Rozmowa o pracy podczas manicure – badanie na styku analizy konwersacyjnej i lingwistyki kognitywnej

Dorota Rancew-Sikora

Uniwersytet Gdański
https://orcid.org/0000-0002-0608-9136

Magdalena Steciąg

Uniwersytet Zielonogórski
https://orcid.org/0000-0002-6360-2987


Abstract

Artykuł zawiera zestawienie równoległych analiz jednego materiału badawczego z dwu różnych perspektyw – analizy konwersacyjnej osadzonej w naukach społecznych oraz lingwistyki kognitywnej z zakresu nauk o języku. Materiał stanowi spontaniczna rozmowa prowadzona podczas wykonywania usługi manicure. Ponieważ głównym tematem konwersacji jest praca, uwaga skupia się po pierwsze na jej roli w dynamice interakcji i relacji między uczestniczkami, po drugie – na rekonstrukcji metaforycznego obrazu pracy, który wyłania się z rozmowy. Celem artykułu jest nie tylko analiza organizacji rozmowy i jej znaczenia ze względu na specyficzny kontekst instytucjonalny, ale także spojrzenie zwrotne na narzędzia analityczne i sposoby postępowania badawczego. U źródeł obu prezentowanych podejść leży bowiem osadzenie ludzkich doświadczeń w materialnej przestrzeni oraz cielesnej naturze, które są zarówno źródłem metafor kognitywnych, jak i podstawowych kompetencji interakcyjnych. Analiza na „styku” dyscyplin pokazuje wartość układów interdyscyplinarnych w przedsięwzięciach badawczych nastawionych na poszukiwanie nowych dróg w obrębie istniejących podejść.


Schlagworte:

rozmowa potoczna, analiza konwersacyjna, kognitywna teoria metafory, metodologia, interdyscyplinarność


Boden D. (1994): The Business of Talk. Organizations in Action. Cambridge.   Google Scholar

Boden D., Zimmerman D.H. (red.) (1991): Talk and Social Structure. Cambridge.   Google Scholar

Bolton S.C., Boyd C. (2003): Trolley dolly or skilled emotion manager? Moving on from Hochschild’s Managed Heart. „Work, Employment and Society” 17(2), s. 289–308.
Crossref   Google Scholar

Bourdieu P. (2005): Dystynkcja: społeczna krytyka władzy sądzenia. Przekład P. Biłos. Warszawa.   Google Scholar

Cameron L. (2007): Patterns of metaphor use in reconciliation talk. „Discourse and Society” 18, s. 197–222.
Crossref   Google Scholar

Cohen R. (2010): When it pays to be friendly: Employment relationships and emotional labour in hairstyling. „Sociological Review” 58(2), s. 197–218.
Crossref   Google Scholar

Depperman A. (2012): How does ‘cognition’ matter to the analysis of talk-in-interaction? „Language Sciences” 34, s. 746–767.
Crossref   Google Scholar

Etelämäki M., Visapää L. (2014): Why blend conversation analysis with cognitive grammar? „Pragmatics” 24(3), s. 477–506.
Crossref   Google Scholar

Fischer K. (2017): Cognitive linguistics and pragmatics. [W:] The Cambridge Handbook of Cognitive Linguistics. Red. B. Dancygier. Cambridge.
Crossref   Google Scholar

Garfinkel H. (2007): Studia z etnometodologii. Przekład A. Szylżycka. Warszawa.   Google Scholar

Gimlin D. (2007): What is body work? A review of the literature. „Sociology Compass” 1(1), s. 353–370.
Crossref   Google Scholar

Heritage J. (2012a): Epistemics in action: Action formation and territories of knowledge. „Research on Language and Social Interaction” 45(1), s. 1–29.
Crossref   Google Scholar

Heritage J. (2012b): The epistemic engine: Sequence organization and territories of knowledge. „Research on Language and Social Interaction” 45(1), s. 30–52.
Crossref   Google Scholar

Hochschild A.R. (2009): Zarządzanie emocjami: Komercjalizacja ludzkich uczuć. Przekład J. Konieczny. Warszawa.   Google Scholar

Inkson K. (2007): Understanding Careers: The Metaphors of Working Lives. London.
Crossref   Google Scholar

Jefferson G. (1985): On the organization of laughter in talk about troubles. [W:] Structures of Social Action. Red. M. Atkinson, J. Heritage. Cambridge.
Crossref   Google Scholar

Kövecses Z. (2010): Metaphor: A Practical Introduction. Oxford.   Google Scholar

Lakoff G., Johnson M. (1988): Metafory w naszym życiu. Przekład T. Krzeszowski. Warszawa.   Google Scholar

Lynch M., Wong J. (2016): Reverting to a hidden interactional order: Epistemics, informationism, and conversation analysis. „Discourse Studies” 18(5), s. 526–549.
Crossref   Google Scholar

Maynard D.W. (1980): Placement of topic changes. „Semiotica” 30, s. 263–290.
Crossref   Google Scholar

Pomerantz A. (1984): Agreeing and disagreeing with assessments: Some features of preferred/dispreferred turn shapes. [W:] Structures of Social Action: Studies in Conversation Analysis. Red. J.M. Atkinson, J. Heritage. Cambridge.
Crossref   Google Scholar

Rancew-Sikora D. (2007): Analiza konwersacyjna jako metoda badania rozmów codziennych. Warszawa.   Google Scholar

Rejter A. (2006): Leksyka ekspresywna w historii języka polskiego. Kulturowo-komunikacyjne konteksty potoczności. Katowice.   Google Scholar

Sacks H. (1998): Lectures on Conversation. Oxford.   Google Scholar

Sacks H., Schegloff E., Jefferson G. (1974): A simplest systematic for the organization of turn-taking for conversation. „Language” 50, s. 696–735.
Crossref   Google Scholar

Schegloff E. (1997): Whose text? Whose context? „Discourse and Society” 8(2), s. 165–187.
Crossref   Google Scholar

Schegloff E. (1999): Discourse, pragmatics, conversation, analysis. „Discourse Studies” 1(4), s. 405–435.
Crossref   Google Scholar

Schegloff E. (2006): Sequence organization in interaction: A primer in conversation analysis. Cambridge.
Crossref   Google Scholar

Schütz A. (2008): O wielości światów: Szkice z socjologii fenomenologicznej. Przekład B. Jabłońska. Kraków.   Google Scholar

Sharma U., Black P. (2001): Look good, feel better: Beauty therapy as emotional labour. „Sociology” 35(4), s. 913–931.
Crossref   Google Scholar

Sobol E. (red.) (2002): Nowy słownik języka polskiego. Warszawa (NSJP).   Google Scholar

Toerien M., Kitzinger C. (2007a): Emotional labour in action: Navigating multiple involvements in the beauty salon. „Sociology” 41(4), s. 645–662.
Crossref   Google Scholar

Toerien M., Kitzinger C. (2007b): Emotional labour in the beauty salon: Turn design of task-directed talk. „Feminism and Psychology” 17(2), s. 162–172.
Crossref   Google Scholar

Woldendorp J. (2019): “Metaphorically speaking…” paradigm and the use of metaphor in career conversations. „Journal for Perspectives of Economic Political and Social Integration” 25(1), s. 85–101.
Crossref   Google Scholar


Veröffentlicht
2025-12-11

##plugins.themes.libcom.cytowania##

Rancew-Sikora, D., & Steciąg, M. (2025). Rozmowa o pracy podczas manicure – badanie na styku analizy konwersacyjnej i lingwistyki kognitywnej. Prace Językoznawcze, 27(4), 51–66. https://doi.org/10.31648/pj.11839

Dorota Rancew-Sikora 
Uniwersytet Gdański
https://orcid.org/0000-0002-0608-9136
Magdalena Steciąg 
Uniwersytet Zielonogórski
https://orcid.org/0000-0002-6360-2987