Językowe środki wartościowania i oceny: Systemowo-funkcjonalna analiza relacji prasowych z 24 lutego 2022 r.
Abstrakt
Celem artykułu jest charakterystyka sposobów przedstawiania wydarzeń z 24 lutego 2022 r. bezpośrednio i pośrednio związanych z konfliktem rosyjsko-ukraińskim na łamach czasopism opiniotwórczych „The New York Times” i „The Moscow Times”. Opierając się na studium przypadku, artykuł opisuje, w jaki sposób w materiale badawczym zostały zakodowane sygnały wartościowania emocji, zachowań, czynności i postaw. Podjęto również próbę wyodrębnienia z pomocą metodologii systemowo-funkcjonalnej analizy dyskursu (SFAD) językowych środków oceny i negocjowania postaw, które są stosowane przez autorów obu artykułów prasowych, a wynikają z systemu gramatycznego języka. Analiza rejestrów przypisanych do określonych kategorii badawczych (wyrażanie emocji, osąd, uznanie) wykazała, że w prasowych relacjach z 24 lutego 2022 r. dominują konstrukcje gramatyczne z czasownikiem jako kluczowym elementem organizującym system znaczeń interpersonalnych, zwłaszcza w kontekście oceny i negocjacji postaw. Wnioski końcowe skłaniają ku poglądowi, że wyrażenia predykatywne w artykułach prasowych mają większą moc niż wyrażenia uznania.
Słowa kluczowe:
dyskurs medialny, systemowo-funkcjonalna analiza dyskursu, SFAD, wojna rosyjsko-ukraińska, wartościowanie, „The New York Times”, „The Moscow Times”Bibliografia
Ciesek B. (2018): Dyskursy dyskryminacji i tolerancji w przestrzeni publicznej współczesnej Polski (wartości, postawy, strategie). Katowice. Google Scholar
Czachur W. (2011): Dyskursywny obraz świata. Kilka refleksji. ,,Tekst i Dyskurs – Text und Diskurs” 4, s. 79–97. Google Scholar
Ficek E. (2016): Językowe manifestacje dyskursu terapeutycznego (na wybranych przykładach). [W:] Dyskurs i jego odmiany. Red. B. Witosz, K. Sujkowska-Sobisz, E. Ficek. Katowice, s. 95–102. Google Scholar
Firth J.R. (1969): Papers in linguistics. London. Google Scholar
Halliday M.A.K., Matthiessen C.M. (2004): An introduction to functional grammar. (3rd ed.). London. Google Scholar
Karpiński M. (2006): Struktura i intonacja polskiego dialogu zdaniowego. Poznań. Google Scholar
Kłosińska K. (2012): Etyczny i pragmatyczny. Polskie dyskursy polityczne po 1989 roku. Warszawa. Google Scholar
Kuck K. (2018): Krisenszenarien. Metaphern in wirtschafts- und sozialpolitischen Diskursen. Berlin–Boston.
Crossref
Google Scholar
Laskowska E. (1992): Wartościowanie w języku potocznym. Bydgoszcz. Google Scholar
Lian J., Usher N. (2014): Crowd-Funded Journalism. ,,Journal of Computer-Mediated Communication” 19(2), s. 155–70.
Crossref
Google Scholar
Liu C.H. (2019): Discourse Strategies of Government Communication in the New Media Era. ,,China Broadcasting” 11, s. 41–45. Google Scholar
Loewe I. (2018): Dyskurs telewizyjny w świetle lingwistyki mediów. Katowice. Google Scholar
Makarewicz R. (2017): Rozmowa w przestrzeni szkoły. Systemowo-funkcjonalna analiza poszerzonego dyskursu szkolnego. Olsztyn. Google Scholar
Martin J.R., Rose D. (2013): Wartościowanie w dyskursie i negocjowanie postaw. [W:] Systemowo-funkcjonalna analiza dyskursu. Red. A. Duszak, G. Kowalski. Kraków, s. 23–79. Google Scholar
Miller D. (2014): Emotionalität und Wertung im Diskurs. Eine kontrastive Analyse deutscher und polnischer Pressetexte zum EU-Beitritt Polens. [W:] Textlinguistik als Querschnitts disziplin. Red. Z. Berdychowska, Z. Bilut-Homplewicz, B. Mikołajczyk. Frankfurt am Main, s. 115–129. Google Scholar
Pisarkowa K. (2000). Językoznawstwo Bronisława Malinowskiego. Więzy wspólnego języka. Kraków. Google Scholar
Puzynina J. (1992): Język wartości. Warszawa. Google Scholar
Puzynina J. (2013): Wartości i wartościowanie w perspektywie językoznawstwa. Kraków. Google Scholar
Smykała M. (2018): Die Flüchtlingskrise 2015 im Spiegel der polnischen Presse. Eine Analyse von Nominationsstrategien. „Stylistyka” 27, s. 291–319. Google Scholar
Wojtak M. (2015): Rozłożone gazety. Studia z zakresu prasowego dyskursu, języka i stylu. Lublin. Google Scholar
Russia Invades Ukraine, Dozens Killed. The Moscow Times, , dostęp: 20.08.2023. Google Scholar
The Invasion of Ukraine: How Russia Attacked and What Happens Next, , dostęp: 20.08.2023. Google Scholar
