Werbalna kategoria kreatywna a kategoria aspektu i rezultatu czynności

Izabela Ejsmunt-Wieczorek

Uniwersytet Łódzki
https://orcid.org/0000-0002-1802-0005


Анотація

Artykuł jest głosem w toczącej się od lat polemice językoznawców dotyczącej braku wyrazistości granic pomiędzy kategoriami słowotwórczymi oraz związanych z tym deficytem konsekwencji w postaci nakładania się na siebie zakresów znaczeniowych grup semantycznych. Przykładem takiej labilności semantycznej jest werbalna kategoria kreatywna, która na tle funkcji aspektowej oraz w odniesieniu do klasy czasowników rezultatywnych, wydaje się być ich zbędnym powtórzeniem. Pytanie o sens powoływania kategorii kreatywnej rozpatrywne będzie w oparciu o współczesny materiał ogólnopolski, jak również w nawiązaniu do przykładów pochodzących z polszczyzny historycznej oraz gwarowej.


Ключові слова:

językoznawstwo, dialektologia, słowotwórstwo, czasownik, kategoria słowotwórcza


Agrell S., 1918, Przedrostki postaciowe czasowników polskich, Materiały i Prace Komisji Językowej Akademii Umiejętności w Krakowie, t. 18   Google Scholar

Czarnecka K., 2014, Słowotwórstwo gwar polskich na Ukrainie: czasownik, Kraków, Wydawnictwo LIBRON – Filip Lohner   Google Scholar

Dokulil M., 1979, Teoria derywacji, Wrocław, Zakład Narodowy im. Ossolińskich   Google Scholar

Doroszewski W., 1963, Syntaktyczne podstawy słowowtwórstwa, „Z polskich studiów slawistycznych”, seria 2, Językoznawstwo, s. 65-78   Google Scholar

Ejsmunt-Wieczorek I., 2011, Derywaty czasownikowe w gwarach południowomazowieckich na tle odpowiedników innogwraowych, Łódź, Primum Verbum   Google Scholar

Ejsmunt-Wieczorek I., 2012, O nieostrości granic słowotwórczych kategorii werbalnych w gwarach, 2012, "Rozprawy Komisji Językowej ŁTN", t. 58, s. 73-84   Google Scholar

Encyklopedia języka polskiego, 1999, red. Urbańczyk, Kucała, Wrocław – Warszawa – Kraków, Zakład Narodowy im. Ossolińskich   Google Scholar

Fadecka A., 2010, Słowotwórstwo czasownika w gwarze, Łódź, Wydawnictwo Akademii Humanistyczno-Ekonomicznej w Łodzi   Google Scholar

Gala S., Gala B., 2006, Słowotwórcze a leksykalne znaczenie wyrazu, [w:] Ze studiów nad gramatyką i leksyką języka polskiego i ukraińskiego, Rozprawy Slawistyczne UMCS 20, red. Czyżewski, Gala, Lublin, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie- Skłodowskiej, s. 13-20   Google Scholar

Gala B., 2012, Znaczenie leksykalne jako współwyznacznik kategorialnej funkcji derywatu, "Rozprawy Komisji Językowej ŁTN", t. 58, s. 103-109   Google Scholar

Góral-Słaby I., 1981, Kreatywność czasownika. Próba klasyfikacji polskich czasowników kreatywnych, "Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica 1", Łódź, s. 79-93   Google Scholar

Grzegorczykowa R., 1993a, Kategorie gramatyczne, [w], Współczesny język polski, red. Bartmiński, Wydawnictwo Wiedza o Kulturze, Wrocław, s. 445-458   Google Scholar

Grzegorczykowa R., Szymanek B., 1993b, Kategorie słowotwórcze w perspektywie kognitywnej [w], Współczesny język polski, red. Bartmiński, Wrocław, Wydawnictwo Wiedza o Kulturze,s. 459-474   Google Scholar

Honowska M., 1979, Ewolucja metod polskiego słowotwórstwa synchronicznego (w dziesięcioleciu 1967-1977), Wrocław, Zakład Narodowy im. Ossolińskich - Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk   Google Scholar

Janowska A., Pastuchowa M., 2005, Słowotwórstwo czasowników staropolskich, Kraków, TAiWPN UNIVERSITAS   Google Scholar

Janowska A., 2007, Polisemia staropolskich czasowników. Źródła, swoistość, konsekwencje, Katowice, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego   Google Scholar

Jaros I., 2009, Nazwy środków czynności w gwarach łęczycko-sieradzkich. Studium słowotwórczo-leksykalne, Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego   Google Scholar

Jaros I., 2010, Zagadnienie centrum i peryferii w badaniach słowotwórstwa gwarowego, [w] Dialektolohiczni studiji, t. 9: Zpozyczennia ta interferencija, Lviv, Instytut ukrajinoznavstva NAN Ukrajiny, s. 76-85   Google Scholar

Kaproń-Charzyńska I., 2017, Kreatywność językowa i jej wybrane mechanizmy w kontekście wtórnej oralności, "Prace Filologiczne", t. 71, s. 177-186   Google Scholar

Krupianka A., 1979, Czasowniki z przedrostkami przestrzennymi w polszczyźnie XVIII w., Sprawozdania Towarzystwa Naukowego w Toruniu, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, t. 27   Google Scholar

Kurdyła T., 2012, Kilka uwag o kategoryzacji słowotwórczej w języku współczesnej wsi na tle polszczyzny ogólnej, "Rozprawy Komisji Językowej ŁTN", t. 58, s. 189-199   Google Scholar

Marciniak-Firadza R., 2013, Nazwy osobowych wykonawców czynności w gwarach małopolsko-mazowieckiego pogranicza językowego. Studium słowotwórczo- leksykalne, Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego   Google Scholar

Nagórko A., 2003, Zarys gramatyki polskiej, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN   Google Scholar

Pelcowa H., 2003, Synonimia i wieloznaczność w słowniku gwarowym [w], Gwary dziś 2.Regionalne słowniki i atlasy gwarowe, red. Sierociuk, Wyd. Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, Poznań, s. 203-261   Google Scholar

Piernikarski C., 1975, Czasowniki z prefiksem po- w języku polskim i czeskim, "Rozprawy Uniwersytetu Warszawskiego", nr 83, Warszawa   Google Scholar

Przybylska R., 2006, Schematy wyobrażeniowe a semantyka polskich prefiksów czasownikowych do-, od-, prze-, roz-, u-, Kraków, TAiWPN UNIVERSITAS   Google Scholar

Puzynina J., 1962, Uwagi o układzie kategorialnym słowotwórstwa, "Poradnik Językowy", z. 1, s. 34-40.   Google Scholar

Rozwadowski J., 1921, O zjawiskach i rozwoju języka. O dwuczłonowości wyrazu., "Język Polski", z. 6, s. 129 – 139   Google Scholar

Sierociuk J., 2007, Problemy ustalania repertuaru kategorii słowotwórczych w dialektach polskich, [w] Sprachliche Kategorien und die slawische Wortbildung, hg. von H. Burkhardt u. A. Nagórko, G.O. Verlag, Hildesheim-Zürich-New York, s. 447-459   Google Scholar

Skarżyński M., 1999, Powstanie i rozwój polskiego słowotwórstwa opisowego, Kraków, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych "Universitas"   Google Scholar

Słownik Współczesnego Języka Polskiego, 2001, red. B. Dunaj, t. 1, Wydawnictwo Reader's Digest, s. 1-708   Google Scholar

Śmiech W., 1986, Derywacja prefiksalna czasowników polskich, Wrocław – Warszawa- Kraków-Gdańsk-Łódź, Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk   Google Scholar

Waszakowa K., 1981, O neutralizacji w słowotwórstwie, [w] Język-Teoria-Dydaktyka: Materiały VI Konferencji Młodych Językoznawców, Katowice, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej im. Jana Kochanowskiego w Kielcach, s. 165-177   Google Scholar

Waszakowa K., 1996, Kategorie słowotwórcze z perspektywy semantyki kognitywnej (zarys problematyki), [w] Językowa kategoryzacja świata, red. Grzegorczykowa, Pajdzińska, Lublin, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, s. 285-295   Google Scholar

Witkowska-Gutkowska M., 1999, Staropolskie prefiksalne dublety czasownikowe i ich współczesne odpowiedniki, Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego   Google Scholar

Wróbel H., 1998, Czasownik, [w] Gramatyka współczesnego języka polskiego. Morfologia, red. Grzegorczykowa, Laskowski, Wróbel, Wydawnictwo Naukowe PWN SA, s. 536- 583   Google Scholar

##plugins.themes.libcom.download##


Опубліковано
2019-04-12

##plugins.themes.libcom.cytowania##

Ejsmunt-Wieczorek, I. (2019). Werbalna kategoria kreatywna a kategoria aspektu i rezultatu czynności. Prace Językoznawcze, 21(1), 23–33. https://doi.org/10.31648/pj.3703

Izabela Ejsmunt-Wieczorek 
Uniwersytet Łódzki
https://orcid.org/0000-0002-1802-0005



Ліцензія

Creative Commons License

Ця робота ліцензується відповідно до Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.

https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/deed.uk