Rola terminologii w tworzeniu paradygmatu badań (na przykładzie składni o bazie semantycznej i gramatyki konstrukcji)
Iwona Nowakowska-Kempna
Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy w CzęstochowieАннотация
Przez paradygmat rozumie T. Kuhn badania wzorcowe, uwzględniające jednorodne, kompatybilne założenia pojęciowe/terminologiczne, metodologiczne i filozoficzne. Paradygmat pozwala na budowanie teorii. Spośród teorii bazujących na analizie składniowej wybrano składnię o bazie semantycznej i gramatykę konstrukcji. Ukazano, jak założenia metodologiczne pozwalają zbudować wokół nich terminologię – sieć wzajemnie powiązanych terminów. Biorąc pod uwagę terminy znane o nowym znaczeniu oraz nowe terminy, zaproponowane w gramatyce konstrukcji szczegółowym rozważaniom poddano termin konstrukcja.
Ключевые слова:
paradygmat, składnia/gramatyka o bazie semantycznej, gramatyka konstrukcji, konstrukcjaБиблиографические ссылки
Bogusławski A. (1974): Preliminaries for Semantic-Syntactic Description of Basic Predicative Expression with Special Reference to Polish Verbs. [W:] O predykacji. Red. A. Orzechowska, R. Laskowski. Wrocław, s. 39–57. Google Scholar
Bogusławski A. (1978): Towards an operational grammar. „Studia Semiotyczne”. T. 8, s. 29–90.
Crossref
Google Scholar
Bogusławski A. (1998): Preliminaria gramatyki operacyjnej. Tłum. R. Gozdawa-Gołębiowski. „Polonica”. T. 13, s. 163–223. Google Scholar
Bogusławski A., Drzazgowska E. (2016): Język w refleksji teoretycznej. [W:] Przekroje historyczne. Warszawa. Google Scholar
Bolinger D. (1968): Aspects of language. New York. Google Scholar
Chomsky N. (1957): Syntactic Structures. Hague.
Crossref
Google Scholar
Chomsky N. (1993): A minimalist program for linguistic theory. The view from Building 20. Ed. K. Hale, S.J. Keyser. Massachusetts. Cambridge, s. 1–52. Google Scholar
Croft W., Cruse A. (2004): Cognitive Linguistics. Cambridge.
Crossref
Google Scholar
Fillmore C.J. (1985): Syntactic Intrusions and the Notion of Grammatical Construction. [W:] Proceedings of the Annual Meetings of Berkeley Linguistics Society (BLS) 11, s. 73–86.
Crossref
Google Scholar
Fillmore C.J. (1988): The mechanisms of Construction Grammar. [W:] Proceedings of the Annual Meetings of Berkeley Linguistics Society (BLS) 14, s. 35–55.
Crossref
Google Scholar
Gajda S. (1993): Styl naukowy. [W:] Encyklopedia kultury polskiej XX wieku. Współczesny język polski. Red. J. Bartmiński. Wrocław, s. 173–190. Google Scholar
Goldberg A. (1995): Constructions: A Construction Grammar Approach to Argument Structure. Chicago. Google Scholar
Goldberg A. (2006): Constructions at Work: The Nature of Generalization in Language. Oxford.
Crossref
Google Scholar
Goldberg A. (2019): Explain Me This: Creativity, Competition and the Partial Productivity of Constructions. Princeton.
Crossref
Google Scholar
Goldberg A.E. (2003): Constructions: a new theoretical approach to language. „TRENDS in Cognitive Sciences”. Vol. 7, No. 5, s. 219–224.
Crossref
Google Scholar
Goldberg A.E. (2013): Constructionist approaches. [W:] The Oxford Handbook of Construction
Crossref
Google Scholar
Grammar. Red. T. Hoffmann, G. Trousdale. Oxford, s. 15–31. Google Scholar
Grochowski M. (2017): Terminologia a jednostki leksykalne systemu ogólnego. O definiowaniu terminów w nauce i szkolnictwie wyższym. [W:] Terminologia specjalistyczna w teorii i praktyce językoznawców. Red. R. Przybylska. Kraków, s. 11–27. Google Scholar
Karolak S. (1972): Zagadnienia składni ogólnej. Warszawa. Google Scholar
Karolak S. (1984): Składnia wyrażeń predykatywnych. [W]: Gramatyka współczesnego języka polskiego. Cz. 1: Składnia. Red. Z. Topolińska. Warszawa, s. 11–212. Google Scholar
Karolak S. (1993): Znaczenie. [W:] Encyklopedia językoznawstwa ogólnego. Red. K. Polański. Wrocław, s. 641–643. Google Scholar
Karolak S. (2001): Od semantyki do gramatyki: wybór rozpraw. Warszawa. Google Scholar
Karolak S. (2002): Składnia wyrażeń predykatywnych. Warszawa, s. 11–220. Google Scholar
Klemensiewicz Z. (1958/1969): O znaczeniu stosunkowym struktur składniowych. „Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego” XVII, s. 3–18 (przedruk [W:] tegoż: Ze studiów nad językiem i stylem. Warszawa, s. 186–199). Google Scholar
Kuhn T. (1985): Dwa bieguny. Warszawa. Google Scholar
Kuryłowicz J. (1936/1960): Dérivation lexicale et dérivation syntaxique. BSLP XXXVII, s.79–92 (przedruk [W:] Esquisses linguistiques. Red. J. Kuryłowicz. Wrocław–Kraków, s. 41–50). Google Scholar
Langacker R. (1995): Wykłady z gramatyki kognitywnej. Red. H. Kardela. Lublin. Google Scholar
Langacker R. (1987): Foundations of Cognitive Grammar. Vol. 1: Theoretical Prerequisties. Stanford. Google Scholar
Langacker R. (1989): Foundations of Cognitive Grammar. Vol. 2: Descriptive Application. Stanford. Google Scholar
Langacker R. (2001): Kotwiczenie, kodowanie, dyskurs. [W:] Językoznawstwo kognitywne II. Zjawiska pragmatyczne. Red. W. Kubiński, D. Stanulewicz. Gdańsk, s. 22–70. Google Scholar
Langacker R. (2006): Gramatyka konstrukcyjna, konstrukcje gramatyczne i gramatykalizacja z punktu widzenia gramatyki kognitywnej. [W:] Językoznawstwo kognitywne III. Kognitywizm w świetle innych teorii. Red. O. Sokołowska i D. Stanulewicz. Gdańsk, s. 15–57. Google Scholar
Langacker R. (2009): Podstawy gramatyki kognitywnej. Kraków. Google Scholar
Mel’čuk I.A. (1974): Opyt teorii lingvističeskih modelej “Smysl ↔ Tekst”. Semantika, sintaxis. Moskva. Google Scholar
Nowakowska-Kempna I. (2015): Od składni strukturalnej do gramatyki konstrukcji (paradygmaty, koncepcje, założenia). „Slavistika – patishta i perspektivi” V chest na 70-godishnija jubilej na prof. dfn. Ivonka Gugulanova. Plovdiv, s. 94–108. Google Scholar
Polański K. (1981–1994): Słownik syntaktyczno-generatywny czasowników polskich. T. I–V. Wrocław. Google Scholar
Polański K. (1993): Konstrukcja. [W:] Encyklopedia językoznawstwa ogólnego. Red. K. Polański. Wrocław, s. 283–284. Google Scholar
Szymańska J. (2013): Relacja między systemem językowym i jego realizacjami w gramatyce konstrukcji. „Linguistica Copernicana” nr 2(10), s. 133–145.
Crossref
Google Scholar
Szymańska J., Śpiewak G. (2006): Gramatyka konstrukcji – założenia teoretyczne i pytania metodologiczne. [W:] Metodologie językoznawstwa. Podstawy teoretyczne. Red. P. Stalmaszczyk. Łódź, s. 174–195. Google Scholar
Taylor J.R. (2007): Gramatyka kognitywna. Red. E. Tabakowska. Kraków. Google Scholar
Tesnière L. (1959): Eléments de syntaxe structurale. Paris. Google Scholar
Wittgenstein L. (1972): Dociekania semantyczne. Warszawa. Google Scholar
Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy w Częstochowie