org/10.7441/joc.2023.04.02. Google Scholar
Czyżewska, D. (2012). Istota konkurencyjności regionów. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, 74(4), 203-217. https://doi.org/10.14746/rpeis.2012.74.4.14. Google Scholar
Drucker, P.F. (1992). Innowacja i przedsiębiorczość. Praktyka i zasady. Warszawa: PWE. Google Scholar
Encarnacion, R.H., Magnaye, D.C., & Castro, A.G.M. (2023). Spatial Analysis of Local Competitiveness: Relationship of Economic Dynamism of Cities and Municipalities in Major Regional Metropolitan Areas in the Philippines. Sustainability, 15, 950. https://doi.org/10.3390/su15020950. Google Scholar
Erboz, G. (2020). A Qualitative Study on Industry 4.0 Competitiveness in Turkey Using Porter Diamond Model. Journal of Industrial Engineering and Management, 13(2), 266-282. https://doi.org/10.3926/jiem.2915. Google Scholar
Estevão, C., Nunes, S., Ferreira, J., & Fernandes, C. (2018). Tourism Sector Competitiveness in Portugal: Applying Porter’s Diamond. Tourism & Management Studies, 14(1), 30-44. https://doi.org/10.18089/tms.2018.14103. Google Scholar
Ginevičius, R., Žemaitis, E., Šuhajda, K., & Schieg, M. (2023). Assessing the Global Ccompetitiveness of European Countries. Journal of Competitiveness, 15(4), 36-52. https://doi.org/10.7441/joc.2023.04.03. Google Scholar
Gołębiewski, J., & Podlińska, O. (2015). Determinanty konkurencyjności polskich regionów w Unii Europejskiej. Przegląd Zachodniopomorski, 2, 7-20. https://doi.org/10.18276/pz.2015.2-01. Google Scholar
González Catalán, S.A. (2021). Regional Competitiveness in Latin America: A Comparative Study of the Key Elements for Regional Performance. Investigaciones Regionales – Journal of Regional Research, 2(50), 125-146. https://doi.org/10.38191/iirr-jorr.21.014. Google Scholar
Grassia, M.G., Marino, M., Mazza, R., Misuraca, M., Zavarrone, E., & Friel, M. (2024). Regional Competitiveness: A Structural-Based Topic Analysis on Recent Literature. Social Indicators Research, 173, 83-108. https://doi.org/10.1007/s11205-022-02951-4. Google Scholar
Grynia, A. (2018). Międzynarodowa konkurencyjność gospodarki Litwy po przystąpieniu do Unii Europejskiej. Osiągnięcia i postulowane kierunki zmian. Gdańsk: Wydawnictwo UG. Google Scholar
Grynia, A. (2022). Cyfryzacja jako determinanta międzynarodowej konkurencyjności gospodarki. Przypadek krajów Europy Środkowo-Wschodniej. Optimum. Economic Studies, 4(110), 17-31. https://doi.org/10.15290/oes.2022.04.110.02. Google Scholar
Hellwig, Z. (1968). Zastosowanie metody taksonomicznej do typologicznego podziału krajów ze względu na poziom ich rozwoju oraz zasoby i strukturę wykwalifikowanych kadr. Przegląd Statystyczny, 4, 307-327. Google Scholar
Huggins, R., Izushi, H., Prokop, D., & Thompson, P. (2014). Regional Competitiveness, Economic Growth and Stages of Development. Journal of Economics & Business, 32(2), 255-283. Retrieved from https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=2554326 (17.07.2024). Google Scholar
Hyski, M., & Chudy-Hyski, D. (2022). Marka gminy jako determinanta konkurencyjności obszaru. Studia Politicae Universitatis Silesiensis, 35, 11-32. https://doi.org/10.31261/spus.14716. Google Scholar
Karman, A., Banaś, J., Bronisz, U., & Miszczuk, A. (2022). Zmiany klimatu a konkurencyjność regionów. Warszawa: Polska Akademia Nauk, Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju. Google Scholar
Korenik, S. (2023). Nowa gospodarka a rozwój regionalny. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 67(3), 30-37. https://doi.org/10.15611 /pn.2023.3.04. Google Scholar
Kot, J., & Kraska, E. (2018). Ocena konkurencyjności polskich regionów oparta na metodzie M.E. Portera. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 527, 148-159. http://dx.doi.org/10.15611/pn.2018.527.13. Google Scholar
Kouskoura, A., Kalliontzi, E., Skalkos, D., & Bakouros, I. (2024). Assessing the Key Factors Measuring Regional Competitiveness. Sustainability, 16, 2574. https://doi.org/10.3390/su16062574. Google Scholar
Kuberska, D., Grzybowska-Brzezińska, M., & Brelik, A. (2020). Shaping Competitiveness Through Policy: The Case of the Organic Food Market. European Research Studies Journal, XXIII(4), 1334-1354. https://doi.org/10.35808/ersj/1913. Google Scholar
Łaźniewska, E. (2013). Konkurencyjność regionalna w czasie i przestrzeni na przykładzie polskich regionów. Poznań: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu. Google Scholar
Łaźniewska, E. (2022). Gospodarka cyfrowa – rozwój regionalny – odporność. Poznań: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu. Google Scholar
Łaźniewska, E., & Chmielewski, R. (2012). Konkurencyjność regionalna jako termin w ekonomii. In E. Łaźniewska, M. Gorynia (Ed). Konkurencyjność regionalna. Koncepcje – strategie – przykłady. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. Google Scholar
Porter, M. (1990). The Competitive Advantage of Nations. Harvard Business Review, 68(2), 73-93. Google Scholar
Radło, M.J. (2008). Międzynarodowa konkurencyjność gospodarki. Uwagi na temat definicji, czynników i miar. Prace i Materiały, 284, 1-33. https://doi.org/10.13140/RG.2.2.26561.35684. Google Scholar
Roszko-Wójtowicz, E., & Grzelak, M.M. (2019). The Use of Selected Methods of Linear Ordering to Assess the Innovation Performance of the European Union Member States. Economic and Environmental Studies, 19(1), 9-30. https://doi.org/10.25167/ees.2019.49.1. Google Scholar
Rubaj, P. (2019). Teoretyczny i praktyczny wymiar międzynarodowej konkurencyjności gospodarki. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, 6(984), 7-24. https://doi.org/10.15678/ZNUEK.2019.0984.0601. Google Scholar
Shastitko, A. (2009). Competitiveness of the Region: Content, Factors, Policies. Baltic Region, 1, 10-25. https://doi.org/10.5922/2079-8555-2009-1-2. Google Scholar
Sokołowska-Woźniak, J. (2005). Determinanty konkurencyjności regionu. In A. Nalepka (Ed.). Organizacje komercyjne i niekomercyjne wobec wzmożonej konkurencji i rosnących wymagań konsumenta. Nowy Sącz: Wyższa Szkoła Biznesu – National-Louis University. Google Scholar
Strahl, D. (2006). Klasyczne metody pomiaru i oceny rozwoju regionalnego. In D. Strahl (Ed.). Metody oceny rozwoju regionalnego. Wrocław: Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej im. Oskara Langego. Google Scholar
Szczech-Pietkiewicz, E. (2019). Konkurencyjność miasta w kontekście współczesnych koncepcji teoretycznych i zjawisk gospodarczych. Warszawa: Oficyna Wydawnicza SGH. Google Scholar
Zeibote, Z., & Muravska, T. (2018). Promoting the Regional Competitiveness Through Clusters’ Approach: Case of the Latvian Information Technology Cluster. European Integration Studies (Kaunas University of Technology), 12, 77-91. https://doi.org/10.5755/j01.eis.0.12.20846. Google Scholar
Zeibote, Z., Volkova T., & Todorov, K. (2019). The Impact of Globalization on Regional Development and Competitiveness: Cases of Selected Regions. Insights into Regional Development, 1(1), 33-47. https://doi.org/10.9770/ird.2019.1.1(3). Google Scholar
Wydział Nauk Ekonomicznych, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
https://orcid.org/0000-0002-4594-5863
Wydział Nauk Ekonomicznych, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Każdy Autor składa oświadczenie, że praca nie była wcześniej publikowana (pod tym samym lub innym tytułem, nie stanowi również części innej publikacji) oraz nie narusza praw autorskich innych osób. Jednocześnie Autor przenosi na wydawcę wyłączne prawo wydania i rozpowszechniania tego utworu drukiem w formie zwartej publikacji czasopisma oraz w formie publikacji elektronicznej.
Czasopismo udostępnione jest na licencji Creative Commons CC-BY-NC-ND
