Zur Spezifität des Bewertens der Sprechsituation in ausgewählten phraseologischen Wortverbindungen
Abstrakt
W artykule omówiono problematykę wartościowania działań komunikacyjnych, które utrwaliło się w wybranych do analizy frazeologicznych związkach wyrazowych. Autor ustala m.in. sposób, w jaki wartościowanie to zachodzi, określa kryteria tego wartościowania, odpowiada na pytanie, jakie postulaty dotyczące międzyludzkiej komunikacji utrwaliły się w poddanych analizie frazeologizmach. Ponieważ na sytuację mówienia składają się postawy komunikacyjne użytkowników języka, autor zwraca również uwagę na zawarte w badanym materiale językowe wykładniki oceny tych postaw. Dochodzi do wniosku, że utrwalone w nim wartościowanie sytuacji mówienia ma charakter co najmniej kilkuaspektowy i wynika z ważnych dla człowieka uwarunkowań pragmatycznych, moralnych i estetycznych.
Słowa kluczowe:
wartościowanie, działanie komunikacyjne, frazeologizmy, językoznawstwo aksjologiczneBibliografia
Austin J. L. (1972): Zur Theorie der Sprechakte. Stuttgart. Google Scholar
Beck G. (1980): Sprechakte und Sprachfunktionen. Untersuchungen zur Handlungsstruktur der Sprache und ihren Grenzen. Tübingen. Google Scholar
Bok S. (1999): Lying. Moral Choice in Public and Private Life. New York. Google Scholar
Bünting K.-D. (1996): Einführung in die Linguistik. Weinheim. Google Scholar
Dietz S. (2003): Die Kunst des Lügens. Eine sprachliche Fähigkeit und ihr moralischer Wert. Hamburg. Google Scholar
Grice H. P. (1993): Logik und Konversation. [In:] Handlung, Kommunikation, Bedeutung. G. Meggle (Hrsg.). Frankfurt am Main, S. 243−265. Google Scholar
Ignatowicz-Skowrońska J., Pajewska E. (2011): Deutsch-polnische biblische Phraseologismen im Lexikon und im Usus. [In:] Phraseologismen in deutsch-polnischen und polnisch-deutschen Wörterbüchern. Theoretische und praktische Aspekte der Phraseologie und Lexikographie. R. Lipczuk, M. Lisiecka-Czop (Hrsg.). Hamburg, S. 203−215. Google Scholar
Maćkiewicz J. (1999): Słowo o słowie. Potoczna wiedza o języku. (Ein Wort über das Wort. Das umgangsprachliche Wissen über die sprache). Gdańsk. Google Scholar
Puzynina J. (2013): O problemach wartościowania w języku i tekście (Zu den Problemen des Bewertens in Sprache und Text). [In:] Eadem, Wartości i wartościowanie w perspektywie językoznawstwa (Werte und Bewerten in der Perspektive der Sprachwissenschaft). Kraków, S. 111−121. Google Scholar
Puzynina J. (2018): Co oznacza dojrzała komunikacja? (Was bedeutet die reife Kommunikation?). Online unter: Stand: 16.08.2019. Google Scholar
Searle J. R. (1971): Sprechakte. Ein sprachphilosophischer Essey. Frankfurt am Main. Google Scholar
Searle J. R. (1974a): Was ist ein Sprechakt? [In:] Sprechhandlung – Existenz – Wahrheit. Hauptthemen der sprachanalytischen Philosophie. M. Schirn (Hrsg.). Stuttgart, S. 33−53. Google Scholar
Ulsamer F. (2002): Linguistik des Schweigens. Eine Kulturgeschichte des kommunikativen Schweigens. Frankfurt am Main. Google Scholar
Żurawlew T. (2018): Zu den Aufgaben der gegenwärtigen Kommunikationsethik aus der Perspektive der sprachethischen Nachkriegsreflexion Dolf Sternbergers. „Orbis Linguarum” 50, S. 489−508. Google Scholar
Żurawlew T. (2018a): Etyka słowa w edukacji obcojęzycznej na przykładzie nauczania języka niemieckiego (Kommunikative Ethik im Fremdsprachenunterricht am Beispiel des Unterrichtens der deutschen Sprache). „Orbis Linguarum” 52, S. 105−116. Google Scholar
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
