Makrostruktura pierwszej strony gazety w ujęciu konfrontatywnym polsko-czesko-słowackim

Sylwia Sojda

Uniwersytet Śląski w Katowicach

X


https://orcid.org/0000-0002-3114-9006

Magdalena Ślawska

Uniwersytet Śląski w Katowicach
https://orcid.org/0000-0002-4265-6708


Abstract

Artykuł jest próbą konfrontatywnej analizy pierwszych stron dzienników polskich, czeskich i słowackich, które przedstawiały wybory prezydenckie w Stanach Zjednoczonych z listopada 2024 r. Co istotne, jest to porównanie przestrzeni tekstowych powstałych w podobnych warunkach geopolitycznych oraz w blisko spokrewnionych systemach językowych. Analizie poddano 42 pierwsze strony, które potraktowano jako makrostruktury. Autorki odnalazły różne strategie komunikowania o tym samym wydarzeniu ze względu na zróżnicowane schematy kompozycyjne. Artykuł jest analizą poszczególnych typów obrazowania wyborów prezydenckich na pierwszych stronach ogólnokrajowych dzienników w Polsce, Czechach i Słowacji.


Schlagworte:

makrostruktura, pierwsza strona gazety, multimodalność, dyskurs medialny polski, czeski i słowacki, wybory prezydenckie w USA


Bilut-Homplewicz Z. (2010): Lingwistyka tekstu w Niemczech na tle polonistycznych badań tekstologicznych – kontrastywność interlingwistyczna. „Stylistyka” XIX, s. 393–410.   Google Scholar

Czachur W. (2020): Lingwistyka dyskursu jako integrujący program badawczy. Wrocław.   Google Scholar

Czachur W., Hanus A., Miller D. (red.) (2022): Dyskurs, media, multimodalność. Przyczynek do dialogu germanistyczno-polonistycznego. Wrocław.   Google Scholar

Duszak A. (1998): Tekst, dyskurs, komunikacja międzykulturowa. Warszawa.   Google Scholar

Kakarenko K. (2017): Karykatura jako narzędzie polityki państwa. „Czasopismo Prawno-Historyczne” LXIX(2), s. 295–311.
Crossref   Google Scholar

Kaszewski K. (2018): Media o sobie. Językowe elementy autopromocyjne w przekazach informacyjnych prasy, radia i telewizji. Warszawa.   Google Scholar

Kawka M. (2016): Dyskurs multimodalny – nowa kategoria badawcza? „Zeszyty Prasoznawcze” 59/2, s. 294–303.   Google Scholar

Kępa-Figura D. (2022): Z perspektywy polskiej mediolingwistyki. [W:] Dyskurs, media, multimodalność. Przyczynek do dialogu germanistyczno-polonistycznego. Red. W. Czachur, A. Hanus, D. Miller. Wrocław, s. 299–307.   Google Scholar

Loewe I. (2007): Gatunki paratekstowe w komunikacji medialnej. Katowice.   Google Scholar

Mac A. (2024): Medialny obraz kryzysu na przykładzie okładek tygodników opiniotwórczych na temat wojny w Ukrainie – ujęcie kontrastywne niemiecko-polskie. „Forum Lingwistyczne” 12(1), https://doi.org/10.31261/FL.2024.12.1.08, dostęp: 12.12.2024.
Crossref   Google Scholar

Maćkiewicz J. (2016): Jak można badać przekazy multimodalne. „Język Polski” 2, s. 18–27.
Crossref   Google Scholar

Michalewski K. (2009): Komunikaty mieszane. Łódź.   Google Scholar

Olechowska P. (2018): Metadziennikarstwo – funkcje okładek tygodników społeczno-politycznych z 2016 roku w analizie multimodalnej. [W:] Współczesne media – media multimodalne. Zagadnienia ogólne i teoretyczne. Multimodalność mediów drukowanych. T. 1. Red. I. Hofman, D. Kępa-Figura. Lublin, s. 115–149.   Google Scholar

Papierz M. (2003): Zaimki w języku i w tekście. Studium słowacko-polskie. Kraków.   Google Scholar

Piekot T. (2005): Pierwsza strona gazety jako komunikat. „Rozprawy Komisji Językowej” XXXI, s. 85–94.   Google Scholar

Piekot T. (2006): Dyskurs polskich wiadomości prasowych. Kraków.   Google Scholar

Skowronek B. (2013): Mediolingwistyka. Wprowadzenie. Kraków.   Google Scholar

Skowronek B. (2024): Mediolingwistyka dekadę później. Kraków.   Google Scholar

Szews P. (2020): Infografika w prasie i Internecie. Łódź.
Crossref   Google Scholar

Szylko-Kwas J. (2019): Fotografia jako wypowiedź dziennikarska – odmiany gatunkowe. „Studia Medioznawcze” 20/1, s. 83–98.
Crossref   Google Scholar

Ślawska M. (2016): Grafizacja w prasie, czyli o kilku przykładach organizacji przestrzennej tekstów prasowych. „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica” 2/32, s. 131–147.
Crossref   Google Scholar

Ślawska M. (2018a): Przestrzeń pierwszej strony gazety na przykładzie lokalnych dodatków „Dziennika Zachodniego”. [W:] Komunikowanie lokalno-regionalne w dobie społeczeństwa medialnego. Problemy teoretyczno-praktyczne. T. 1. Red. S. Michalczyk, K. Brzoza. Katowice, s. 160–178.   Google Scholar

Ślawska M. (2018b): Perspektywa multimodalna w badaniu tekstów prasowych. [W:] Współczesne media – media multimodalne. Zagadnienia ogólne i teoretyczne. Multimodalność mediów drukowanych. T. 1. Red. I. Hofman, D. Kępa-Figura. Lublin, s. 107–118.   Google Scholar

Ślawska M. (2022): Pandemia COVID-19 na pierwszych stronach dzienników ogólnopolskich. [W:] Język a media. (R)ewolucja języka i komunikacji we współczesnych mediach w dobie pandemii. Red. A. Walecka-Rynduch, B. Skowronek. Kraków, s. 93–105.   Google Scholar

Ślawska M. (2023): Co badacz może zrobić z tekstem medialnym? Spojrzenie mediolingwistyczne. „tekst i dyskurs – text und diskurs” 17, s. 81–102.
Crossref   Google Scholar

Wojdyła M. (2011): Wybrane wyznaczniki stylu tabloidów (na podstawie pierwszych stron gazet). „Oblicza Komunikacji” 4, s. 140–150.   Google Scholar

Wojtak M. (2001): Wyznaczniki gatunkowe zapowiedzi. [W:] Nowe media. Nowe w mediach. Red. I. Borkowski, A. Woźny. Wrocław, s. 53–67.   Google Scholar

Wojtak M. (2004): Gatunki prasowe. Lublin.   Google Scholar

Wojtak M. (2005): Konfiguracja gatunkowa charakterystyczna dla pierwszej strony gazety. [W:] W kulturze pierwszych stron. Nowe media – nowe w mediach. Red. I. Borkowski, A. Woźny. Wrocław, s. 37–47.   Google Scholar

Wojtak M. (2019): Wprowadzenie do genologii. Lublin.   Google Scholar

Worsowicz M. (2009): Lektura, pilotaż, nawigowanie – o grafizacji materiałów dziennikarskich na przykładzie jedynek „Dziennika Łódzkiego”. [W:] Komunikacja wizualna w przestrzeni społecznej. Red. A. Obrębska. Łódź, s. 101–110.   Google Scholar

Zych A. (2004): Paradygmat słowotwórczy jako jednostka badań konfrontatywnych. [W:] Język rosyjski w konfrontacji z językami Europy w aspekcie lingwokulturoznawczym. Red. H. Fontański, P. Czerwiński. Katowice, s. 129–140.   Google Scholar

Żydek-Bednarczuk U. (2005): Wprowadzenie do lingwistycznej analizy tekstu. Kraków.   Google Scholar

  Google Scholar

dzienniki-super-express-ii-kwartal-2024-r>, dostęp: 21.11.2024.   Google Scholar

  Google Scholar

-tys-sztuk-8793402.html>, dostęp: 21.11.2024.   Google Scholar


Veröffentlicht
2025-12-11

##plugins.themes.libcom.cytowania##

Sojda, S., & Ślawska, M. (2025). Makrostruktura pierwszej strony gazety w ujęciu konfrontatywnym polsko-czesko-słowackim. Prace Językoznawcze, 27(4), 83–106. https://doi.org/10.31648/pj.11841

Sylwia Sojda 
Uniwersytet Śląski w Katowicach
<p>X</p>  Poland
https://orcid.org/0000-0002-3114-9006

X


Magdalena Ślawska 
Uniwersytet Śląski w Katowicach
https://orcid.org/0000-0002-4265-6708