Definicje słownikowe i konotacje potoczne nazwy „własność” – ujęcie porównawcze

Ewa Gorlewska




Анотація

W artykule zaprezentowano analizę porównawczą słownikowego i potocznego znaczenia nazwy „własność”. Materiałem źródłowym są opisy semantyczne zaczerpnięte ze współczesnych słowników języka polskiego oraz wypowiedzi ankietowe pozyskane w latach 2016–2017 wśród studentów w Białymstoku. Definicje słownikowe badanej nazwy wskazują, iż denotuje ona rzecz, której właścicielem może być osoba, organizacja lub instytucja. Posiadanie własności jest regulowane prawnie i społecznie. Analizowana nazwa desygnuje także uprawnienie nadane mieszkańcom państwa przez władze. Przywołane w artykule definicje zdają sprawę z ogólnego znaczenia nazwy własność. W opinii respondentów nazwa ta wiąże się z podmiotem i przedmiotem posiadania. Wypowiedzi studentów wskazują ponadto na aksjologiczny, społeczny i osobisty wymiar własności – ujęcia te są nieobecne w definicjach słownikowych. Analiza materiału leksykalnego z obu źródeł ujawnia pewne podobieństwa w ogólnopolskim i potocznym rozumieniu nazwy własność. Wskazuje także na istotne różnice, przejawiające się w braku (słowniki języka polskiego) lub obecności (wypowiedzi ankietowe) tych sensów nazwy, które wskazują na związek jej desygnatu z aspiracjami człowieka, wyznawanymi przez niego wartościami czy zagrożeniami wynikającymi z potrzeby gromadzenia dóbr.


Ключові слова:

własność, wartości, aksjolingwistyka, konotacje potoczne


Arystoteles (1978): Topiki. O dowodach sofistycznych. Przeł. K. Leśniak. Warszawa.   Google Scholar

Bartmiński J. (2012): Językowe podstawy obrazu świata. Lublin.   Google Scholar

Bednarz M. (2008): Aksjologia i praktyka polityczna. „Studia z Zakresu Nauk Prawnoustrojowych. Miscellanea”. T. 1, s. 51–60.   Google Scholar

Doroszewski W. (1968): O definiowaniu znaczeń wyrazów. Semantyka nauką praktyczną, „Poradnik Językowy” z. 5, s. 236–246.   Google Scholar

Gawkowska A. (2004): Biorąc wspólnotę poważnie? Warszawa.   Google Scholar

Kiwak W. (2016): Własność jako uprawnienie. „Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach” nr 260, s. 45–55.   Google Scholar

Krzyżanowski P. (1993): O rodzajach definicji i definiowaniu w lingwistyce. [W:] O definicjach i definiowaniu. Red. J. Bartmiński, R. Tokarski. Lublin, s. 387–400.   Google Scholar

Locke J. (1992): Dwa traktaty o rządzie. Przeł. Z. Rau. Warszawa.   Google Scholar

Łętowska E. (2018): Własność jako wartość konstytucyjna. [W:] Trybunał Konstytucyjny na straży wartości konstytucyjnych 1986–2016. Red. R. Piotrowski, A. Szmyt. Warszawa, s. 83–92.   Google Scholar

Markowski A. (2012): Wykłady z leksykologii. Warszawa.   Google Scholar

Puzynina J. (2013): Wartości i wartościowanie w perspektywie językoznawstwa. Kraków.   Google Scholar

Rozen Ł. (2016): Aksjologiczne i ideowe fundamenty doktryn liberalnych wobec kwestii ekonomicznych. „Świat Idei i Polityki”. T. 15, s. 27–50.   Google Scholar

Szczepankowska I. (2011): Semantyka i pragmatyka językowa. Słownik podstawowych pojęć z zadaniami i literaturą przedmiotu. Białystok.   Google Scholar

Szczepankowska I. (2018): Wartości kapitalistyczne w polskim dyskursie publicznym. „Stylistyka” nr XXVII, s. 5–21.   Google Scholar

Żmigrodzki P. (2009): Wprowadzenie do leksykografii polskiej. Katowice.   Google Scholar

##plugins.themes.libcom.download##


Опубліковано
2020-01-22

##plugins.themes.libcom.cytowania##

Gorlewska, E. (2020). Definicje słownikowe i konotacje potoczne nazwy „własność” – ujęcie porównawcze. Prace Językoznawcze, 22(1), 45–59. https://doi.org/10.31648/pj.4971

Ewa Gorlewska 




Ліцензія

Creative Commons License

Ця робота ліцензується відповідно до Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.

https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/deed.uk