O kwalifikatorach pragmatycznych w słownikach języka polskiego polemicznie
Mariola Wołk
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w OlsztynieАннотация
Przedmiotem rozważań w artykule jest problem doboru kwalifikatorów pragmatycznych w słownikach ogólnych języka polskiego, w szczególności kwestia sprawdzalności hipotez będących podstawą określonej kwalifikacji zakresu użycia wyrażenia. Do sformułowania problemów i propozycji ich rozwiązania posłużyła próbka badawcza, na którą składają się charakterystyki pragmatyczne 20 wyrażeń będących blisko- lub równoznacznymi odpowiednikami słowa kobieta (w odniesieniu do płci), zamieszczone w sześciu najbardziej uznanych słownikach współczesnej polszczyzny. Ich analiza pozwala wysnuć wnioski zarówno szczegółowe, jak i sformułować zasadnicze problemy natury ogólnej. Należą do nich m.in. kwestie związane z kryterium doboru kwalifikatorów, zasad ich ewentualnego łączenia czy zakresu zastosowania (zwłaszcza skrótu książk.). Rozważania kończy próba rozwiązania części problemów, w tym propozycje przetestowania niektórych hipotez leksykograficznych. Nie pretendują one jednak w żadnej mierze do rangi kompletnych i ostatecznych rozwiązań.
Ключевые слова:
intuicja językowa, pragmatyka, leksykografia, kwalifikatory słownikoweБиблиографические ссылки
Bogusławski A. (2008): Semantyka, pragmatyka. Leksykografa głos demarkacyjny. Warszawa. Google Scholar
Bogusławski A. (2020): Pożegnanie z kwalifikatorem. [W:] Wokół pewnego cytatu. Red. K. Wojan. Warszawa, s. 45–51. Google Scholar
Bogusławski A., Danielewiczowa M. (2005): Verba polona abscondita. Sonda słownikowa III. Warszawa. Google Scholar
Bogusławski A., Wawrzyńczyk J. (1993): Polszczyzna, jaką znamy. Nowa sonda słownikowa. Warszawa. Google Scholar
Chomsky N. (1977): Preliminaria metodologiczne. [W:] Lingwistyka a filozofia. Współczesny spór o filozoficzne założenia teorii języka. Red. B. Stanosz. Warszawa, s. 183–256. Google Scholar
Chomsky N. (1982): Zagadnienia teorii składni. Wrocław. Google Scholar
Engelking A., Markowski A., Weiss E. (1989): Kwalifikatory w słownikach – próba systematyzacji. „Poradnik Językowy” 5, s. 299–309. Google Scholar
Grochowski M. (1980): Pojęcie celu. Studia semantyczne. Wrocław. Google Scholar
Grochowski M. (1996): Słownik polskich przekleństw i wulgaryzmów. Warszawa. Google Scholar
Grzegorczykowa R. (2013): O różnych rozumieniach pragmatyki w językoznawstwie. „Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego” LXIX, s. 5–22. Google Scholar
Kurkiewicz J. (2007): Kwalifikatory w Wielkim słowniku języka polskiego. [W:] Nowe studia leksykograficzne. Red. P. Żmigrodzki, R. Przybylska. Kraków, s. 29–45. Google Scholar
Piela A. (2020): Kłopotliwe kwalifikatory chronologiczne w słownikach języka polskiego. „Język Polski”. C 3, s. 58–72.
Crossref
Google Scholar
Walczak B. (1988): Kwalifikatory w słownikach języka polskiego. [W:] Wokół języka. Rozprawy i studia poświęcone pamięci Profesora Mieczysława Szymczaka. Red. M. Basaj. Wrocław, s. 413–422. Google Scholar
Wierzbicka A. (1969): Dociekania semantyczne. Wrocław. Google Scholar
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
