Językowe środki wartościowania i oceny: Systemowo-funkcjonalna analiza relacji prasowych z 24 lutego 2022 r.

Judyta Pawliszko

Uniwersytet Rzeszowski
https://orcid.org/0000-0001-5279-498X


Аннотация

Celem artykułu jest charakterystyka sposobów przedstawiania wydarzeń z 24 lutego 2022 r. bezpośrednio i pośrednio związanych z konfliktem rosyjsko-ukraińskim na łamach czasopism opiniotwórczych „The New York Times” i „The Moscow Times”. Opierając się na studium przypadku, artykuł opisuje, w jaki sposób w materiale badawczym zostały zakodowane sygnały wartościowania emocji, zachowań, czynności i postaw. Podjęto również próbę wyodrębnienia z pomocą metodologii systemowo-funkcjonalnej analizy dyskursu (SFAD) językowych środków oceny i negocjowania postaw, które są stosowane przez autorów obu artykułów prasowych, a wynikają z systemu gramatycznego języka. Analiza rejestrów przypisanych do określonych kategorii badawczych (wyrażanie emocji, osąd, uznanie) wykazała, że w prasowych relacjach z 24 lutego 2022 r. dominują konstrukcje gramatyczne z czasownikiem jako kluczowym elementem organizującym system znaczeń interpersonalnych, zwłaszcza w kontekście oceny i negocjacji postaw. Wnioski końcowe skłaniają ku poglądowi, że wyrażenia predykatywne w artykułach prasowych mają większą moc niż wyrażenia uznania.


Ключевые слова:

dyskurs medialny, systemowo-funkcjonalna analiza dyskursu, SFAD, wojna rosyjsko-ukraińska, wartościowanie, „The New York Times”, „The Moscow Times”


Ciesek B. (2018): Dyskursy dyskryminacji i tolerancji w przestrzeni publicznej współczesnej Polski (wartości, postawy, strategie). Katowice.   Google Scholar

Czachur W. (2011): Dyskursywny obraz świata. Kilka refleksji. ,,Tekst i Dyskurs – Text und Diskurs” 4, s. 79–97.   Google Scholar

Ficek E. (2016): Językowe manifestacje dyskursu terapeutycznego (na wybranych przykładach). [W:] Dyskurs i jego odmiany. Red. B. Witosz, K. Sujkowska-Sobisz, E. Ficek. Katowice, s. 95–102.   Google Scholar

Firth J.R. (1969): Papers in linguistics. London.   Google Scholar

Halliday M.A.K., Matthiessen C.M. (2004): An introduction to functional grammar. (3rd ed.). London.   Google Scholar

Karpiński M. (2006): Struktura i intonacja polskiego dialogu zdaniowego. Poznań.   Google Scholar

Kłosińska K. (2012): Etyczny i pragmatyczny. Polskie dyskursy polityczne po 1989 roku. Warszawa.   Google Scholar

Kuck K. (2018): Krisenszenarien. Metaphern in wirtschafts- und sozialpolitischen Diskursen. Berlin–Boston.
Crossref   Google Scholar

Laskowska E. (1992): Wartościowanie w języku potocznym. Bydgoszcz.   Google Scholar

Lian J., Usher N. (2014): Crowd-Funded Journalism. ,,Journal of Computer-Mediated Communication” 19(2), s. 155–70.
Crossref   Google Scholar

Liu C.H. (2019): Discourse Strategies of Government Communication in the New Media Era. ,,China Broadcasting” 11, s. 41–45.   Google Scholar

Loewe I. (2018): Dyskurs telewizyjny w świetle lingwistyki mediów. Katowice.   Google Scholar

Makarewicz R. (2017): Rozmowa w przestrzeni szkoły. Systemowo-funkcjonalna analiza poszerzonego dyskursu szkolnego. Olsztyn.   Google Scholar

Martin J.R., Rose D. (2013): Wartościowanie w dyskursie i negocjowanie postaw. [W:] Systemowo-funkcjonalna analiza dyskursu. Red. A. Duszak, G. Kowalski. Kraków, s. 23–79.   Google Scholar

Miller D. (2014): Emotionalität und Wertung im Diskurs. Eine kontrastive Analyse deutscher und polnischer Pressetexte zum EU-Beitritt Polens. [W:] Textlinguistik als Querschnitts disziplin. Red. Z. Berdychowska, Z. Bilut-Homplewicz, B. Mikołajczyk. Frankfurt am Main, s. 115–129.   Google Scholar

Pisarkowa K. (2000). Językoznawstwo Bronisława Malinowskiego. Więzy wspólnego języka. Kraków.   Google Scholar

Puzynina J. (1992): Język wartości. Warszawa.   Google Scholar

Puzynina J. (2013): Wartości i wartościowanie w perspektywie językoznawstwa. Kraków.   Google Scholar

Smykała M. (2018): Die Flüchtlingskrise 2015 im Spiegel der polnischen Presse. Eine Analyse von Nominationsstrategien. „Stylistyka” 27, s. 291–319.   Google Scholar

Wojtak M. (2015): Rozłożone gazety. Studia z zakresu prasowego dyskursu, języka i stylu. Lublin.   Google Scholar

Russia Invades Ukraine, Dozens Killed. The Moscow Times, , dostęp: 20.08.2023.   Google Scholar

The Invasion of Ukraine: How Russia Attacked and What Happens Next, , dostęp: 20.08.2023.   Google Scholar


Опубликован
2025-03-22

##plugins.themes.libcom.cytowania##

Pawliszko, J. (2025). Językowe środki wartościowania i oceny: Systemowo-funkcjonalna analiza relacji prasowych z 24 lutego 2022 r. Prace Językoznawcze, 27(1), 249–265. https://doi.org/10.31648/pj.10957

Judyta Pawliszko 
Uniwersytet Rzeszowski
https://orcid.org/0000-0001-5279-498X