Fluencja werbalna dzieci sześcioletnich na podstawie kategorii semantycznej rośliny

Ewelina Zając

Uniwersytet Łódzki
https://orcid.org/0000-0002-5076-8347


Abstrakt

Tematem artykułu jest badanie fluencji werbalnej dzieci sześcioletnich w kategorii semantycznej rośliny. W artykule dokonano analizy zebranego materiału pod kątem liczby poprawnych i błędnych odpowiedzi oraz liczby skupień i przełączeń. Wśród generowanych klastrów można wymienić przykłady sklasyfikowane w podgrupy: owoce, warzywa, kwiaty, zboża. Łącznie utworzonych zostało 27 klastrów semantycznych zgodnych z kryterium, w tym 17 utworzonych przez chłopców i 10 przez dziewczynki. Odnotowano także 116 przełączeń semantycznych, w tym 60 wygenerowanych przez dziewczynki i 56 przez chłopców, oraz 148 przełączeń fonetycznych, w tym 71 utworzonych przez dziewczynki i 77 przez chłopców. Na podstawie wyników badań można wnioskować m.in. o jakości procesów językowych, bogactwie słownictwa leksykalnego oraz poziomie pamięci semantycznej.


Słowa kluczowe:

fluencja słowna, fluencja semantyczna, funkcje poznawcze


Arends R. (1994): Uczymy się nauczać. Przekład K. Kruszewski. Warszawa.   Google Scholar

Benton A.L. (1968): Differential behavioural effects in frontal lobe disease. „Neuropsychologia” 6, s. 53–60.
Crossref   Google Scholar

Benton A.L., Hamsher S.K., Sivan A.B. (1983): Controlled Oral Word Association Test (COWAT).
Crossref   Google Scholar

Biechowska D., Kaczmarek I., Witkowska M., Steinborn B. (2012): Przydatność prób fluencji słownej w diagnozie różnicowej zaburzeń neurologicznych u dzieci i młodzieży. „Neurologia Dziecięca” 21(42), s. 45–51.   Google Scholar

Gawda B., Szepietowska E.M. (2011): Fluencja słowna i jej uwarunkowania. „Psychologia–Etologia–Genetyka” 23, s. 63–90.   Google Scholar

Gelman S.A., Taylor M. (1984): How two-year-old children interpret proper and common names for unfamiliar objects. „Child Development”, s. 1535–1540.
Crossref   Google Scholar

Gliwa-Patyńska R. (2021): Test fluencji słownej semantycznej w logopedycznej diagnozie otępienia alzheimerowskiego – wybrane aspekty. „Logopaedica Lodziensia” 5, s. 35–57.
Crossref   Google Scholar

Hall D.G. (2009): Proper names in early word learning: Rethinking a theoretical account of lexical development. „Mind & Language” 24(4), s. 404–432.
Crossref   Google Scholar

Heim S., Eickhoff S.B., Amunts K. (2008): Specialization in Broca’s region for semantic, phonological, and syntactic fluency? „Neuroimage” 40(3), s. 1362–1368.
Crossref   Google Scholar

Higgins Ch., King D., Levine D., Wheelock V., Khampkay N., Sigvard K. (2003): The relationship between executive function and verbal memory in Parkinson’s disease. „Brain and Cognition” 52, s. 343–352.
Crossref   Google Scholar

Jodzio K. (2008): Neuropsychologia intencjonalnego działania. Koncepcje funkcji wykonawczych. Warszawa.   Google Scholar

Kielar-Turska M., Byczewska-Konieczny K. (2014): Specyficzne właściwości posługiwania się językiem przez osoby w wieku senioralnym. [W:] Biomedyczne podstawy logopedii. Red. S. Milewski, J. Kuczkowski, K. Kaczorowska-Bray. Gdańsk, s. 429–441.   Google Scholar

Koren R., Kofman O., Berger A. (2005): Analysis of word clustering in verbal fluency of school-aged children. „Archives of Clinical Neuropsychology” 20(8), s. 1087–1104.
Crossref   Google Scholar

Lezak M.D., Howieson D.B., Bigler E.D., Tranel D. (2012): Neuropsychological assessment. Oxford.   Google Scholar

Łojek E., Stańczak J. (2010): Podręcznik do Kalifornijskiego Testu Uczenia się Językowego CVLT D.C. Delisa, J.H. Kramera, E. Kaplan i B. Ober. Polska normalizacja. Warszawa.   Google Scholar

Łuczywek E., Fersten E. (1992): Poziom fluencji słownej przy różnych uszkodzeniach mózgu. „Studia Psychologiczne” 30(1–2), s. 89–98.   Google Scholar

Macnamara J. (1982): Names for things. Cambridge.   Google Scholar

Marchak K., Hall D. (2022): Children’s understanding of proper names and descriptions. „Journal of Child Language” 49(6), s. 1295–1306.
Crossref   Google Scholar

Markman E.M., Jaswal V.K. (2004): Acquiring and using a grammatical form class: Lessons from the proper-count distinction. [W:] Weaving a Lexicon. Red. D.G. Hall, S.R. Waxman. Cambridge, s. 371–409.
Crossref   Google Scholar

Moritz S., Birkner Ch., Klos M., Jahn H., Haud J., Haasen Ch., Krausz M. (2002): Executive functioning in OCD, unipolar depression, and schizophrenia. „Archives of Clinical Neuropsychology” 17, s. 477–483.
Crossref   Google Scholar

Ostberg P., Fernaeus S.E., Hellström A., Bogdanović N., Wahlund L.O. (2005): Impaired verbal fluency: A sign of mild cognitive impairment. „Brain and Language” 95(2), s. 273–279.
Crossref   Google Scholar

Pąchalska M. (2007): Neuropsychologia kliniczna. Urazy mózgu. Warszawa.   Google Scholar

Piatt A.L., Fields J.A., Paolo A.M., Tröster A.I. (2004): Action verbal fluency normative data for the elderly. „Brain and Language” 89(3), s. 580–583.
Crossref   Google Scholar

Piskunowicz M., Bieliński Z., Zgliński A., Borkowska A. (2013): Testy fluencji słownej – zastosowanie w diagnostyce neuropsychologicznej. „Psychiatria Polska” XLVI/3, s. 475–485.   Google Scholar

Ponichtera-Kasprzykowska M., Sobów T. (2014): Adaptacja i wykorzystanie testu fluencji słownej na świecie. „Psychiatria i Psychologia Kliniczna” 14(3), s. 178–187.
Crossref   Google Scholar

Porayski-Pomsta J. (1994): Umiejętności komunikacyjne u dzieci w wieku przedszkolnym. Studium psycholingwistyczne. Warszawa.   Google Scholar

Potocka-Pirosz K. (2023): Fluencja semantyczna u dzieci w wieku przedszkolnym na przykładzie kategorii zwierzęta. „Prace Filologiczne” 78, s. 265–277.
Crossref   Google Scholar

Riva D., Nichelli F., Devoti M. (2000): Developmental Aspects of Verbal Fluency and Confrontation Naming in Children. „Brain and Language” 71(2), s. 267–284.
Crossref   Google Scholar

Ross T.P. (2003): The reliability of cluster and switch scores for the Controlled Oral Word Association Test. „Archives of Clinical Neuropsychology” 18(2), s. 153–164.
Crossref   Google Scholar

Ross T.P., Calhoun E., Cox T., Wenner C., Kono W., Pleasant M. (2007): The reliability and validity of qualitative scores for the Controlled Oral Word Association Test. „Archives of Clinical Neuropsychology” 22, s. 475–488.
Crossref   Google Scholar

Rossell S. (2006): Category fluency performance in patients with schizophrenia and bipolar disorder: the influence of affective categories. „Schizophrenia Research” 82, s. 135–138.
Crossref   Google Scholar

Rutkiewicz-Hanczewska M. (2016): Neurobiologia nazywania. O anomii proprialnej i apelatywnej. Poznań.   Google Scholar

Sitek E.J., Konkel A., Międzobrodzka E., Sołtan W., Barczak A., Sławek J. (2014): Kliniczne zastosowania prób fluencji słownej w chorobie Huntingtona. „Hygeia Public Health” 49(2), s. 215–221.   Google Scholar

Strauss E., Sherman E.M.S., Spreen O. (2006): A Compendium of Neuropsychological Tests: Administration, Norms, and Commentary. New York.   Google Scholar

Szepietowska E.M., Gawda M. (2011): Ścieżkami fluencji słownej. Lublin.   Google Scholar

Talarowska M., Zboralski K., Gałecki P. (2011): Wykonanie testu fluencji słownej przez chorych z depresją i organicznymi zaburzeniami depresyjnymi. „Current Problems of Psychiatry” 12(4), s. 397–403.   Google Scholar

Troyer A.K., Moscovitch M., Winocur G. (1997): Clustering and switching as two components of verbal fluency: Evidence from younger and older healthy adults. „Neuropsychology” 11, s. 138–146.
Crossref   Google Scholar

Zając E. (2019): Porównanie fluencji słownej w zakresie nazw własnych i wyrazów pospolitych dzieci przedszkolnych i uczniów szkoły podstawowej. „Poradnik Językowy” 8, s. 83–92.   Google Scholar

Zając E. (2021): Fluencja werbalna na podstawie wybranych kategorii nazw własnych – badania na grupie dzieci 5-letnich. „Logopedia” 50(2), s. 27–52.   Google Scholar

Zając E. (2022): Fluencja czasownikowa dzieci 5-letnich – wyniki badań własnych. [W:] Miscellanea lingwistyczne i varia. Polszczyzna w różnych jej aspektach. Red. K. Kołatka. Bydgoszcz, s. 301–315.   Google Scholar

Zalewska S. (2002–2003): Psychopedagogiczne uwarunkowania rozwoju mowy u dziecka. „Studia Gdańskie” XV–XVI, s. 173–179.   Google Scholar

Żmudzka M. (2020): Wybrane aspekty procesu nabywania i rozumienia pojęć przez dzieci w wieku przedszkolnym. „Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Gospodarki” 36(5), s. 53–72.   Google Scholar

Pobierz


Opublikowane
2025-12-11

Cited By /
Share

Zając, E. (2025). Fluencja werbalna dzieci sześcioletnich na podstawie kategorii semantycznej rośliny. Prace Językoznawcze, 27(4), 187–201. https://doi.org/10.31648/pj.11846

Ewelina Zając 
Uniwersytet Łódzki
https://orcid.org/0000-0002-5076-8347