Leksyka religijna w Słowniku polsko-łacińsko-łotewskim Jana Kurmina
Konrad Kazimierz Szamryk
Аннотация
Niniejszy artykuł podejmuje problem analizy ilościowej i jakościowej leksyki religijnej w Słowniku polsko-łacińsko-łotewskim Jana Kurmina (Wilno, 1858). Wynotowany materiał (591 jednostek w 523 hasłach) autor zestawia z obliczeniami dotyczącymi słowników języka polskiego z XX i XXI wieku, co pozwala zauważyć, że leksyka religijna w słowniku Kurmina pod względem procentowym mieści się w granicy zasobu typowego dla słowników ogólnych. W dalszej części materiał poddano analizie metodą pól językowych: <wiara jako wyznanie>, <religia jako przedmiot wiary>, <wiara jako zgromadzenie> oraz <wiara jako obrządek>, a następnie podzielono na słownictwo związane z wierzeniami chrześcijańskimi, uniwersalne oraz niechrześcijańskie. Dzięki temu opisowi ujawniło się podłoże kulturowo-społeczne badanego leksykonu. Najbardziej rozbudowana jest warstwa słownictwa chrześcijańskiego, ale wyróżnia się także leksyka związana z pogaństwem i judaizmem.
Ключевые слова:
leksykografia polsko-łotewska, polszczyzna XIX wieku, słownictwo religijne, Łotwa, Inflanty, ŁatgaliaБиблиографические ссылки
Bajerowa R. (1988): Rola języka we współczesnym polskim życiu religijnym. [W:] O języku religijnym: zagadnienia wybrane. Red. M. Karpluk, J. Sambor. Lublin, s. 9–19. Google Scholar
Bizior R. (2017): Dialog z INNYM w dyskursie religijnym 2. połowy XIX w. (na przykładzie kazań). O relacji katolicy – protestanci. „Język – Szkoła – Religia” 12(2), s. 7–21. Google Scholar
Budzyński R. (2014): Kwestie pograniczne w pisarstwie Gustawa Manteuffla. „Wielogłos” 2(20), s. 53–64. Google Scholar
Eberhardt P. (1998): Problematyka narodowościowa Łotwy. „Zeszyty Instytutu Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN” 54, s. 1–67. Google Scholar
Grzegorczyk P. (1967): Index lexicorum Poloniae. Bibliografia słowników polskich. Warszawa. Google Scholar
Jankowiak M. (2016): Funkcjonowanie języka łatgalskiego w sytuacji wielokulturowości i wielojęzyczności. „Zeszyty Łużyckie” 5, s. 273–296. Google Scholar
Kolbuszewski S. (1963): Polonica łotewskie. „Język Polski” 3, s. 165–171. Google Scholar
Kolbuszewski S. (1977): Jana Karigera słownik polsko-łotewski na tle leksykografii b. Inflant Polskich. Studium z historii języka łotewskiego i dziejów kultury b. Inflant Polskich. Poznań. Google Scholar
Leikuma L. (2009): Vēlreiz par Jāņa Kurmina vārdnīcu. [W:] Nuo Konstantino Sirvido iki didžiojo žodyno. Vilnius, s. 25–27. Google Scholar
Migdał J., Piotrowska-Wojaczyk A. (2012): O słownictwie religijnym w słownikach języka polskiego (przeobrażenia warsztatu leksykograficznego do połowy XX wieku). [W:] Język doświadczenia religijnego. T. IV. Red. G. Cyran, E. Skorupska-Raczyńska. Szczecin, s. 229–247. Google Scholar
Pałaša I. (2014): Leksykografia polsko-łotewska, łotewsko-polska 1683−1939 – wybrane zagadnienia (niepublikowana praca magisterska). Google Scholar
Piotrowska-Wojaczyk A. (2011): Słownictwo religijne w „Praktycznym słowniku współczesnej polszczyzny” pod red. H. Zgółkowej. [W:] Język. Religia. Tożsamość. T. V. Red. G. Cyran. E. Skorupska-Raczyńska. Gorzów Wielkopolski, s. 157–162. Google Scholar
Serenty A. (2015): Słownictwo w dydaktyce języka. Świat słów na przykładzie języka polskiego jako obcego. Kraków. Google Scholar
Szamryk K. (2016a): Regionalizmy fonetyczne w „Słowniku polsko-łacińsko-łotewskim” Jana Kurmina. Wokalizm. „Prace Filologiczne” 68, s. 375–386. Google Scholar
Szamryk K. (2016b): Język rękopiśmiennych kazań Krzysztofa Kluka. Białystok. Google Scholar
Szlesiński I. (1978): Charakterystyka językowo-stylistyczna prozy kaznodziejskiej XVII wieku. Łódź. Google Scholar
Szydłowska N. (2011): Język polski w XIX-wiecznych rękopisach kościelnych. Białystok. Google Scholar
Tokarski R. (1993): Słownictwo jako interpretacja świata. [W:] Encyklopedia kultury polskiej XX wieku. T. II. Red. J. Bartmiński. Wrocław, s. 335–362. Google Scholar
Tyloch W. (red.) 1988: Leksykon religioznawczy. Warszawa. Google Scholar
Wysocka E. (1987): Leksyka związana z życiem religijnym w „Słowniku języka polskiego PAN” pod red. W. Doroszewskiego. [W:] Studia z polskiej leksykografii współczesnej. T. II: Współczesny język polski. Białystok, s. 73–86. Google Scholar
Zajas K. (2008): Nieobecna kultura. Przypadek Inflant Polskich. Kraków. Google Scholar
Zdunkiewicz-Jedynak D. (2008): Wykłady ze stylistyki. Warszawa. Google Scholar
