Mechanizmy intuicji językowej
Wiolett A. Piegzik
Uniwersytet SzczecińskiAbstrakt
Głównym celem niniejszego artykułu jest przedstawienie mechanizmów intuicji językowej
w kontekście bieżącego przetwarzania danych językowych. Opis odnosi się do „umysłu
w działaniu”, który zobligowany jest do podejmowania szybkich i adekwatnych decyzji
językowych. W artykule wykorzystano nowy model pamięci roboczej (Baddeley 2012) oraz
koncepcję umysłu poczwórnie ograniczonego (Nosal 2008). Artykuł, ukazując mechanizmy
działania intuicji językowej, przedstawia rolę, jaką pełnią one w czynnościach językowych,
podczas których użytkownik działa sprawnie, tj. w oparciu o jasne i zrozumiałe modele/
schematy językowe, budujące kompetencję językową oraz gdy doświadcza trudności wynikających
z deficytów językowych. We wnioskach artykułu zaproponowano typologię intuicji
językowej i przedstawiono wybrane dane z przeprowadzonego badania empirycznego nad
intuicją osób uczących się języka francuskiego jako obcego.
Słowa kluczowe:
intuicja językowa, pamięć robocza, kompetencja językowa, domysł językowy, kompensacja poznawcza, typologia intuicji językowejBibliografia
Baddeley A. (2007): Working memory, thought and action. Oxford.
Crossref
Google Scholar
Baddeley A. (2012): Working memory: Theories, Models, and Controversis. ,,Annual Review of Psychology” nr 63, s. 1–29.
Crossref
Google Scholar
Bajrić S. (2005): Questions d’intuition. ,,Langue française” nr 147(3), s. 7–18.
Crossref
Google Scholar
Benveniste E. (1966/1991): Istota znaku językowego. [W:] Semiotyka wczoraj i dziś. Wybór tekstów. Red. J. Pelc. Wrocław, s. 284–288. Google Scholar
Bergson H. (1907): Évolution créatrice. Paris. Google Scholar
Biedroń A. (2016): Rola pamięci roboczej w nauce języka obcego i wielojęzyczności. ,,Neofilolog” nr 47/2, s. 205–218.
Crossref
Google Scholar
Chomsky N. (1965/1982): Zagadnienia teorii składni. Przekład I. Jakubczak. Wrocław–Warszawa– Kraków–Gdańsk–Łódź. Google Scholar
Chomsky N. (1968/2006): Language and mind. Cambridge.
Crossref
Google Scholar
Dubois J. (red.) (1982): Dictionnaire de linguistique et des sciences du langage. Paris. Google Scholar
Ellis R. (2009): Implicit and explicit learning, knowledge and instruction. [W:] Implicit and explicit knowledge in second language learning, testing and teaching. Red. R. Ellis, S. Loewen, C. Elder, R. Erlam, J. Philp, H. Reinders. Bristol–Buffalo–Toronto, s. 3–25.
Crossref
Google Scholar
Ellis R. (2018): Grammar Teaching for Learning Language. , dostęp: 22.07.2021. Google Scholar
Gazzaniga M.S. (2011): Istota człowieczeństwa. Co sprawia, że jesteśmy wyjątkowymi. Przekład A. Nowak. Sopot. Google Scholar
Gigerenzer G. (2007): Le génie de l’intuition. Intelligence et pouvoirs de l’inconscient. Przekład M. Garène. Paris. Google Scholar
Guillaume G. (1973): Principes de linguistique théorique. Québec–Paris. Google Scholar
Hawras-Napierała B., Trempała J. (2002): Psychologia rozwoju człowieka. Rozwój funkcji psychicznych. Warszawa. Google Scholar
Jung C.G. (1921/2015): Typy psychologiczne. Przekład R. Reszke. Warszawa. Google Scholar
Kahneman D. (2011): Pułapki myślenia. O myśleniu szybkim i wolnym. Przekład P. Szymczak. Poznań. Google Scholar
Kwapisz-Osadnik K. (2018): Gustave Guillaume, un cognitiviste à son insu. ,,Studii de Stiinta si Cultura”. Vol. 14, nr 4, s. 25–30. Google Scholar
Lewandowska-Tomaszczyk B. (2010): Introspekcja i intuicja w uczeniu się kategorii językowych. [W:] Interdyscyplinarne studia nad świadomością i przetwarzaniem językowym. Red. J. Nijakowska. Kraków, s. 41–74. Google Scholar
Lorenz K. (1977): Odwrotna strona zwierciadła. Przekład K. Wolicki. Warszawa. Google Scholar
Lyons J. (1998): Chomsky. Przekład B. Stanosz. Warszawa. Google Scholar
Myers D.G. (2004): Intuicja. Jej siła i słabość. Przekład A. Sosenko. Wrocław. Google Scholar
Nosal C.S. (2008): Inteligencja i intuicja. Komplementarność w strukturze zdolności umysłowych. [W:] Zdrowie i choroba: problemy teorii, diagnozy i praktyki. Red. J.M. Brzeziński, L. Cierpiałkowska. Sopot–Gdańsk, s. 439–455. Google Scholar
Nosal C.S. (2010): Umysł poczwórnie ograniczony. Bariery i kompensacje w poznaniu. ,,Studia z kognitywistyki i filozofii umysłu” nr 4, s. 5–25. Google Scholar
Nosal C.S. (2016): Kartezjański i bergsonowski typ umysłu. ,,Albo albo. Technopol i humanizm” nr 1, s. 9–24. Google Scholar
Nosal C.S. (2020): Umysł człowieka w świecie fałszywych proroków. [W:] Profile integralności humanistyki i nauk społecznych. Red. M. Jaworska-Witkowska, G. Piekarski. Toruń, s. 121–138. Google Scholar
Oxford R. (1990): Language Learning Strategies: What Every Teacher Should Know. New York. Google Scholar
Piegzik W.A. (2020): Intuicja językowa i jej funkcja oceniająca: na przykładzie języka francuskiego jako obcego. ,,Prace Językoznawcze” XXII/1, s. 219–238. Google Scholar
Piegzik W.A. (2021): Od intuicji językowej do zachowań intuicyjnych w języku: na przykładzie języka francuskiego jako obcego. Warszawa.
Crossref
Google Scholar
Polański K. (red.) (2003): Encyklopedia językoznawstwa ogólnego. Wrocław. Google Scholar
Rada Europy (2003): Europejski system opisu kształcenia językowego: uczenie się, nauczanie, ocenianie. Warszawa. Google Scholar
Reber A. (1989): Implicit learning and tacit knowledge. ,,Journal of Experimental Psychology: General” nr 118, s. 219–235.
Crossref
Google Scholar
Rubin J. (1989): How learner strategies can inform language teaching. Hong Kong. Google Scholar
Tesnière L. (1956/1982): Éléments de syntaxe structurale. Paris. Google Scholar
Wilczyńska W. (2002): Osobista kompetencja komunikacyjna: między postawą a działaniem. [W:] Autonomizacja w dydaktyce języków obcych. Doskonalenie się w komunikacji ustnej. Red. W. Wilczyńska. Poznań, s. 69–84. Google Scholar
Uniwersytet Szczeciński
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.