Mechanizmy intuicji językowej

Wiolett A.  Piegzik

doi:10.31648/pj.7604

Mechanizmy intuicji językowej

Wiolett A. Piegzik

Uniwersytet Szczeciński

DOI: https://doi.org/10.31648/pj.7604

Abstract

Głównym celem niniejszego artykułu jest przedstawienie mechanizmów intuicji językowej
w kontekście bieżącego przetwarzania danych językowych. Opis odnosi się do „umysłu
w działaniu”, który zobligowany jest do podejmowania szybkich i adekwatnych decyzji
językowych. W artykule wykorzystano nowy model pamięci roboczej (Baddeley 2012) oraz
koncepcję umysłu poczwórnie ograniczonego (Nosal 2008). Artykuł, ukazując mechanizmy
działania intuicji językowej, przedstawia rolę, jaką pełnią one w czynnościach językowych,
podczas których użytkownik działa sprawnie, tj. w oparciu o jasne i zrozumiałe modele/
schematy językowe, budujące kompetencję językową oraz gdy doświadcza trudności wynikających
z deficytów językowych. We wnioskach artykułu zaproponowano typologię intuicji
językowej i przedstawiono wybrane dane z przeprowadzonego badania empirycznego nad
intuicją osób uczących się języka francuskiego jako obcego.

Schlagworte:

intuicja językowa, pamięć robocza, kompetencja językowa, domysł językowy, kompensacja poznawcza, typologia intuicji językowej

Literaturhinweise

Baddeley A. (2007): Working memory, thought and action. Oxford.
Crossref Google Scholar

Baddeley A. (2012): Working memory: Theories, Models, and Controversis. ,,Annual Review of Psychology” nr 63, s. 1–29.
Crossref Google Scholar

Bajrić S. (2005): Questions d’intuition. ,,Langue française” nr 147(3), s. 7–18.
Crossref Google Scholar

Benveniste E. (1966/1991): Istota znaku językowego. [W:] Semiotyka wczoraj i dziś. Wybór tekstów. Red. J. Pelc. Wrocław, s. 284–288. Google Scholar

Bergson H. (1907): Évolution créatrice. Paris. Google Scholar

Biedroń A. (2016): Rola pamięci roboczej w nauce języka obcego i wielojęzyczności. ,,Neofilolog” nr 47/2, s. 205–218.
Crossref Google Scholar

Chomsky N. (1965/1982): Zagadnienia teorii składni. Przekład I. Jakubczak. Wrocław–Warszawa– Kraków–Gdańsk–Łódź. Google Scholar

Chomsky N. (1968/2006): Language and mind. Cambridge.
Crossref Google Scholar

Dubois J. (red.) (1982): Dictionnaire de linguistique et des sciences du langage. Paris. Google Scholar

Ellis R. (2009): Implicit and explicit learning, knowledge and instruction. [W:] Implicit and explicit knowledge in second language learning, testing and teaching. Red. R. Ellis, S. Loewen, C. Elder, R. Erlam, J. Philp, H. Reinders. Bristol–Buffalo–Toronto, s. 3–25.
Crossref Google Scholar

Ellis R. (2018): Grammar Teaching for Learning Language. , dostęp: 22.07.2021. Google Scholar

Gazzaniga M.S. (2011): Istota człowieczeństwa. Co sprawia, że jesteśmy wyjątkowymi. Przekład A. Nowak. Sopot. Google Scholar

Gigerenzer G. (2007): Le génie de l’intuition. Intelligence et pouvoirs de l’inconscient. Przekład M. Garène. Paris. Google Scholar

Guillaume G. (1973): Principes de linguistique théorique. Québec–Paris. Google Scholar

Hawras-Napierała B., Trempała J. (2002): Psychologia rozwoju człowieka. Rozwój funkcji psychicznych. Warszawa. Google Scholar

Jung C.G. (1921/2015): Typy psychologiczne. Przekład R. Reszke. Warszawa. Google Scholar

Kahneman D. (2011): Pułapki myślenia. O myśleniu szybkim i wolnym. Przekład P. Szymczak. Poznań. Google Scholar

Kwapisz-Osadnik K. (2018): Gustave Guillaume, un cognitiviste à son insu. ,,Studii de Stiinta si Cultura”. Vol. 14, nr 4, s. 25–30. Google Scholar

Lewandowska-Tomaszczyk B. (2010): Introspekcja i intuicja w uczeniu się kategorii językowych. [W:] Interdyscyplinarne studia nad świadomością i przetwarzaniem językowym. Red. J. Nijakowska. Kraków, s. 41–74. Google Scholar

Lorenz K. (1977): Odwrotna strona zwierciadła. Przekład K. Wolicki. Warszawa. Google Scholar

Lyons J. (1998): Chomsky. Przekład B. Stanosz. Warszawa. Google Scholar

Myers D.G. (2004): Intuicja. Jej siła i słabość. Przekład A. Sosenko. Wrocław. Google Scholar

Nosal C.S. (2008): Inteligencja i intuicja. Komplementarność w strukturze zdolności umysłowych. [W:] Zdrowie i choroba: problemy teorii, diagnozy i praktyki. Red. J.M. Brzeziński, L. Cierpiałkowska. Sopot–Gdańsk, s. 439–455. Google Scholar

Nosal C.S. (2010): Umysł poczwórnie ograniczony. Bariery i kompensacje w poznaniu. ,,Studia z kognitywistyki i filozofii umysłu” nr 4, s. 5–25. Google Scholar

Nosal C.S. (2016): Kartezjański i bergsonowski typ umysłu. ,,Albo albo. Technopol i humanizm” nr 1, s. 9–24. Google Scholar

Nosal C.S. (2020): Umysł człowieka w świecie fałszywych proroków. [W:] Profile integralności humanistyki i nauk społecznych. Red. M. Jaworska-Witkowska, G. Piekarski. Toruń, s. 121–138. Google Scholar

Oxford R. (1990): Language Learning Strategies: What Every Teacher Should Know. New York. Google Scholar

Piegzik W.A. (2020): Intuicja językowa i jej funkcja oceniająca: na przykładzie języka francuskiego jako obcego. ,,Prace Językoznawcze” XXII/1, s. 219–238. Google Scholar

Piegzik W.A. (2021): Od intuicji językowej do zachowań intuicyjnych w języku: na przykładzie języka francuskiego jako obcego. Warszawa.
Crossref Google Scholar

Polański K. (red.) (2003): Encyklopedia językoznawstwa ogólnego. Wrocław. Google Scholar

Rada Europy (2003): Europejski system opisu kształcenia językowego: uczenie się, nauczanie, ocenianie. Warszawa. Google Scholar

Reber A. (1989): Implicit learning and tacit knowledge. ,,Journal of Experimental Psychology: General” nr 118, s. 219–235.
Crossref Google Scholar

Rubin J. (1989): How learner strategies can inform language teaching. Hong Kong. Google Scholar

Tesnière L. (1956/1982): Éléments de syntaxe structurale. Paris. Google Scholar

Wilczyńska W. (2002): Osobista kompetencja komunikacyjna: między postawą a działaniem. [W:] Autonomizacja w dydaktyce języków obcych. Doskonalenie się w komunikacji ustnej. Red. W. Wilczyńska. Poznań, s. 69–84. Google Scholar

Download