Religious lexis in the Polish-Latin-Latvian dictionary by Jan Kurmin

Konrad Kazimierz Szamryk




Abstract

This article presents a quantitative and qualitative analysis of religious vocabulary in
Słownik polsko-łacińsko-łotewski [The Polish-Latin-Latvian Dictionary] by Jan Kurmin
(ed. Vilnius, 1858). The number of excerpted lexical items (591 units found in 523 entries)
has been compared with number of such lexemes excerpted from Polish dictionaries in
20th and 21st century. The comparison shows that the religious lexis in Kurmin’s work
even though elaborated remains within the upper limits of religious words found in
other dictionaries. Then a lexicological analysis of excerpted lexis is presented: words
are grouped it in several semantic fields: faith, religion, congregation, ritual. The
author also shows how many lexemes may be regarded as Christian, universal, and
non-Christian underlying that those referring to Judaism or pagan beliefs constitute
a separate part what results from the specific cultural and sociological trait of the work
in question.


Keywords:

Polish-Latvian dictionary, Polish language in 19th century, religious vocabulary, history of Latvia, Livonia, Latgale


Bajerowa R. (1988): Rola języka we współczesnym polskim życiu religijnym. [W:] O języku religijnym: zagadnienia wybrane. Red. M. Karpluk, J. Sambor. Lublin, s. 9–19.   Google Scholar

Bizior R. (2017): Dialog z INNYM w dyskursie religijnym 2. połowy XIX w. (na przykładzie kazań). O relacji katolicy – protestanci. „Język – Szkoła – Religia” 12(2), s. 7–21.   Google Scholar

Budzyński R. (2014): Kwestie pograniczne w pisarstwie Gustawa Manteuffla. „Wielogłos” 2(20), s. 53–64.   Google Scholar

Eberhardt P. (1998): Problematyka narodowościowa Łotwy. „Zeszyty Instytutu Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN” 54, s. 1–67.   Google Scholar

Grzegorczyk P. (1967): Index lexicorum Poloniae. Bibliografia słowników polskich. Warszawa.   Google Scholar

Jankowiak M. (2016): Funkcjonowanie języka łatgalskiego w sytuacji wielokulturowości i wielojęzyczności. „Zeszyty Łużyckie” 5, s. 273–296.   Google Scholar

Kolbuszewski S. (1963): Polonica łotewskie. „Język Polski” 3, s. 165–171.   Google Scholar

Kolbuszewski S. (1977): Jana Karigera słownik polsko-łotewski na tle leksykografii b. Inflant Polskich. Studium z historii języka łotewskiego i dziejów kultury b. Inflant Polskich. Poznań.   Google Scholar

Leikuma L. (2009): Vēlreiz par Jāņa Kurmina vārdnīcu. [W:] Nuo Konstantino Sirvido iki didžiojo žodyno. Vilnius, s. 25–27.   Google Scholar

Migdał J., Piotrowska-Wojaczyk A. (2012): O słownictwie religijnym w słownikach języka polskiego (przeobrażenia warsztatu leksykograficznego do połowy XX wieku). [W:] Język doświadczenia religijnego. T. IV. Red. G. Cyran, E. Skorupska-Raczyńska. Szczecin, s. 229–247.   Google Scholar

Pałaša I. (2014): Leksykografia polsko-łotewska, łotewsko-polska 1683−1939 – wybrane zagadnienia (niepublikowana praca magisterska).   Google Scholar

Piotrowska-Wojaczyk A. (2011): Słownictwo religijne w „Praktycznym słowniku współczesnej polszczyzny” pod red. H. Zgółkowej. [W:] Język. Religia. Tożsamość. T. V. Red. G. Cyran. E. Skorupska-Raczyńska. Gorzów Wielkopolski, s. 157–162.   Google Scholar

Serenty A. (2015): Słownictwo w dydaktyce języka. Świat słów na przykładzie języka polskiego jako obcego. Kraków.   Google Scholar

Szamryk K. (2016a): Regionalizmy fonetyczne w „Słowniku polsko-łacińsko-łotewskim” Jana Kurmina. Wokalizm. „Prace Filologiczne” 68, s. 375–386.   Google Scholar

Szamryk K. (2016b): Język rękopiśmiennych kazań Krzysztofa Kluka. Białystok.   Google Scholar

Szlesiński I. (1978): Charakterystyka językowo-stylistyczna prozy kaznodziejskiej XVII wieku. Łódź.   Google Scholar

Szydłowska N. (2011): Język polski w XIX-wiecznych rękopisach kościelnych. Białystok.   Google Scholar

Tokarski R. (1993): Słownictwo jako interpretacja świata. [W:] Encyklopedia kultury polskiej XX wieku. T. II. Red. J. Bartmiński. Wrocław, s. 335–362.   Google Scholar

Tyloch W. (red.) 1988: Leksykon religioznawczy. Warszawa.   Google Scholar

Wysocka E. (1987): Leksyka związana z życiem religijnym w „Słowniku języka polskiego PAN” pod red. W. Doroszewskiego. [W:] Studia z polskiej leksykografii współczesnej. T. II: Współczesny język polski. Białystok, s. 73–86.   Google Scholar

Zajas K. (2008): Nieobecna kultura. Przypadek Inflant Polskich. Kraków.   Google Scholar

Zdunkiewicz-Jedynak D. (2008): Wykłady ze stylistyki. Warszawa.   Google Scholar


Published
2020-01-22

Cited by

Szamryk, K. K. (2020). Religious lexis in the Polish-Latin-Latvian dictionary by Jan Kurmin. Prace Językoznawcze, 22(1), 255–270. https://doi.org/10.31648/pj.4984

Konrad Kazimierz Szamryk