Dziecięca apraksja mowy
Małgorzata Rutkiewicz-Hanczewska
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniuhttps://orcid.org/0000-0002-3685-0352
Аннотация
Przedmiotem artykułu jest specyfika apraksji mowy u dzieci, czyli zaburzeń w zakresie
przekształcania abstrakcyjnego kodu fonologicznego w ruch artykulacyjny, tj. deficytów
dotyczących planowania i/lub programowania ruchów artykulacyjnych, skutkujących
niestałością błędów językowych, niepłynnymi przejściami między poszczególnymi segmentami
mowy i nieodpowiednią prozodią. Autorka artykułu przedstawia cechy wyróżniające
dyspraksję werbalną. Wskazuje także na nierozpoznane jeszcze podłoże zaburzenia oraz
na jego ewentualne neurobiologiczne substraty. W drugiej części tekstu zwraca uwagę
na specyfikę terapii dziecięcej apraksji mowy ze szczególnym uwzględnieniem metod
dostępnych w polskiej logopedii.
Ключевые слова:
dziecięca apraksja mowy, apraksja werbalna, apraksja oralna, rozwojowe zaburzenia mowy, terapia dziecięcej apraksji mowyБиблиографические ссылки
Ballard K. J., Robin D. A., McCabe P., McDonald J. (2010): A treatment for Dysprosody in childhood apraxia of speech. “Journal of Speech, Language, and Hearing Research” 53, s. 1227–1245. Google Scholar
Carrigg B., Parry L., Baker E., Shriberg L. D., Ballard K. J. (2016): Cognitive, linguistic, and motor abilities in a multigenerational family with childhood apraxia of speech. “Archives of Clinical Neuropsychology”, s. 1–20. Google Scholar
Chilosi A. M., Cipriani P., Graciosi V., Fiori S. (2014): Clinical characteristics of CAS. “Developmental Medicine & Child Neurology” 56 (s4), s. 9. Google Scholar
Chilosi A. M., Lorenzini I., Fiori S., Graziosi V., Rossi G., Pasquariello R., Cipriani P., Cioni G. (2015): Behavioral and neurobiological correlates of childhood apraxia of speech in Italian children. „Brain and Language” 150, s. 177–185. Google Scholar
Cieszyńska J. (2011): Wczesna diagnoza i terapia zaburzeń autystycznych. Metoda krakowska. Kraków. Google Scholar
Cieszyńska J. (2013): Metoda Krakowska wobec zaburzeń rozwoju dzieci. Z perspektywy fenomenologii, neurobiologii i językoznawstwa. Kraków. Google Scholar
Cieszyńska J. (2015): Gesty wizualizacyjne – techniki ułatwiające artykulację głosek. Kraków. Google Scholar
Enwefa S., Enwefa R. L. (2010): Communication deficits of children secondary to developmental apraxia of speech. [W:] NAAS Conference Proceedings. Scarborough. National Association of African American Studies, s. 964–976. Google Scholar
Graff-Radford J., Jones D. T., Strand E. A., Rabinstein A. A., Duffy J. R., Josephs K. A. (2014): The neuroanatomy of pure apraxia of speech in stroke. „Brain and Language” 129, s. 43–46. Google Scholar
Graham S. A., Deriziotis P., Fisher S. E. (2015): Insights into the genetic foundations of human communication. “Neuropsychology Review” 25 (1), s. 3–26. Google Scholar
Hickok G., Poeppel D. (2004): Dorsal and ventral streams: a framework for understanding aspects of the functional anatomy of language. “Cognition” 92, s. 67–99. Google Scholar
Hickok G., Poeppel D. (2007): The cortical organization of speech processing. “Neuroscience” 8, s. 393–402. Google Scholar
Iuzzini J., Forrest K. (2010): Evaluation of a combined treatment approach for childhood apraxia of speech. „Clinical Linguistics&Phonetics” 24 (4–5), s. 335–345. Google Scholar
Jodzis D. (2019): Progesty. Metoda prostych gestów. Cz. 1: Podręcznik. Gliwice. Google Scholar
Krasowicz-Kupis G. (2012): Od badań mózgu do praktyki psychologicznej. SLI i inne zaburzenia językowe. Sopot. Google Scholar
Kumin L., Adams J. (2000): Developmental apraxia of speech and intelligibility in children with Down syndrome. “Down Syndrome Quarterly” 5 (3), s. 1–7. Google Scholar
Lorens G., Karwowska A., Więcek-Poborczyk I. (2017): GORA: Gesty Obrazujące Ruchy Artykulatorów. Gdańsk. Google Scholar
Maas E., Farinella K. A. (2012): Random versus blocked practice in treatment for childhood apraxia of speech. “Journal of Speech, Language, and Hearing Research” 55, s. 561–578. Google Scholar
Maassen B., Nijland L., Terband H. (2010): Developmental models of childhood apraxia of speech. [W:] Speech motor control. Red. B. Maassen, P. van Lieshout. Oxford, s. 243–258. Google Scholar
McCabe P., Macdonald-D’Silva A. G., van Rees L. J., Ballard K. J., Arciuli J. (2014): Orthographically sensitive treatment for dysprosody in children with childhood apraxia of speech using ReST intervention. “Developmental Neurorehabilitation” 17 (2), s. 137–146. Google Scholar
McQuiston S., Kloczko N. (2011): Rozwój mowy i języka – monitorowanie przebiegu i zaburzenia. “Pediatria po Dyplomie” 15 (5), s. 31–46. Google Scholar
Merwe van der A., Steyn M. (2018): Model-driven treatment of childhood apraxia of speech: positive effects of the Speech Motor Learning Approach. “American Journal of Speech-Language Pathology” 27, s. 37–51. Google Scholar
Moreira Almeida-Verdu A. C., Maria Giacheti C., del Mando Lucchesi F., Rodriges de Freitas G., de Cássia Rillo Dutka J., Rovaris J. A., Foger Marques P. (2015): Apraxia and speech production: effects of verbal relations’ strengthening. “Revista CEFAC – Speech, Language, Hearing Sciences and Education Journal” 17 (3), s. 974–983. Google Scholar
Murray E., McCabe P., Ballard K. J. (2014): A systematic review of treatment outcomes for children with childhood apraxia of speech. “American Journal of Speech-Language Pathology” 23, s. 486–504. Google Scholar
Nijland L., Terband H., Maassen B. (2015): Cognitive functions in childhood apraxia of speech. “Journal of Speech, Language, and Hearing Research” 58 (3), s. 550–565. Google Scholar
Oommen E. R., Mccarthy J. W. (2015): Simultaneous natural speech and AAC interventions for children with childhood apraxia od speech: Lessons from a speech-language pathologist focus group. “Augmentative and Alternative Communication” 31 (1), s. 63–76. Google Scholar
Orłowska-Popek Z. (2017): Programowanie języka w terapii logopedycznej na przykładzie rozwoju języka dzieci niesłyszących. Kraków. Google Scholar
Podda I. (2014): Treatment of children with CAS. “Developmental Medicine & Child Neurology” 56 (s4), s. 9. Google Scholar
Rapin I. (1996): Practitioner review: Developmental language disorders: A clinical update. “Journal of Child Psychology and Psychiatry” 37 (6), s. 643–655. Google Scholar
Rutkiewicz-Hanczewska M. (2017): Apraksja mowy. “Logopedia” 46, s. 193–210. Google Scholar
Shriberg L. D., Lohmeier H. L., Strand E. A., Jakielski K. J. (2012): Encoding, memory, and transcoding deficits in Childhood Apraxia of Speech. “Clinical Linguistics & Phonetics” 26 (5), s. 445–482. Google Scholar
Shriberg L. D., Aram D. M., Kwiatkowski J. (1997): Developmental apraxia of speech: I. Descriptive and theoretical perspectives. “Journal of Speech, Language, and Hearing Research” 40 (2), s. 273–285. Google Scholar
Shriberg L. D., Paul R., Black L. M., van Santen J. P. (2011): The hypothesis of apraxia of speech in children with autism spectrum disorder. “Journal of Autism and Developmental Disorders” 41, s. 405–426. Google Scholar
Terband H., Namasivayam A., Maas E., van Brenk F., Mailend M.-L., Diepeveen S., van Lieshout P., Maassen B. (2019): Assessment of childhood apraxia of speech: A review/tutorial of objective measurement techniques. “Journal of Speech, Language, and Hearing Research” 62, s. 2999–3032. Google Scholar
Wianecka E. (2008): Manualne Torowanie Głosek (MTG). Kraków. Google Scholar
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
https://orcid.org/0000-0002-3685-0352
