Mechanizmy kontroli składniowej w Programie Minimalistycznym – model oparty na przesunięciu
Jarosław Aptacy
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w PoznaniuАннотация
W artykule podjęto próbę wykazania, że w duchu Programu Minimalistycznego, który charakteryzuje się znacznym redukcjonizmem metodologicznym i derywacyjnym, możliwa jest rezygnacja z PRO jako fonologicznie pustego podmiotu konstrukcji bezokolicznikowej. W ramach modelu opartego na przesunięciu w jego miejsce zaproponowano interpretację relacji PRO i frazy z nim koreferującej („kontrolera”) jako przesunięcia argumentowego. PRO może być zatem interpretowane jako tożsama kopia NP, która determinuje jego interpretację semantyczną. Takie podejście upraszcza modelowanie gramatyki, ponieważ przesunięcie argumentowe istnieje w gramatykach niezależnie od kontroli. W pierwszej części artykułu opisano z perspektywy ogólnojęzykoznawczej najistotniejsze zjawiska związane z kontrolą składniową, po czym na przykładzie języka polskiego zaprezentowano derywacje typowych struktur z kontrolą dopełnieniową i podmiotową, wskazano też na możliwe problemy, z którymi może mierzyć się model oparty na przesunięciu.
Ключевые слова:
kontrola składniowa, bezokolicznik, model oparty na przesunięciu, derywacjaБиблиографические ссылки
Aptacy J. (2013): Zu Kontrolltypen aus kontrastiver Sicht: eine deutsch-polnische Studie. „Studia Linguistica“ XXXII, s. 19–32. Google Scholar
Aptacy J. (2019): Ausgewählte Aspekte der Infinitivkomplementierung aus sprachvergleichender Sicht. Eine minimalistische Studie. Poznań.
Crossref
Google Scholar
Bańko M. (red.) (2000): Inny słownik języka polskiego. Warszawa. Google Scholar
Boeckx C. (2006): Linguistic Minimalism. Origins, Concepts, Methods, and Aims. Oxford.
Crossref
Google Scholar
Boeckx C., Hornstein N. (2004): Movement under Control. „Linguistic Inquiry” XXXV, s. 431–452.
Crossref
Google Scholar
Boeckx C., Hornstein N., Nunes J. (2010): Control as Movement. Cambridge.
Crossref
Google Scholar
Bondaruk A. (2004): PRO and Control in English, Irish and Polish – A Minimalist Analysis. Lublin. Google Scholar
Chomsky N. (1982): Lectures on Government and Binding. Dordrecht. Google Scholar
Corver N., Nunes J. (2007): The Copy Theory of Movement. Amsterdam–Philadelphia.
Crossref
Google Scholar
Courtenay K. (1998): Summary: Subject control verb PROMISE in English. Online: http://linguistlist.org/issues/9/9-651.htmlhttp://linguistlist.org/issues/9/9-651.html. Google Scholar
Davies W.D., Dubinsky S. (2004): The Grammar of Raising and Control. A Course in Syntactic Argumentation. Malden, MA etc.
Crossref
Google Scholar
Drummond A., Hornstein N. (2014): Some Purported Problems for the Movement Theory of Control. „Linguistic Inquiry“ XLV, s. 449–462.
Crossref
Google Scholar
Fanselow G. (2001): Features, Theta-Roles and Free Constituent Order. „Linguistic Inquiry” XXXII, s. 405–437.
Crossref
Google Scholar
Grewendorf G. (2002): Minimalistische Syntax. Tübingen–Basel. Google Scholar
Grochowski M. (1984): Składnia wyrażeń polipredykatywnych. [W:] Gramatyka współczesnego języka polskiego. Składnia. Red. Z. Topolińska. Warszawa, s. 213–299. Google Scholar
Hornstein N. (1998): Movement and Chains. „Syntax“ I, s. 99–127.
Crossref
Google Scholar
Hornstein N. (1999): Movement and Control. „Linguistic Inquiry” XXX, s. 69–96.
Crossref
Google Scholar
Hornstein N. (2001): Move! A minimalist Theory of Construal. Malden MA–Oxford. Google Scholar
Hornstein N. (2003): On Control. [W:] Minimalist syntax. Red. H. Randall. Malden MA etc., s. 6–81.
Crossref
Google Scholar
Hornstein N., Nunes J., Grohmann K.K. (2005): Understanding Minimalism. Cambridge.
Crossref
Google Scholar
Koster J. (1984): On binding and control. „Linguistic Inquiry” XV, s. 417–459. Google Scholar
Landau I. (2000): Elements of Control. Structure and Meaning in Infinitival Constructions. Dordrecht etc. Google Scholar
Lipczuk R., Mecner P., Westphal W. (2000): Lexikon der modernen Linguistik. Leksykon lingwistyki współczesnej. Szczecin. Google Scholar
Mecner P. (2005): Elementy gramatyki umysłu. Od struktur składniowych do minimalizmu. Kraków. Google Scholar
Ndayiragije J. (2012): On Raising out of Control. „Linguistic Inquiry” XLIII, s. 275–299.
Crossref
Google Scholar
Polański K. (red.) (1984): Słownik syntaktyczno-generatywny czasowników polskich. Wrocław. Google Scholar
Polinsky M., Potsdam E. (2006): Expanding the scope of control and raising. „Syntax” XIX, s. 171–192.
Crossref
Google Scholar
Rosenbaum P. (1967): The Grammar of English Predicate Complement Constructions. Cambridge. Google Scholar
Słodowicz S. (2006): Control in Polish Complement Clauses. München. Google Scholar
Topolińska Z. (1984): Składnia grupy imiennej. [W:] Gramatyka współczesnego języka polskiego. Składnia. Red. Z. Topolińska. Warszawa, s. 301–389. Google Scholar
Williams E. (1980): Predication. „Linguistic Inquiry” XI, s. 203–238. Google Scholar
Witkoś J. (2010): Movement Theory of Control and CP-Infinitives in Polish. [W:] Movement Theory of Control. Red. N. Hornstein, M. Polinsky. Amsterdam–Philadelphia, s. 45–65.
Crossref
Google Scholar
Witkoś J. (2013): Minimality in Polish Control: Late Merge and Smuggling. [W:] Formal Description of Slavic Languages: the Ninth Conference. Proceedings of FDSL 9, Göttingen 2011. Red. U. Junghanns et al. Frankfurt am Main, s. 349–375. Google Scholar
Witkoś J., Cegłowski P., Snarska A., Żychliński S. (2011): Wybrane aspekty derywacji i interpretacji wyrażeń bezokolicznikowych. Minimalistyczne studium porównawcze polsko-angielskie. Poznań. Google Scholar
Zaron Z. (1980): Ze studiów nad składnią i semantyką czasownika. Polskie czasowniki z uzupełnieniem werbalnym oznaczające relację osobową z argumentem zdarzeniowym. Wrocław etc. Google Scholar
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
